W kalendarzu

Historia zjednoczenia Europy

U podstaw europejskich tendencji zjednoczeniowych leży wspólna w znacznej części historia i kultura narodów zamieszkujących ten kontynent.

Od Iw.p.n.e. do Vw.n.e. większość zachodniej Europy i część wschodniej znajdowała się w Imperium Rzymskim. Wyparcie Rzymu z południowych wybrzeży Morza Śródziemnego przez islam i ekspansja cywilizacji rzymsko i grecko-chrześcijańskiej na północ połączona z upadkiem Zachodniego Cesarstwa doprowadziły do wytworzenia się kulturowej i gospodarczej wspólnoty europejskiej, która zastąpiła śródziemnomorską. Z tradycji Imperium Romanum w znacznej mierze czerpał natchnienie średniowieczny uniwersalizm europejski, który wyrażał się w ideach zwierzchnictwa cesarskiego (Karolingowie, Ottonowie) lub papieskiego nad światem chrześcijańskim.

Wraz z ekspansją zamorską poszczególnych państw, zniknięciem zagrożenia ze strony cywilizacji pozaeuropejskich i rozbiciem kulturowym Europy Zachodniej (reformacja i kontrreformacja) tendencje zjednoczeniowe w okresie nowożytnym osłabły. W wieku XVIII i XIX porządek europejski opierał się na systemie sojuszy monarchii (polityka równowagi sił), w którym pierwsze skrzypce odgrywały w znacznej mierze samowystarczalne mocarstwa kolonialne (Wielka Brytania, Francja, Rosja, później Niemcy). Odstępstwem od tego stanu rzeczy był okres dominacji napoleońskiej na kontynencie na pocz. XIXw., charakteryzujący się centralizmem władzy, która roztaczała się od Kanału La Manche po wschodnie granice Polski właściwej.

• Integracja Europy w ujęciu historycznym
• Historyczny atlas Europy - mapy na koniec każdego wieku

W XXw. wobec znacznego osłabienia państw zachodnioeuropejskich na arenie światowej (dekolonializm, wojny światowe) i opanowaniu Europy Wschodniej przez komunizm, na nowo wzmocnieniu uległy tendencje zjednoczeniowe Europy Zachodniej w ramach wspólnoty atlantyckiej. Do ponownego zespolenia Europy Zachodniej i Wschodniej mogło dojść w latach 90-tych po upadku bloku sowieckiego.

Dużo wcześniej, bo już w latach 20-tych XXw., powstał ruch paneuropejski, a na jego bazie Międzynarodowa Unia Paneuropejska (ang. International Pan-European Union, MUP). Paneuropeizm to koncepcja dążąca do zjednoczenia krajów kontynentu europejskiego pod względem politycznym oraz ekonomicznym. Warto dodać, że jedną z koncepcji - Stanów Zjednoczonych Europy - głosił w latach 30-tych XIXw. polski działacz emigracyjny Wojciech Jastrzębowski.

Po II wojnie światowej powstał Międzynarodowy Ruch Europejski (ang. European Movement International, MRE), zaliczający do swoich zadań działalność informacyjną i edukacyjną, związaną z promowaniem idei europejskiej integracji, wspierający traktaty pogłębiające integrację państw członkowskich późniejszych Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej. Jest uznawany za organizację, która przyczyniła się do powołania Rady Europy.

W 1949r. powstała pierwsza organizacja międzyrządowa, integrująca kraje zachodnioeuropejskie - Rada Europy (ang. Council of Europe, fr. Conseil de l'Europe).

• Rada Europy
• Council of Europe

Zalążkiem Unii Europejskiej stała się powołana w 1952r. Europejska Wspólnota Węgla i Stali (ang. European Coal and Steel Community, EWWiS). Z inicjatywą jej powołania wystąpił jeden z "ojców" integracji europejskiej - Robert Schuman, francuski minister spraw zagranicznych w tzw. Deklaracji Schumana. EWWiS powstała na mocy Traktatu Paryskiego z 18 kwietnia 1951r. W skład EWWiS weszło 6 państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec (RFN) i Włochy. Celem było utrzymanie trwałego pokoju między krajami europejskimi poprzez międzynarodowe powiązanie przemysłu węglowego i stalowego, niezbędnych wówczas do prowadzenia wojny.

