Bank
Bank to osoba prawna wykonująca działalność gospodarczą, polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów, wydawaniu instrumentów pieniądza elektronicznego oraz wykonywaniu innych czynności, określonych przepisami prawa, w Polsce Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939) oraz wymienionych w statucie banku. Katalog czynności bankowych ma charakter zamknięty. Oznacza to, że banki upoważnione są do wykonywania tylko tych czynności, na które zezwala im ustawa.
Bankowość w nowoczesnym sensie zaczęła rozwijać się od XIVw., głównie w bogatych miastach we Włoszech. Pod wieloma względami była to kontynuacja idei i koncepcji kredytów i pożyczek, mających swe korzenie w starożytnym świecie, zwłaszcza w Babilonii. Najstarszym obecnie istniejącym bankiem jest powstały w 1472r. włoski bank Monte dei Paschi di Siena.
Nazwa "bank" pochodzi od francuskiego słowa banque oraz od włoskiego słowa banco, oznaczających ławę (stół) lub kontuar, przy której pracowali włoscy handlarze, zwłaszcza złotnicy, zajmujący się przekazywaniem monet kruszcowych od jednych klientów do drugich.
Na gruncie obowiązujących przepisów używanie nazwy "bank" oraz "kasa" jest zastrzeżone, w rozumieniu przepisów Prawa bankowego.
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski (PKO Bank Polski, PKO BP) to największy bank uniwersalny w Polsce, założony w 1919r. w Warszawie. W 2018r. PKO BP zajął 845. pozycję w rankingu największych przedsiębiorstw na świecie "Global 2000" magazynu Forbes.
Rachunek bankowy, inaczej konto, to zapis stanu należności między dwoma podmiotami, z których jeden jest bankiem.
Umowa rachunku bankowego ma charakter cywilnoprawny, zasady dotyczące jej zawierania regulują Kodeks cywilny i Prawo bankowe.
W umowie rachunku bank zobowiązuje się do przechowywania środków pieniężnych posiadacza i do dokonywania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Załącznikiem do takiej umowy jest karta wzorów podpisów, zawierająca nazwiska osób upoważnionych do dysponowania rachunkiem oraz wzory ich podpisów. W określonych sytuacjach księgowania na rachunku mogą być dokonywane także z inicjatywy banku, np. pobieranie opłat. Bez dyspozycji klienta dokonywane są też zajęcia z tytułów wykonawczych.
Bank zobowiązany jest do realizacji dyspozycji płatniczych zleconych przez posiadacza rachunku bez zbędnej zwłoki. Bank odpowiada za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem takiej dyspozycji. O przebiegu księgowań klient informowany jest za pomocą wyciągu z rachunku bankowego.
Bank zobowiązany jest do zachowania tajemnicy bankowej.
Bankowość elektroniczna (ang. e-banking) to forma usług oferowanych przez banki, polegająca na umożliwieniu dostępu do rachunku za pomocą urządzenia elektronicznego: komputera, bankomatu, terminalu POS, telefonu, zwłaszcza telefonu komórkowego i linii telekomunikacyjnych, w tym Internetu.
Usługi bankowości elektronicznej są także określane jako telebanking (bankowość zdalna).
Zależnie od wykorzystanych rozwiązań umożliwia wykonywanie operacji pasywnych, np. sprawdzanie salda i historii rachunku oraz aktywnych, np. dokonanie polecenia przelewu, założenie lokaty terminowej.
Pierwszy bankomat uruchomiono w 1964r. w Stanach Zjednoczonych, w Europie - w Wielkiej Brytanii w 1967r., rok później we Francji, Szwajcarii i Szwecji. Na przełomie lat 60. i 70. XXw. pojawiły się one w Japonii. W 1984r. w Finlandii po raz pierwszy wprowadzono do użytku system home banking, umożliwiający kontakt z bankiem przy pomocy komputera. W 1995r. Security First Network Bank w USA umożliwił świadczenie usług bankowych poprzez Internet, zaś transakcje internetowe w Europie były po raz pierwszy świadczone w 1996r. przez banki fińskie i szwedzkie.
