SP Orsza - Organizacja Narodów Zjednoczonych

ang. United Nations, UN

fr. Organisation des Nations Unies

hiszp. Organización de las Naciones Unidas

ros. Организация Объединенных Наций (Organizacyja Objedinionnych Nacyj)

chiń. 联合国 (Lianheguo)

Organizacja Narodów Zjednoczonych to uniwersalna organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945r. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka. ONZ jest następczynią Ligi Narodów.

Liga Narodów (ang. League of Nations, fr. Société des Nations) to nieistniejąca już organizacja międzynarodowa, powstała z inicjatywy prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona. Statut Ligi został przyjęty przez konferencję pokojową w Wersalu 28 czerwca 1919r. Stał się on częścią traktatu wersalskiego i wszedł w życie po ratyfikacji 10 stycznia 1920r.

Celem Ligi Narodów było utrzymanie pokoju i współpracy na świecie, a impulsem do jej utworzenia był rozlew krwi podczas I wojny światowej. Siedzibą organizacji była Genewa.

Idea powołania nowej organizacji powstała jeszcze w czasie trwania II wojny światowej, na konferencji w Teheranie w 1943r. Jej głównym pomysłodawcą był prezydent Stanów Zjednoczonych, Franklin Delano Roosevelt, a jej nazwę zaproponował premier Wielkiej Brytanii, Winston Churchill - określenie "narody zjednoczone" w trakcie wojny stosowano nieraz dla Aliantów.

Z powołaniem do życia ONZ związana jest anegdota. Na propozycję prezydenta Roosevelt'a, by międzynarodowa konferencja dla utworzenia ONZ zebrała się na 5 dni w San Francisco, premier Churchill wysłał depeszę o treści:

Nie widzę możliwości utworzenia w ciągu pięciu dni organizacji dla urządzenia świata. Nawet Wszechmocny potrzebował w tym celu siedmiu dni.

W dniach 8-10 października 1944r. przedstawiciele Francji, Chin, Wielkiej Brytanii, USA oraz ZSRR spotkali się w Waszyngtonie, gdzie przedyskutowano zakres, cele i sposoby działania nowej organizacji.

25 kwietnia 1945r. zwołano pierwszą konferencję ONZ w San Francisco, w której uczestniczyło 50 państw z całego świata - pierwszych członków organizacji. Za członka ONZ od założenia uznawana jest też Polska, której przedstawiciele z powodów politycznych nie mogli uczestniczyć w konferencji w San Francisco. Podczas konferencji, 26 czerwca 1945r., podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych.

Karta Narodów Zjednoczonych (ang. The Charter of the United Nations) to wielostronna umowa międzynarodowa, powołująca do życia i określająca ustrój Organizacji Narodów Zjednoczonych, stąd nazywa się ją czasem Konstytucją ONZ.

Karta Narodów Zjednoczonych

Karta została podpisana przez 50 z 51 krajów członkowskich i weszła w życie 24 października 1945r., po ratyfikowaniu jej, według art. 110, przez pięć krajów założycielskich - Chiny, Francję, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię i Związek Radziecki oraz większość sygnatariuszy. Kraje podpisujące Kartę zobowiązują się do przestrzegania jej postanowień jako prawa międzynarodowego.

Polska podpisała Kartę 16 października 1945r.

Ustawa z dnia 31 grudnia 1945r. o ratyfikacji podpisanych w San Francisco dnia 26 czerwca 1945r.: Karty Narodów Zjednoczonych oraz Porozumienia ustanawiającego Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych (Dz.U. 1946 nr 2 poz. 6)
Oświadczenie Rządowe z dnia 8 lipca 1946r. w sprawie ratyfikacji przez Polskę Karty Narodów Zjednoczonych podpisanej w Waszyngtonie dnia 16 października 1945r. (Dz.U. 1947 nr 23 poz. 91)
Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych (Dz.U. 1947 nr 23 poz. 90)

Karta, choć sama nie zawiera katalogu praw podstawowych, podnosi aż siedmiokrotnie kwestie związane z prawami człowieka - art. 1, 13, 55, 56, 62, 68, 76. Mowa w nich o popieraniu, przestrzeganiu, poszanowaniu praw człowieka. ONZ zdecydowała się na podjęcie tematu praw człowieka, aby je przywrócić i podkreślić godność i wartość jednostki. Narody Zjednoczone uznały, że wszyscy ludzie są równi. Warunkiem niezbędnym do ochrony praw człowieka jest postęp społeczny i poprawa warunków życia.