EWWiS zaspokajała potrzeby gospodarcze rządów europejskich w ograniczonym tylko zakresie. Dodatkowo, nie udało się pomimo czynionych prób, doprowadzić do integracji politycznej oraz militarnej. Wobec tego postanowiono zacieśnić współpracę gospodarczą i objąć nią dodatkowo: energetykę (zwłaszcza atomową), surowce, transport i rolnictwo.

Koncepcja ta stworzyła tzw. Plan Beyena, holenderskiego ministra spraw zagranicznych. Plan zakładał integrację horyzontalną, obejmującą całą gospodarkę, nie zaś tylko poszczególne jej gałęzie. W efekcie w 1955r. na konferencji w Messynie (Włochy) zebrali się ministrowie spraw zagranicznych państw "szóstki" tworzącej EWWiS i przyjęli tzw. Rezolucję z Messyny. Zakładała ona: merytoryczną rozbudowę wspólnych instytucji europejskich, stopniową fuzję gospodarki narodowej, stworzenie wspólnego rynku, harmonizację polityki socjalnej.

Od powyższych pomysłów odcięła się Francja. Po konferencji messyńskiej powstała specjalna komisja do opracowania koncepcji wspólnoty gospodarczej i współpracy w dziedzinie energii atomowej. W wyniku jej prac w 1956r. powstał tzw. Raport Spaaka, pod którego przewodnictwem komisja pracowała. On to właśnie stanowił podstawę trwających bez mała rok rokowań, które doprowadziły do przyjęcia dwóch Traktatów Rzymskich (TR), podpisanych 25 marca 1957r. w Rzymie. Pierwszy ustanawiał Europejską Wspólnotę Gospodarczą (ang. European Economic Community, EWG), a drugi Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (ang. European Atomic Energy Community, Euratom). Traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958r.

Trzy Wspólnoty Europejskie (ang. European Communities, WE) już od 1958r. miały wspólne niektóre organy (Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości). Pełne połączenie instytucjonalne nastąpiło w 1967r., gdy wszedł w życie Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną Komisję Wspólnot Europejskich (ang. Treaty establishing a Single Council and a Single Commission of the European Communities, pot. Traktat o Fuzji).

Liczba członków Wspólnot zwiększyła się w 1973r., gdy przyłączyły się do nich Wielka Brytania, Dania i Irlandia, co zostało nazwane pierwszą falą przyjęć.

Drugie i trzecie rozszerzenie nastąpiło w latach 80-tych, kiedy to do EWG przystąpiła w 1981r. Grecja, a w 1986r. Hiszpania i Portugalia.

W 1985r. w Układzie między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (ang. The Schengen acquis - Agreement between the Governments of the States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of checks at their common borders, tzw. Układ z Schengen, Luksemburg) uzgodniono utworzenie systemu wspólnej kontroli granic i zniesienie wizowych granic wewnętrznych w obrębie Hiszpanii, Francji, Włoch, krajów Beneluksu, Portugalii i Niemiec, a rok później ustalono utworzenie korpusu wspólnych sił wojskowych krajów Wspólnot.

W ramach Wspólnot, poprzez likwidację barier celnych, wprowadzanie wspólnych norm prawnych i technicznych oraz prowadzenie wspólnej polityki rolnej, stopniowo doszło do utworzenia Wspólnego Jednolitego Rynku (ang. ang. European Single Market, Internal Market lub Common Market), którego celem było i jest zapewnienie na terenie Wspólnot i uczestniczących w nim państw trzecich tzw. czterech swobód, czyli swobodnego przepływu osób, kapitału, towarów i usług.

Równolegle dochodziło też do zacieśniania więzi politycznych między krajami Wspólnot. W 1986r. podpisano Jednolity Akt Europejski (ang. Single European Act, JAE), pierwszą znaczącą modyfikację Traktatów Rzymskich z 1957r. JAE formalnie ustanowił powstanie Wspólnego Rynku Europejskiego, a także umocnił współpracę polityczną krajów Wspólnoty. Akt nadał kształt organizacyjny Europejskiej Współpracy Politycznej (ang. European Political Cooperation, EWP), będącej formą współpracy państw członkowskich Wspólnoty od 1970r.. Odtąd Wspólnoty Europejskie i EWP miały zachowywać odrębność organizacyjną względem siebie, wspólnie jednak podejmować kroki do urzeczywistnienia Unii. Ustanowił także Radę Europejską (nie należy mylić z Radą Unii Europejskiej ani Radą Europy), składającą się z głów państw lub szefów rządów państw członkowskich, formalizując w ten sposób odbywające się od dłuższego czasu konferencje szefów państw.