W Polsce pierwszą formą bankowości elektronicznej były bankomaty, które zainstalował Bank Pekao S.A. w 1990r. Karty płatnicze dopuszczono do użycia w 1993r. za sprawą zarządzenia prezesa NBP z 11 grudnia 1992r. W tym samym roku pierwszy polski bank zaoferował klientom korzystanie z home banking: był to Bank Rozwoju Eksportu, którego system BRESOK w unowocześnionej formie funkcjonuje do dziś. Świadczenie usług przez Internet jako pierwszy zaoferował w październiku 1998r. Powszechny Bank Gospodarczy S.A. w Łodzi. Rok później elektroniczny oddział tego banku w wyniku fuzji został włączony do Banku Pekao S.A. W 2000r. uruchomiony został pierwszy bank wirtualny w Polsce - mBank. W 2001r. dołączyły do niego dwa kolejne banki - założony w kwietniu 2001r. Volkswagen Bank Direct oraz Inteligo Financial Services, będące od 1 listopada 2002r. własnością PKO BP.
Coraz więcej Polaków korzysta z bankowości internetowej. Na koniec 3.kwartału 2018r. umowę umożliwiającą korzystanie z kanałów elektronicznych miało podpisane aż 34,6 mln klientów banków. 17 mln korzystało z tego kanału aktywnie.
Szkolna Kasa Oszczędności
Szkolna Kasa Oszczędności (SKO) to szkolny system oszczędzania, w ramach którego uczniowie gromadzą pieniądze na specjalnych książeczkach, prowadzony przez PKO BP, szczególnie popularny w czasach PRL.
Głównym celem prowadzenia Szkolnych Kas Oszczędności jest edukacja ekonomiczna.
Członkami SKO mogą być uczniowie szkół lub drużyny harcerskie, działające przy szkole. Ich interesy wobec Banku reprezentuje nauczyciel - opiekun SKO. Bank wystawia obiegową książeczkę oszczędnościową na szkołę i nauczyciela upoważnionego przez dyrektora szkoły. Na tę książeczkę wpłacane są zbiorczo oszczędności uczniów. Indywidualne wpłaty rejestrowane są natomiast na książeczce, której właścicielem jest członek SKO.
Szkolne Kasy Oszczędności w Polsce mają już ponad 90 lat. Pomysł na odkładanie pieniędzy w ten sposób ma jednak dłuższą historię. Wyrasta on z ducha oświeceniowej zasady, żeby uczyć bawiąc. Według ówczesnych mężów stanu nauka miała również obejmować codzienną, praktyczną ekonomię. Nie dziwi więc to, że ideę oszczędzania wśród dzieci omawiała już w 1773r. Komisja Edukacji Narodowej. Zgodnie z jej zaleceniami powinno się w szkołach ćwiczyć dzieci w oszczędzaniu.
W XIXw. w Europie, między innymi w Belgii, Niemczech, Anglii, Francji, i Austrii, powstały pierwsze szkolne kasy, do których uczniowie mogli wpłacać swoje kieszonkowe. W kronikach Amerykańskiej Akademii Nauk Politycznych i Społecznych (ang. American Academy of Political and Social Science) z 1892r. przeczytać można: W ciągu ostatniego roku idea szkolnych kas oszczędnościowych, szeroko znana i propagowana w Europie, wzbudziła duże zainteresowanie w naszym kraju. (...) Kasy zostały założone w ponad 300 szkołach, do których ponad 28 tysięcy uczniów wpłaciło około 140 tysięcy dolarów. Dalej autor raportu podkreśla, że edukacja ekonomiczna może przyczynić się do budowania świadomego społeczeństwa obywatelskiego oraz ograniczyć biedę i przestępczość.
W Polsce od początku XXw. podejmowano kroki w celu przeszczepiania tego pomysłu. Powstające wtedy szkolne kasy miały jednak charakter lokalny, na co wpływała ówczesna sytuacja polityczna ziem polskich, które znajdowały się pod zaborami.
Bardziej sprzyjający tego rodzaju działaniom klimat przyszedł dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W 1925r. Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Stanisław Grabski, wydał okólnik głoszący, że młodzieży szkolnej należy wpajać umiejętność i zasady oszczędzania pieniędzy. Celowi temu służyć miało między innymi tworzenie Szkolnych Kas Oszczędności. Pierwsze z nich powołano w 1927r. Osiem lat później kasy zostały objęte kuratelą Pocztowej Kasy Oszczędności, która po II wojnie światowej przekształcona została w Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski.