Karta wraz z paktami ekonomicznym i prawnym oraz Powszechną Deklaracją Praw Człowieka tworzy uniwersalny system ochrony praw człowieka w podwójnym sensie - podmiotowym i przedmiotowym.

Trzykrotnie dokonywano zmian w postanowieniach Karty:

15 grudnia 1963r. w odniesieniu do art. 23, 27 i 61 (poprawki weszły w życie 31 sierpnia 1965r.);
20 grudnia 1965r. w odniesieniu do art. 109 (poprawka weszła w życie 12 czerwca 1968r.);
20 grudnia 1971r. w odniesieniu do art. 61 (poprawka weszła w życie 24 września 1973r.).

Karta składa się z preambuły, wzorowanej na preambule Konstytucji Stanów Zjednoczonych, oraz 111 artykułów, podzielonych na rozdziały.

Językami autentycznymi Karty, według art. 111, są: angielski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski.

Depozytariuszem Karty, na podstawie art. 110 ust 2, jest rząd USA.

Załącznikiem do Karty jest Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, liczący 70 artykułów.

Organizację Narodów Zjednoczonych powołano do życia 24 października 1945r., kiedy postanowienia konferencji ratyfikowało pięciu przyszłych stałych członków Rady Bezpieczeństwa - Chiny, Francja, ZSRR, Wielka Brytania i USA oraz większość pozostałych państw członkowskich. Powołanie ONZ położyło jednocześnie kres działalności Ligi Narodów, która rozwiązała się formalnie 18 kwietnia 1946r., przekazując pełnienie swej misji nowej organizacji.

W grudniu 1945r. Kongres USA wystosował propozycję, aby siedziba ONZ mieściła się w Nowym Jorku, co zostało przez organizację zaakceptowane. Budynek siedziby głównej otwarto 9 stycznia 1951r. na terenach podarowanych ONZ przez Johna Rockefellera, gdzie mieści się do dziś. Część instytucji funkcjonuje jednak w innych miastach świata, m.in. w Genewie, Hadze, Nairobi i Wiedniu.

Cele ONZ

Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków.
Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia.
Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań.
Stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów.

Członkostwo w ONZ

Członkiem ONZ, wg art. 4 Karty Narodów Zjednoczonych, może być każde państwo miłujące pokój, które przyjęło zobowiązania zawarte w Karcie i - zdaniem ONZ - jest w stanie je wypełniać.

Przyjęcie następuje na podstawie uchwały Zgromadzenia Ogólnego podjętej na zalecenie Rady Bezpieczeństwa.

Karta Narodów Zjednoczonych nie określa konkretnych procedur wystąpienia z ONZ, wystąpienie takie jest więc możliwe na mocy jednostronnej deklaracji. Jak dotąd z ONZ wystąpiło tylko jedno państwo - Indonezja w 1965r., powróciła jednak do Organizacji już rok później.

Za uporczywe łamanie zasad Karty państwo członkowskie może być usunięte z ONZ przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa. Taka sytuacja miała miejsce w 1992r., gdy wykluczono z Organizacji Jugosławię. Dyskutowano także nad wykluczeniem RPA za stosowanie apartheidu. Istnieje też procedura zawieszenia w prawach członka, podejmowana przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa. W obu przypadkach wniosek zostaje zaakceptowany większością 2/3 głosów.

Za członków pierwotnych uznanych jest 51 państw. Są to państwa, które wzięły udział w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco, podpisały i ratyfikowały Kartę Narodów Zjednoczonych.

Za członków pierwotnych uznaje się także państwa, które podpisały Deklarację Narodów Zjednoczonych z 1942r., podpisały i ratyfikowały Kartę Narodów Zjednoczonych. To kryterium wprowadzono specjalnie dla Polski, która nie mogła uczestniczyć w konferencji w San Francisco z powodu braku rządu uznawanego przez wszystkie mocarstwa. Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i przeważająca większość krajów świata - uczestników konferencji uznawały za rząd Rzeczypospolitej Polskiej Rząd RP na uchodźstwie z siedzibą w Londynie, z kolei ZSRR uznawał podporządkowany sobie Rząd Tymczasowy w Warszawie.