W 1990r. Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) stała się częścią Unii w momencie przywrócenia jedności z RFN.

7 lutego 1992r. został podpisany Traktat z Maastricht (oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej, ang. Treaty on European Union, TUE), na mocy którego 1 listopada 1993r. powstała Unia Europejska (ang. European Union).

W Maastricht (Holandia) znacznie rozszerzono zakres wspólnej polityki gospodarczej i opracowano harmonogram wprowadzenia Unii Gospodarczej i Walutowej (ang. Economic and Monetary Union, UGiW), której efektem było m.in. wprowadzanie wspólnej waluty euro od 1999r. Do procesu integracji formalnie wzmocniono politykę zagraniczną, dodano politykę bezpieczeństwa militarnego oraz współpracę w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i współpracy administracyjnej państw członkowskich (Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, ang. Common Foreign and Security Policy, WPZiB). Ustanowiono też Obywatelstwo Unii Europejskiej (ang. Citizenship of the European Union, OUE), mające charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępujące go.

W 1995r. nastąpiło czwarte rozszerzenie Unii Europejskiej, kiedy to przyjęto Austrię, Szwecję i Finlandię.

Kolejnym ważnym traktatem był Traktat Amsterdamski (ang. Amsterdam Treaty, TA) z 1997r., który częściowo zmienił i jednocześnie rozszerzył wcześniejsze ustalenia z Maastricht.

Pod koniec 2000r. parafowano Traktat Nicejski (ang. Treaty of Nice, TN) reformujący instytucje unijne w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania po kolejnym rozszerzeniu UE z 1995r. Na szczycie w Nicei (Francja) proklamowano również Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej (ang. Charter of Fundamental Rights of the European Union, KPPUE), mającą gwarantować prawa człowieka i swobody obywatelskie.

16 kwietnia 2003r. przedstawiciele rządów 15 państw członkowskich i 10 kandydujących podpisali w Atenach (Grecja) Traktat Ateński (ang. Treaty of Athens, TA), rozszerzający Unię. 1 maja 2004r. nastąpiło piąte rozszerzenie, największe w historii UE, kiedy wstąpiło do Wspólnoty 10 krajów, czyli Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta oraz Cypr. Druga część piątego rozszerzenia miała miejsce 1 stycznia 2007r., gdy do UE wstąpiły Bułgaria i Rumunia.

Szóste rozszerzenie nastąpiło w 2012r., kiedy do UE przyjęto Chorwację.

W 2013r. Majotta (francuska wyspa położona w archipelagu Komorów na Oceanie Indyjskim, posiadająca status departamentu zamorskiego Francji) stała się regionem najbardziej oddalonym i jednocześnie weszła w skład Unii Europejskiej.

W 2020r. Unię Europejską opuściła Wielka Brytania.

• Historia Unii Europejskiej
• Historia rozszerzeń Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej
• Państwa członkowskie Unii Europejskiej
• Państwa kandydujące do Unii Europejskiej
• Oficjalna strona Unii Europejskiej

Konstytucja dla Europy

29 października 2004r. w Rzymie został podpisany Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy (ang. Treaty establishing a Constitution for Europe, TKE, Konstytucja dla Europy). Prace nad nim trwały 4 lata: począwszy od konferencji międzyrządowej w 2000r., przez Traktat Nicejski (1 lutego 2003r.), Deklarację z Laeken (14-15 lutego 2001r.), obrady Konwentu Europejskiego (28 lutego 2002r. i czerwca/lipca 2003r.), po cykl negocjacji kolejnej konferencji międzyrządowej (4 października 2003r. - 17/18 czerwca 2004r.). Proces ratyfikacji Traktatu miał się zakończyć 1 listopada 2006. W związku z brakiem ratyfikacji przez wszystkie strony umowa nie weszła w życie.

Ogłoszony w czerwcu 2005r. "okres refleksji" nad Traktatem Konstytucyjnym pokazał, że przyjęcie TKE w kształcie uzgodnionym w 2004r. będzie praktycznie niemożliwe. W związku z tym Niemcy w 2007r. zaproponowały przyjęcie nowego traktatu, mającego włączyć większość postanowień traktatu konstytucyjnego do dotychczasowych traktatów unijnych: Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE).