Od samego początku PKO wspierała działania szkół uczestniczących w SKO oraz pracujących w nich nauczycieli. Do szkół przekazywane były materiały dydaktyczne, poradniki dla nauczycieli, czasopisma dla młodzieży, np. Młody Obywatel.
Wystarczy przejrzeć kroniki wielu powstających w okresie międzywojennym szkół podstawowych, by przekonać się, że ich dyrektorzy za punkt honoru stawiali sobie stworzenie szkolnej kasy w kierowanej przez siebie placówce. Według dostępnych wpisów, traktowane były one jako ważny element edukacji społecznej w rodzącej się po latach zaborów państwowości polskiej.
W kronice Szkoły Podstawowej w Gromadzie (woj. lubelskie) napisano: Najwięcej uwagi zwracano na wychowanie społeczne i obywatelsko - państwowe. Szkoła dążyła do tego przez stałe przyzwyczajanie dzieci do pracy dla dobra rodziny, wsi, gminy. W tym samym roku (1936) powstała Szkolna Kasa Oszczędności. Mimo ciężkich warunków wsi, kasa rozwijała się pomyślnie. W ciągu roku dzieci złożyły 28zł. Część oszczędności przeznaczyły na wycieczkę do Zamościa.
W podobnym tonie pisze kronikarz Zespołu Szkół w Zagórzanach (woj. małopolskie): W trosce o rozwój samorządności i gospodarności młodzieży w tym okresie (1929) została zorganizowana Szkolna Kasa Oszczędności, Spółdzielczy Sklepik Szkolny oraz powstał mały ogród owocowy, w którym posadzono 30 drzewek jabłoni.
Lata II wojny światowej przerwały w większości szkół działalność kas.
Prawdziwy renesans Szkolnych Kas Oszczędności nastąpił w okresie powojennym. W ciągu kilku lat założono ich ponad 20 tysięcy. Działalność SKO wpisywała się w obowiązujący po wojnie model wychowania dzieci i młodzieży.
Na popularność SKO miały na pewno wpływ cenne nagrody, które mogli wygrać najbardziej oszczędni uczniowie i najaktywniejsze szkoły. W organizowanych konkursach dla placówek, uczniów i nauczycieli do wygrania były między innymi rowery, radioodbiorniki, zegarki, sprzęt sportowy i fotograficzny. Biorąc pod uwagę obowiązującą wówczas doktrynę ekonomiczną i związane z nią braki w zaopatrzeniu, była to z pewnością kusząca perspektywa dla młodzieży szkolnej. Grupowo można było wygrać głównie wycieczki - do stolicy albo nad morze. W 1958r. wprowadzono srebrne i złote odznaki honorowe dla nauczycieli, opiekujących się Szkolnymi Kasami Oszczędności, które wiązały się z nagrodami pieniężnymi. Nauczycielom, którzy aktywnie zajmowali się SKO, bank fundował również wczasy.
Oprócz samej akcji odkładania pieniędzy organizowano wtedy poboczne imprezy, promujące oszczędzanie w SKO, np. coroczna "Olimpiada Oszczędnych". Jak donosiły Wiadomości SKO z 1959r., na "Kolorowy konkurs" dzieci z całej Polski przesłały aż 40tys. swoich rysunków, ilustrujących korzyści ze zbierania pieniędzy na konkretny cel. Uczniowie zarabiali drobne sumy przy wykopkach ziemniaków, sianokosach, sprzedając butelki, prowadząc sklepiki szkolne czy zbierając zioła i jagody.
Promocja idei SKO realizowana była m.in. przy pomocy dostarczanych do szkół materiałów propagandowych, w tym m.in. gazet, broszur, zbiorów opowiadań. W szkołach pojawiły się specjalistyczne książki z serii "Biblioteki PKO", przeznaczone nie tylko dla dzieci, ale także dla nauczycieli. Od 1958r. wydawano periodyk w postaci gazetki ściennej Wiadomości SKO, a w Polskim Radio nadawana była popularna audycja Błękitna Sztafeta. Były też plakaty anonsujące konkursy SKO, tworzone przez najwybitniejszych polskich rysowników i grafików, między innymi twórcę logo PKO Karola Śliwkę.