Aby umożliwić Polsce wejście do grona państw pierwotnych zmieniono art. 3 Karty Narodów Zjednoczonych. Pozwoliło to przedstawicielowi Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, ministrowi spraw zagranicznych Wincentemu Rzymowskiemu, na podpisanie Karty 15 października 1945r.

Lista państw ONZ

Zasady członkostwa:

suwerenna równość wszystkich członków;
wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych;
rozwiązywanie sporów środkami pokojowymi;
powstrzymanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób nieuzgodniony z celami ONZ;
okazywanie wszelkiej pomocy ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, jako środka zapobiegawczego lub przymusu;
nieingerowanie ONZ w sprawy, które należą do kompetencji wewnętrznej państwa;
wpływanie na państwa, które nie są członkami ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa.

Organy ONZ

Zgromadzenie Ogólne - składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich;
Rada Bezpieczeństwa - najważniejszy organ ONZ;
Rada Gospodarczo - Społeczna - zajmuje się sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, prawami człowieka, przygotowuje projekty konwencji, ustala wytyczne dla organów pomocniczych;
Rada Powiernicza - obecnie praktycznie nie działa;
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości;
Sekretariat - organ wykonawczy pod przewodnictwem Sekretarza Generalnego.
Istnieje również wiele organów doradczych, np. Wojskowy Komitet Sztabowy.

Organizacje wyspecjalizowane ONZ

Organizacje wyspecjalizowane ONZ (ang. UN Specialized Agencies, dlatego też w języku polskim niekiedy nazywa się je agencjami wyspecjalizowanymi ONZ) to system organizacji międzynarodowych funkcjonalnie powiązanych z ONZ na mocy art. 57 Karty Narodów Zjednoczonych: różnego rodzaju organizacje wyspecjalizowane, utworzone na podstawie porozumień zawartych między rządami i posiadające z mocy swych statutów rozległe kompetencje międzynarodowe w dziedzinach gospodarczej, społecznej, kulturalnej, wychowawczej, zdrowia publicznego i innych dziedzinach pokrewnych, będą związane z Organizacją Narodów Zjednoczonych. ONZ wraz z jej organizacjami wyspecjalizowanymi nazywa się "rodziną ONZ".

Organizacje wyspecjalizowane muszą spełnić następujące warunki:

być organizacją międzyrządową;
mieć charakter powszechny, tj. otwarty dla wszystkich państw świata;
posiadać szerokie kompetencje choćby w jednej z dziedzin o której mowa w art. 57 Karty Narodów Zjednoczonych;
być związaną z ONZ umową międzynarodową.

ONZ odgrywa w tym systemie centralną rolę, posiadając uprawnienia koordynacyjne, co ma na celu zapobieżenie dublowaniu prawa i osiągnięciu większej efektywności działania. W tej kwestii ONZ jest reprezentowana przez Radę Gospodarczo - Społeczną, która: może uzgadniać działalność organizacji wyspecjalizowanych w drodze porozumiewania się z nimi i udzielania im zaleceń, jak również w drodze udzielania zaleceń Zgromadzeniu Ogólnemu i członkom Organizacji Narodów Zjednoczonych (art. 63 ust. 2 Karty Narodów Zjednoczonych).

Organizacje wyspecjalizowane są autonomicznymi organizacjami, stanowią odrębne podmioty prawa międzynarodowego, mają swoich członków, odrębne organy i własne budżety, a z ONZ są połączone specjalnymi porozumieniami, zawieranymi z Radą Gospodarczo - Społeczną, a zatwierdzanymi przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Organizacje wyspecjalizowane przedkładają sprawozdania ze swej działalności tym dwóm organom.

Do organizacji wyspecjalizowanych należą:

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Wychowania (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, UNESCO) - jej podstawowym celem jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię.

Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (ang. World Intellectual Property Organization, WIPO) - zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej, a także świadczeniem pomocy prawnej i technologicznej.

Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO) - jej zadaniem jest działanie na rzecz zwiększenia współpracy między państwami w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych, a także ustalanie norm dotyczących składu lekarstw i jakości żywności; organizacja dąży do zapewnienia opieki medycznej ludności świata oraz zmniejszenia śmiertelności niemowląt; do największych sukcesów tej organizacji należy zwalczanie epidemii groźnych chorób, takich jak: gruźlica, malaria, cholera czy dżuma poprzez masowe szczepienie; WHO walczy także z AIDS.