Ostateczny kształt traktatu został uzgodniony przez szefów państw i rządów podczas szczytu UE w Lizbonie (Portugalia) w dniach 18-19 października 2007r. Po dopracowaniu techniczno-redakcyjnym i przetłumaczeniu na wszystkie języki urzędowe UE traktat reformujący UE został podpisany 13 grudnia 2007r. w lizbońskim Klasztorze Hieronimitów.

Ratyfikacja Traktatu Lizbońskiego (oficj. Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w wersji roboczej określany jako traktat reformujący, ang. Treaty of Lisbon amending the Treaty on European Union and the Treaty establishing the European Community, TL) zakończyła się w 2009r.

Traktat wszedł w życie 1 grudnia 2009r., przy czym w hierarchii źródeł prawa porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje od chwili ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, co nastąpiło 2 grudnia 2009r. (Dz.U. 2009 nr 203 poz. 1569).

Traktat Lizboński nie uchylił dotychczas obowiązujących traktatów, a jedynie wprowadził do nich odpowiednie rewizje.

Tak jak przewidywał Traktat Konstytucyjny, Unii Europejskiej została nadana osobowość prawna. Zlikwidowana została Wspólnota Europejska, jej następcą prawnym jest Unia Europejska. W związku z tym nazwa TWE została zmieniona na Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zniesiony został także system filarowy. Kompetencje Unii w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zostały poszerzone. W wyniku przyjęcia traktatu nastąpił podział kompetencji na trzy obszary:

• obszar zarezerwowany wyłącznie dla Unii (unia celna, reguły konkurencji, polityka pieniężna w strefie euro, zachowanie morskich zasobów biologicznych, wspólna polityka handlowa, umowy międzynarodowe zawierane przez Unię),
• obszar współdzielony, gdzie prawo Unii nadal jest nadrzędne nad prawem państw członkowskich, ale obszary nieregulowane prawem unijnym i obszary, z których zrezygnowała Unia, np. poprzez wycofanie dyrektyw, pozostają pod kontrolą prawa krajowego,
• obszar, nad którym wyłączną władzę i pierwszeństwo ma prawo krajów członkowskich.

Do traktatu dołączono liczne wyłączenia i uszczegółowienia kompetencji w obszarach polityk współdzielonych, w tym Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Zrezygnowano również z nowego nazewnictwa aktów prawnych (ustawa, ustawa ramowa) na rzecz dotychczasowych nazw (rozporządzenie, dyrektywa).

Na mocy traktatu został powołany wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który ma za zadanie kierować Europejską Służbą Działań Zewnętrznych.

Traktat zlikwidował rotacyjne, półroczne przewodzenie w Radzie Europejskiej kolejno przez szefów państw i rządów krajów UE i ustanowił stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej, wybieranego na 2,5 letnią kadencję. Sposób przewodniczenia w Radzie Unii Europejskiej nie jest już określony traktatem, lecz określa go decyzja Rady Europejskiej, podejmowana większością kwalifikowaną, musi jednak uwzględniać równą rotację państw członkowskich.

Wzmocniona została rola Parlamentu Europejskiego, który został wyposażony w nowe kompetencje w dziedzinie prawodawstwa unijnego, budżetu i umów międzynarodowych oraz rola parlamentów krajowych, które zyskały większe możliwości udziału w pracach UE, w szczególności dzięki nowemu mechanizmowi gwarantującemu, że UE będzie podejmować działania jedynie, jeżeli na szczeblu unijnym można osiągnąć lepsze wyniki (zasada pomocniczości).

Na mocy traktatu obywatele po raz pierwszy zyskali prawo (pośredniej) inicjatywy w sprawie uchwalenia nowego prawa UE. Traktat głosi, że jeśli uda się zebrać podpisy miliona obywateli ze znacznej liczby państw członkowskich, mogą poprosić Komisję Europejską o przedstawienie projektu w jakiejś sprawie.

Ponadto traktat zawiera szereg drobniejszych modyfikacji, m.in. wspierane przez Polskę i Litwę postanowienie dotyczące solidarności energetycznej krajów Unii oraz wspierane przez Holandię postanowienia, umacniające rolę parlamentów narodowych w stanowieniu unijnego prawa.

Traktat Lizboński zreorganizował instytucje sądownicze Unii Europejskiej. Odrębne dotychczas instytucje Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, Sadu Pierwszej Instancji i Sądu do spraw Służby Publicznej zostały połączone w Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (ang. Court of Justice of the European Union TSUE).