O tym, jak poważnie traktowano wtedy kasy, świadczy choćby to, że w Wiadomościach SKO udzielali się znani sportowcy, ministrowie oświaty i oczywiście dyrektor PKO BP. Dostarczane do szkół wydawnictwo nie tylko zachęcało do oszczędzania, ale też podgrzewało ducha rywalizacji między uczniami, publikowało rebusy, wiersze (głównie Jana Brzechwy) czy łamigłówki. Co ciekawe, w biuletynie przeczytać można było pouczające opowieści o tym, dlaczego warto oszczędzać ubrania, meble, buty, domowe sprzęty czy... czas. Cóż, nie od dziś wiadomo, że czas to pieniądz.
Książeczki SKO to jedna z ikon PRL, wspólne pokoleniowe doświadczenie dzisiejszych 30-, 40- czy 50-latków - na równi z saturatorami, "Telerankiem" i sadzeniem drzewek w czynie społecznym. Dzisiejsi rodzice mogliby na pewno opowiedzieć swoim pociechom chodzącym do szkoły niejedną historię o tym, jak sprzedawali makulaturę czy swoje dzieła powstałe na zajęciach praktyczno - technicznych, by zarobione pieniądze odłożyć do SKO. Zachętą do oszczędzania dla ich dzieci byłyby z pewnością wspomnienia, jak zgromadzone oszczędności pod koniec roku mogli przeznaczyć na wymarzony rower czy wycieczkę z całą klasą.
W 1987r. organizowanie Szkolnych Kas Oszczędności zostało po raz pierwszy wpisane do statutu Powszechnej Kasy Oszczędności, jako jedna z czynności realizowanych przez bank.
Już w latach 80. XXw., mimo wsparcia Ministerstwa Oświaty oraz Związku Harcerstwa Polskiego, dotychczasowy model funkcjonowania Szkolnych Kas Oszczędności tracił na atrakcyjności. Świadczyła o tym liczba szkół oszczędzających w SKO, która spadła do około 7 tys. W okresie transformacji ustrojowej, której towarzyszyły głębokie przeobrażenia polskiej gospodarki, w tym sektora bankowego, edukacja ekonomiczna najmłodszych poprzez SKO musiała zejść na dalszy plan.
PKO BP nie zapomniał jednak o szkołach i uczniach, oszczędzających w SKO. Bank nadal organizował sztandarowy konkurs "Dziś oszczędzam w SKO - jutro w PKO", istniejący od końca lat 60. XXw. W 1999r. w nowym statucie PKO BP wśród czynności realizowanych przez bank wymieniono prowadzenie szkolnych kas oszczędności. Do szkół przekazywane były również materiały edukacyjne przygotowane przez bank, a na okładkach zeszytów SKO, czy plakatach dominowały popularne w latach 90. dinozaury i amerykańskie zespoły młodzieżowe.
Mimo konkursów, organizowanych cyklicznie przez bank, atrakcyjnych materiałów edukacyjnych i promocyjnych, a także zmiany statutu liczba szkół oszczędzających w SKO nadal spadała. Model oszczędzania w SKO, w którym większość zgromadzonych pieniędzy na szkolnych książeczkach pochodziła ze wspólnych akcji zarobkowych, przeprowadzonych w szkole i była przeznaczana na cele szkoły, a nie poszczególnych osób oszczędzających, stawał się coraz mniej atrakcyjny. W odpowiedzi na te trendy, a także wychodząc naprzeciw wyzwaniom XXIw., z którymi musiał zmierzyć się polski system oświaty, PKO Bank Polski podjął w 2010r. decyzję o rewitalizacji SKO.
Zapowiedzią rewitalizacji SKO było podwyższenie przez PKO Bank Polski oprocentowania depozytów na książeczkach z 0,01% do 5%. Kolejnym krokiem w rozwoju było dostosowanie SKO do trendów XXIw., w tym wykorzystanie w procesie nauczania technologii informacyjnych oraz oczekiwań ze strony uczniów, rodziców i nauczycieli. Ten cel został osiągnięty dzięki wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi dydaktycznych i bankowych, w tym bankowości elektronicznej oraz materiałów edukacyjnych.