Międzynarodowa Organizacja Pracy (ang. International Labour Organization, ILO, fr. Organisation Internationale du Travail, OIT) - zajmuje się problemami pracowniczymi: ograniczaniem pracy dzieci (szczególnie w niebezpiecznych branżach), ochroną praw pracowników, polepszaniem warunków do pracy i życia, tworzeniem miejsc pracy i szkoleń.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego (ang. United Nations Industrial Development Organization, UNIDO) - celem organizacji jest: popieranie rozwoju przemysłu krajów rozwijających się w formie organizowania współpracy regionalnej i krajowej, pomoc przy modernizacji przemysłu, wypracowanie nowych koncepcji rozwoju ekonomicznego.

Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ang. International Civil Aviation Organization, ICAO) - jest odpowiedzialna za opracowywanie i wdrażanie międzynarodowych przepisów regulujących bezpieczeństwo ruchu lotniczego i ekonomię transportu lotniczego.

Międzynarodowa Organizacja Morska (ang. International Maritime Organisation, IMO) - zajmuje się sprawami morskimi, a w szczególności bezpieczeństwem na morzu oraz zapobieganiem zanieczyszczeniu środowiska morskiego przez statki.

Światowa Organizacja Meteorologiczna (ang. The World Meteorological Organization, WMO) - jej zadaniem jest organizacja i koordynacja działań służb meteorologicznych różnych krajów, ujednolicanie metod obserwacji meteorologicznych i rozpowszechnianie prognoz pogody.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) - jej celem jest: polepszanie wytwarzania, wymiany i dystrybucji produktów rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa; podnoszenie poziomu wyżywienia narodów; polepszenie warunków życia ludności wiejskiej; zapewnienie niezbędnego kredytu rolnego; popieranie zawierania porozumień w sprawie międzynarodowego handlu produktami rolnymi oraz udzielanie pomocy technicznej; zbieranie i rozpowszechnianie informacji na temat stanu i osiągnięć rolnictwa w państwach członkowskich.

Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa (ang. International Fund for Agricultural Development, IFAD) - ma za zadanie polepszać sytuację w krajach dotkniętych głodem i biedą za pomocą pożyczek na warunkach preferencyjnych i darowizn na walkę z głodem.

Powszechny Związek Pocztowy (ang. Universal Postal Union, fr. Union Postale Universelle, UPU) - jego główne zadania to: promowanie współpracy międzynarodowej w zakresie usług pocztowych, dbanie o rozwój usług pocztowych oraz pomoc techniczna dla państw, które są jej członkami.

Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ang. International Telecommunication Union, ITU) - ustanowiona w celu standaryzowania oraz regulowania rynku telekomunikacyjnego i radiokomunikacyjnego.

Światowa Organizacja Turystyki (ang. United Nations World Tourism Organization, UNWTO) - odgrywa ważną rolę w promowaniu rozwoju odpowiedzialnej, zrównoważonej i uniwersalnie dostępnej turystki, poświęcając szczególną uwagę interesom krajów rozwijających się.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (ang. International Monetary Fund, IMF) - zajmuje się kwestiami stabilizacji ekonomicznej na świecie; dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących.

Grupa Banku Światowego (ang. World Bank) - głównym celem agencji, wchodzących w skład grupy, jest wsparcie dla rozwijających się krajów Azji, Ameryki Łacińskiej i Afryki; wszystko do celów walki z ubóstwem i finansowania rozwoju m.in. ochrony zdrowia, edukacji, ochrony środowiska czy rozbudowy infrastruktury; w zamian za to wymagają pewnych działań politycznych, takich jak walka z korupcją, rozwój demokracji, czy też najważniejszego - rozwoju sektora prywatnego.

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (ang. International Atomic Energy Agency, IAEA) - pracuje na rzecz bezpiecznego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej.

Ponadto z ONZ są związane inne organizacje o charakterze powszechnym, m.in.:

Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (ang. United Nations International Children's Emergency Fund, UNICEF, od 1953r. United Nations Children's Fund) - zaspokaja potrzeby dzieci i kobiet w krajach rozwijających się na całym świecie, szczególnie w rejonach dotkniętych konfliktami zbrojnymi.