Nowy traktat nie wprowadził fundamentalnych zmian do postanowień obowiązujących traktatów w kwestiach polityki gospodarczej i walutowej. Europejski Bank Centralny (ang. European Central Bank, EBC), który do czasu wejścia w życie traktatu miał status swego rodzaju organu wspólnotowego, otrzymał status prawny instytucji unijnej.

W Traktacie Lizbońskim po raz pierwszy określono procedurę wyjścia kraju z Unii.

Symbole Unii Europejskiej

Od 1986r. Rada Europy i Wspólnota Europejska, a później Unia Europejska dzielą wspólny hymn Europy i flagę europejską.

W Traktacie Lizbońskim usunięte zostały wszelkie wcześniejsze postanowienia, sugerujące państwowość Unii Europejskiej, takie jak nazwa "konstytucja" czy też artykuły o symbolach Unii Europejskiej (flaga, hymn, dewiza).

Jednakże bezpośrednio przed podpisaniem traktatu grupa 16 państw dołączyła do Aktu Końcowego Konferencji Międzyrządowej (ang. Final Act of the Intergovernmental Conference) Deklarację nr 52 o treści:

Hymn Europy

Hymnem Europy jest Oda do radości - finałowa kantata z IX Symfonii Ludwiga van Beethovena.

Pierwsze szkice IX Symfonii Beethovena pochodzą z 1815r. Symfonia została ukończona w 1823r. Jej prawykonanie odbyło się w Wiedniu 7 maja 1824r.

IX Symfonia składa się z czterech części. W Allegro - czwartej, finałowej części Beethoven posłużył się tekstem Friedricha Schillera Oda do radości, tekstem który od dawna Beethovena fascynował. Poprzez odpowiednie zestawienie i wybór schillerowskich strof oraz zestawienie partii instrumentalnych, solowych i chóralnych Beethoven osiągnął zamierzony artystyczny efekt: radości i szczęścia domaga się najpierw jednostka, a potem cała ludzkość połączona w braterskim uścisku.

Propozycja przyjęcia Ody do radości jako hymnu Europy wyszła od Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w 1971r. i została zaakceptowana przez Komitet Ministrów Rady Europy w styczniu 1972r. Poproszono jednocześnie Herberta von Karajana o aranżację monumentalnego dzieła Beethovena. Zostało ono zinstrumentowane na fortepian, instrumenty dęte i orkiestrę symfoniczną. W uniwersalnym języku muzyki hymn ten wyraża ideały wolności, pokoju i solidarności. Oficjalnie po raz pierwszy hymn wykonano w 1972r. w Dniu Europy.

Oficjalnie Unia Europejska nie przyjęła tekstu poematu Fryderyka Schillera, do którego Beethoven skomponował muzykę. Już wcześniej Rada Europy podjęła taką decyzję, ponieważ chciano uniknąć problemów z wyborem języka, w jakim pieśń miałaby być śpiewana. Drugim, rzadko dziś podnoszonym argumentem, była ocena tekstu Schillera jako utworu odwołującego się do ogólnych wartości, a nie tylko europejskich.

Oda do radości grana jest corocznie 9 maja - w Dniu Europy. Towarzyszy też uroczystościom i szczytom Unii wraz z hymnem państwa, które w danym półroczu przewodniczy Unii.

Utwór Beethovena jest w repertuarze "Orchestre d'Harmonie des Jeunes de l'Union Européenne", założonej w 1988r. i promującej programy unijne. Każdego roku 70 wybitnych instrumentalistów z różnych krajów odbywa trasę koncertową po krajach UE.

Flaga europejska

W 1950r. w ramach Rady Europy powołano specjalny komitet, który miał dokonać przeglądu zgłoszonych projektów flagi europejskiej. Komitet przeanalizował ponad 100 propozycji, z czego wybrał dwie: wybraną wersję z wielu projektów francuskiego rysownika Arsène'a Heitz'a - okrąg złożony z dwunastu złotych gwiazd pięcioramiennych na lazurowym tle oraz projekt hiszpańskiego polityka Salvadora de Madariagi - konstelację gwiazd. Oba projekty zostały rekomendowane Komitetowi Ministrów Rady Europy. Ostatecznego wyboru flagi dokonał Komitet Ministrów 8 grudnia 1955r., przyjmując projekt Arsène'a Heitz'a, zaakceptowany również przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w drodze jednomyślnej uchwały 25 października 1955r.

Parlament Europejski jako pierwszy wystąpił z inicjatywą związaną z przyjęciem flagi przez Wspólnotę Europejską. W związku z tym w 1979r. przedstawił odpowiedni projekt rezolucji. W kwietniu 1983r. Parlament opowiedział się za przyjęciem takiej samej flagi wspólnotowej jak ta przyjęta w 1955r. przez Radę Europy. W czerwcu 1984r. Rada Europejska w Fontainebleau (Francja) podkreśliła konieczność promowania tożsamości i wizerunku Europy wśród jej obywateli i na świecie. Następnie w czerwcu 1985r. Rada Europejska w Mediolanie (Włochy) zatwierdziła wniosek Komitetu ds. Narodów Europy (Komitet Adonnino) dotyczący przyjęcia przez Wspólnotę własnej flagi. Rada Europy wyraziła zgodę na posługiwanie się przez Wspólnotę flagą europejską ustanowioną w 1955r. Instytucje wspólnotowe używają jej od początku 1986r.

W ten sposób flaga europejska i emblemat europejski stały się symbolem zarówno Rady Europy, jak i Wspólnoty Europejskiej, a później Unii Europejskiej od czasu wejścia w życie Traktatu o Unii Europejskiej, pomimo tego, że Traktat Lizboński nie zakłada wprowadzenia symboli unijnych.

Dzień 8 grudnia jest obchodzony jako rocznica uroczystego przyjęcia flagi Europy.

Według oficjalnej wykładni dwanaście złotych gwiazd rozłożonych w okręgu na lazurowym tle symbolizuje solidarność i harmonię między narodami Europy. Symbolika ta nawiązuje również do późniejszej dewizy Unii Europejskiej. Liczba gwiazd nawiązuje do starożytnej symboliki liczby 12 oznaczającej doskonałość i całość, nie zależy natomiast od liczby krajów członkowskich, ponieważ w chwili przyjmowania flagi Rada Europy liczyła już 14 państw członkowskich. Liczba 12 jest także odpowiednikiem liczby miesięcy w roku, godzin na tarczy zegara, znaków zodiaku itd. Krąg zaś, w który gwiazdy zostały ułożone, jest między innymi symbolem jedności.

Zwracano uwagę na to, iż krąg dwunastu gwiazd na fladze przypomina widoczną w sztuce sakralnej aureolę wokół głowy Matki Bożej. Paul M.G. Lévy, w owym czasie szef służby informacyjnej i prasowej Rady Europy, który uczestniczył w wyborze flagi i nadaniu jej ostatecznego kształtu, uznał to za przypadek. Jednak Arsène Heitz przed śmiercią wyznał, że tworząc go, inspirował się fragmentem Apokalipsy świętego Jana: Potem wielki znak się ukazał na niebie: Niewiasta obleczona w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu.

Biblijny opis dwunastu gwiazd w wieńcu Niewiasty obleczonej w słońce stanowi symboliczne odniesienie do dwunastu pokoleń Izraela z tamtych czasów. Przedstawienie Maryi z okręgiem z gwiazd znajduje się m.in. w katedrze w Strasburgu, mieście będącym siedzibą Rady Europy i równocześnie miejscem zamieszkania autora projektu flagi.

Za fakt symboliczny niektórzy uznali i to, że flaga została przyjęta przez Radę Europy w dniu 8 grudnia, tj. w dniu uroczystości Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Pierwotnie głosowanie nad flagą w Komitecie Ministrów planowane było jednak na dzień 9 grudnia i wbrew oczekiwaniom odbyło się dzień wcześniej.

Dzień Europy

Dzień Europy obchodzony jest 5 maja lub 9 maja. W krajach, które są członkami Rady Europy, a nie są członkami UE preferowane jest obchodzenie Dnia Europy 5 maja, zaś w krajach Unii Europejskiej obchodzi się go oficjalnie 9 maja.

Dzień 5 maja jest związany z ustanowieniem Rady Europy, które miało miejsce 5 maja 1949r. Od 1964r. Rada Europy celebruje ten dzień jako Dzień Europy (ang. Europe Day). 5 maja jest celebrowany w Radzie Europy jako "dzień tolerancji, praw człowieka i integracji europejskiej". W jego trakcie w siedzibie Rady Europy nie odbywają się obrady, a zamiast tego odbywa się koncert, zaczynający się zawsze odegraniem hymnu Europy.