Światowa Organizacja Handlu (ang. World Trade Organization, WTO) - jej głównym zadaniem jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej.

Organizacja Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych (ang. Comprehensive Nuclear Test-Ban Treaty Organization, CTBTO) - monitoruje status traktatu oraz prowadzi przygotowania do jego efektywnego wdrożenia, przewiduje także utworzenie światowego systemu monitoringu i weryfikacji jego stosowania.

Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej (ang. Organization for the Prohibition of Chemical Weapons, OPCW) - nadzoruje międzynarodowe przestrzeganie Konwencji o Zakazie Prowadzenia Badań, Produkcji, Składowania i Użycia Broni Chemicznej oraz o Zniszczeniu jej Zapasów.

Warto zajrzeć:

KALENDARZ ONZ

1960-1970 - Dekada Rozwoju ONZ (ang. United Nations Development Decade)
1971-1980 - Druga dekada rozwoju ONZ (ang. Second United Nations Development Decade)
1981-1990 - Trzecia dekada rozwoju ONZ (ang. Third United Nations Development Decade)
1985 - Rok Narodów Zjednoczonych (ang. Year of the United Nations)
1991-2000 - Czwarta dekada rozwoju ONZ (ang. Fourth United Nations Development Decade)

25 III - Międzynarodowy Dzień Solidarności z Uwięzionymi i Zaginionymi Pracownikami ONZ

Dzień (ang. International Day of Solidarity with Detained and Missing Staff Members), ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, upamiętnia zaginięcie w 1985r. w Bejrucie byłego dziennikarza i współpracownika ONZ Aleca Colletta, który pracował dla Agencji Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie. Jego ciało znaleziono w Dolinie Bekaa w Libanie w 2009r.

Obchody są okazją do uświadomienia światu, z jak ogromnymi zagrożeniami i niebezpieczeństwami zmaga się personel i siły pokojowe ONZ, a także współpracownicy z organizacji pozarządowych i dziennikarze, wykonujący swoje obowiązki służbowe.

29 V - Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych ONZ

Coroczne święto (ang. International Day of United Nations Peacekeepers) ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 11 grudnia 2002r. po oficjalnym wniosku Ukraińskiego Stowarzyszenia Uczestników Misji Pokojowych i rządu Ukrainy.

Dzień po raz pierwszy obchodzono w 2003r., w rocznicę powstania w 1948r. Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Nadzorowania Rozejmu (ang. United Nations Truce Supervision Organization, UNTSO) w celu monitorowania zawieszenia broni po 1948r. wojny izraelsko - arabskiej (Palestyna), która była pierwszą w historii misję pokojową ONZ.

Celem obchodów tego Dnia jest oddanie hołdu wszystkich kobietom i mężczyznom, którzy służyli i nadal służą w operacjach pokojowych ONZ, za ich wysoki poziom profesjonalizmu, zaangażowanie i odwagę. Dzień ten jest również okazją, aby uczcić pamięć tych, którzy stracili życie w imię pokoju.

W przesłaniu 29 maja 2015r. sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych powiedział:

Działania misji pokojowych ONZ są urzeczywistnieniem celu "Karty Narodów Zjednoczonych", jakim jest "zjednoczenie swych sił dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa". Błękitne hełmy stały się ikoną Organizacji, a ich długoletnia praca i poświęcenie - symbolem nadziei dla milionów ludzi, żyjących na terenach spustoszonych wojną.

International Day of United Nations Peacekeepers

24 X - Dzień Narodów Zjednoczonych

Święto (ang. United Nations Day) obchodzone jest corocznie od 1948r. w rocznicę wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. Zostało ustanowione rezolucją 168 (II) z 31 października 1947r. Z kolei rezolucją 2782(XXVI) z 6 grudnia 1971r. Zgromadzenie Ogólne ONZ zaleciło państwom członkowskim, aby uznały ten dzień za święto państwowe. Od 1978r. obchody rozpoczynają Tydzień Rozbrojenia.

W tym dniu na całym świecie odbywają się spotkania, dyskusje i wystawy poświęcone osiągnięciom i celom Organizacji Narodów Zjednoczonych.

(Źródła: m.in. Wikipedia)

W kalendarzu

Organizacja Narodów Zjednoczonych