Dzień 9 maja jest oficjalnym symbolem Unii Europejskiej. Został ustanowiony w rocznicę przedstawienia planu utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, znanego jako Deklaracja Schumana, przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana 9 maja 1950r. Dzień ten czasami, dla odróżnienia z Dniem Rady Europy, jest nazywany Dniem Unii Europejskiej (ang. Day of the European Union, niem. Tag der Europäischen Union, fr. Jour de l'Union Européenne). Nie jest to jednak poprawna nazwa, gdyż według uchwały Parlamentu Europejskiego dzień ten jest nazywany Dniem Europy i taka jego nazwa figuruje we wszystkich oficjalnych dokumentach i materiałach UE.

Dewiza Unii Europejskiej

Motto Unii Europejskiej - w wersji łacińskiej: In varietate Concordia - w tłumaczeniu na język polski brzmi Zjednoczona w różnorodności lub Jedność w różnorodności. Zostało ono ogłoszone na sesji Parlamentu Europejskiego 4 maja 2000r.

Hasło powstało w wyniku konkursu ogłoszonego we Francji. Na konkurs wpłynęło ponad 40 propozycji, zgłoszonych przez czasopisma z 15 krajów i ponad 80 tysięcy odpowiedzi uczniów. Niesie ze sobą przesłanie, że poprzez Unię Europejską Europejczycy są zjednoczeni w wysiłkach na rzecz pokoju i dobrobytu oraz, że mnogość kultur, tradycji i języków w Europie jest jej ważnym atutem.

Waluta

Traktat o Unii Europejskiej określił realizację Unii Gospodarczej i Walutowej poprzez wprowadzenie wspólnej waluty w krajach zakwalifikowanych do UGiW. W grudniu 1995r. Rada Europejska uzgodniła nazwę nowej waluty "Euro" i potwierdziła jej wprowadzenie z dniem 1 stycznia 1999r.

Inspiracją dla symbolu euro - € - była grecka litera epsilon - Є. Jest to również odniesienie do pierwszej litery słowa "Europa", a dwie równoległe linie przecinające symbol oznaczają stabilność.

Przez pierwsze trzy lata była to waluta niematerialna, stosowana jedynie w transakcjach bezgotówkowych. W dniu 1 stycznia 2002r. euro pojawiło się w obrocie gotówkowym, zastępując banknoty i monety walut krajowych.

Banknoty euro o siedmiu nominałach wyglądają tak samo we wszystkich krajach strefy euro. Natomiast monety euro o ośmiu nominałach mają jedną stronę wspólną, a drugą stronę narodową, która posiada motyw charakterystyczny dla danego kraju.

W 2019r. euro jest oficjalną walutą w 19 z 28 państw członkowskich UE.

Paszport europejski

Paszport europejski potwierdza obywatelstwo jednego z państw Unii Europejskiej.

Na posiedzeniu w Rzymie 1 grudnia 1985r. Rada Europejska wprowadziła paszport europejski, jednakowy dla obywateli wszystkich państw członkowskich i zastępujący dotychczas używane paszporty, wydawane przez poszczególne kraje.

Dokument ma okładkę w kolorze burgundzkiego wina, na niej znajduje się napis "Unia Europejska" oraz nazwa państwa, którego obywatelem jest posiadacz paszportu. Może być używany podczas podróży po całym świecie.

Domena internetowa .eu

Uruchomienie domeny .eu nastąpiło 7 grudnia 2005r. Początkowo uprawnione do rejestracji były tylko instytucje publiczne z Unii Europejskiej oraz organizacje posiadające prawa do znaków towarowych. Rejestracja dla wszystkich jest dostępna od 7 kwietnia 2006r. Pierwszym akredytowanym rejestratorem nowych domen w Polsce była spółka Domeny.pl Sp. z o.o., obecnie H88 S.A.

Kontrolę nad domeną .eu sprawuje konsorcjum EURid, w którego skład wchodzą operatorzy domen narodowych Belgii, Czech, Szwecji i Włoch.

Maskotka

Maskotka Unii Europejskiej nosi imię najjaśniejszej gwiazdy na niebie - Syriusza. Jest nią niebieska, uśmiechnięta stonoga, ubrana w granatową koszulkę z gwiazdkami, jak na fladze Unii Europejskiej, ale w każdym kraju występują charakterystyczne dla niego narodowe elementy stroju. Maskotka może również otrzymywać określone atrybuty, które kojarzą się z danym rejonem. Nie każdy kraj stworzył jeszcze własną wizję maskotki, ale wiele już to uczyniło.

Rozłożone dłonie w białych rękawiczkach wyrażają otwartość i życzliwość.

Nie da się ukryć, że Syriusz został stworzony dla najmłodszych obywateli Unii Europejskiej. Dzieci uwielbiają maskotkę, zwłaszcza, iż Syriusz często pojawia się na różnorodnych imprezach czy innych uroczystościach, związanych z Unią.

Polska w Unii Europejskiej

Polska do 1989r. należała do konkurencyjnej w stosunku do EWG Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG). Jeszcze przed jej rozwiązaniem, we wrześniu 1988r., nawiązała stosunki dyplomatyczne ze Wspólnotami. 19 września 1989r. podpisano umowę Polska - EWG.

26 lutego 1990r. pierwszym ambasadorem Polski przy Komisji Wspólnot Europejskich został Jan Kułakowski. 25 maja 1990r. Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Umowa taka, znana pod nazwą Układu Europejskiego, została podpisana 16 grudnia 1991r. (Dz.U. 1994 nr 11 poz. 38), a weszła w życie 1 lutego 1994r. (część handlowa - 2 lata wcześniej).

W 1993r. na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze ustalono polityczno - ekonomiczne kryteria (tzw. Kryteria Kopenhaskie, ang. Copenhagen Criteria), jakie musiały spełnić państwa Europy Środkowo - Wschodniej, aby mogły ubiegać się o przystąpienie do Unii. Oficjalny wniosek o członkostwo Polska złożyła 8 kwietnia 1994r. w Atenach.

28 stycznia 1997r. przyjęto Narodową Strategię Integracji (NSI), a Sejm przegłosował ją w maju 1997r. (M.P. 1997 nr 34 poz. 322). Formułowała ona konkretne zadania stojące na drodze do pełnego członkostwa w UE oraz sekwencję czasową ich realizacji. Znaczenie NSI polegało przede wszystkim na przyspieszeniu i ukierunkowaniu prac instytucji rządowych i pomoc w podniesieniu w społeczeństwie świadomości możliwych konsekwencji członkostwa Polski w UE.

Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Luksemburgu w grudniu 1997r. zapadła decyzja o podjęciu negocjacji członkowskich z sześcioma państwami: Polską, Węgrami, Czechami, Słowenią, Estonią i Cyprem (tzw. grupą luksemburską, nazywaną również grupą "5+1" lub grupą pierwszą). Polska rozpoczęła negocjacje 31 marca 1998r. Negocjacje poprzedził tzw. screening czyli przegląd zgodności prawa wewnętrznego z prawem wspólnotowym. Do dnia wstąpienia Polski do UE uchwalono około 270 ustaw, dostosowujących prawo polskie do prawa Unii Europejskiej.

Na szczycie w Kopenhadze, zakończonym 13 grudnia 2002r., ówczesny rząd Leszka Millera sfinalizował negocjacje. 16 kwietnia 2003r. Polska podpisała traktat akcesyjny (Traktat Ateński, ang. Treaty of Athens, TA). Referendum w sprawie członkostwa odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003r. (Dz.U. 2003 nr 66 poz. 613, Dz.U. 2003 nr 103 poz. 953, Dz.U. 2003 nr 132 poz. 1223). W jego wyniku, razem z pozostałymi dziewięcioma innymi krajami, Polska wstąpiła do Unii Europejskiej 1 maja 2004r.

Wszystkie sprawy związane z integracją Polski z UE koordynował Komitet Integracji Europejskiej, utworzony 1 października 1996r. na mocy Ustawy z dnia 8 sierpnia 1996r. (Dz.U. 1996 nr 106 poz. 494). Negocjacje w imieniu rządu polskiego prowadził Pełnomocnik Rządu do spraw Negocjacji o Członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Pierwszym Pełnomocnikiem Rządu i jednocześnie głównym negocjatorem był Jan Kułakowski. Komitet Integracji Europejskiej został zniesiony 1 stycznia 2010r. i zastąpiony przez Komitet do Spraw Europejskich (Dz.U. 2009 nr 161 poz. 1277).

• Etapy integracji Polski z Unią Europejską
• Polska w UE - YT
• Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Warto zajrzeć

• Baza aktów prawnych Unii Europejskiej
• Parlament Europejski
• UE - nieoficjalny serwis informacyjny
• UE - kącik edukacyjny
• Eurodesk - informacja europejska dla młodzieży
• Mapa Europy - państwa UE

(Źródła: m.in. Wikipedia)