Rok szkolny 2010/2011 zaowocował wprowadzeniem SKO do Internetu. Bank udostępnił szkołom cieszącą się ogromną popularnością platformę Szkolne Blogi. Dziś swoje blogi, dokumentujące działania podejmowane przez szkoły w ramach SKO, prowadzi ponad 750 placówek oświatowych. Dodatkowo uruchomiono grupę w serwisie "Nasza Klasa" o nazwie Szkoła Oszczędzania, która aktualnie zrzesza około 75 tys. fanów.
Rok 2012 przyniósł kolejne duże zmiany w SKO. Wprowadzono 3 rodzaje kont - SKO Konto dla ucznia, SKO Konto dla Rady Rodziców i SKO Konto dla Szkoły. Uczniom został udostępniony serwis internetowy SKO, dostosowany do wieku użytkowników. Serwis jest wsparciem procesu edukacji ekonomicznej najmłodszych. Znajdują się tam narzędzia, dzięki którym użytkownicy uczą się jak zarządzać własnym mini budżetem, takie jak wirtualne skarbonki czy plan oszczędzania. Serwis został zaprezentowany na konferencji prasowej z udziałem Prezesa PKO Banku Polskiego oraz uczniów. Dużym sukcesem okazała się ogólnopolska kampania reklamowa z Szymonem Majewskim pod hasłem "Poznaj moc oszczędzania z SKO", zrealizowana na początku roku szkolnego 2012/2013.
Szkoły uczestniczące w SKO zyskują liczne materiały dydaktyczne, w tym opracowane przez PKO Bank Polski, objęte patronatem MEN i większości kuratoriów oświaty, scenariusze lekcji, publikacje dotyczące ekologii czy bezpiecznego zachowania na drodze, przygotowane we współpracy z Komendą Główną Policji.
Aktualnie w programie SKO, prowadzonym przez PKO Bank Polski, uczestniczy około 4,6 tysiąca społeczności szkolnych z całego kraju (co trzecia szkoła podstawowa w Polsce). Liczba dzieci posiadających SKO Konto dla Ucznia wynosi ponad 155 tysięcy, a oferta edukacyjna programu dociera do ponad 1 miliona uczniów polskich szkół, którzy uczestniczą w lekcjach związanych z SKO, wycieczkach do Banku lub w działaniach budujących przedsiębiorcze postawy wśród uczniów. Głównym celem prowadzenia Szkolnych Kas Oszczędności nieprzerwanie pozostaje edukacja ekonomiczna młodego pokolenia, w tym nauka postaw przedsiębiorczych.
Rewitalizacja SKO została wysoko oceniona przez ekspertów. Wyrazem tego są liczne nagrody i wyróżnienia, przyznane PKO Bankowi Polskiemu. Szczególnie istotne są nagrody potwierdzające innowacyjność, zaawansowanie technologiczne oraz bezpieczeństwo nowego SKO. W październiku 2013r. PKO Bank Polski został po raz kolejny uznany najbardziej innowacyjną firmą sektora bankowego w trzeciej edycji rankingu tygodnika "Wprost". Bank doceniono między innymi za to, że zrewolucjonizował pojęcie o finansach wśród najmłodszych.
Nadal co roku organizowane są kolejne edycje konkursu dla Szkolnych Kas Oszczędności "Dziś oszczędzam w SKO - jutro w PKO". Cel pozostał taki sam - propagowanie oświaty ekonomicznej i uczenie dzieci pozytywnych nawyków. Na bazie konkursu powstało wiele cennych inicjatyw. Jedną z ważniejszych są organizowane przez szkoły turnieje wiedzy z zakresu finansów. Niektóre z nich osiągnęły już wymiar ogólnopolski. Wpływa to korzystnie na podniesienie poziomu wiedzy ekonomicznej, a co za tym idzie wzrost umiejętności i świadomości oszczędzania.
W ramach oferty PKO Junior w 2014r. Bank udostępnił najmłodszym karty płatnicze. Mogli dzięki nim wygodnie i bezpiecznie dysponować środkami bez konieczności posługiwania się gotówką. Był to pierwszy tego typu produkt bankowy w Polsce, a także jeden z nielicznych na świecie.
W ciągu pierwszych 5 lat funkcjonowania oferty PKO Junior oraz dzięki popularności SKO Bank osiągnął poziom 10 proc. „ubankowienia” w grupie wiekowej poniżej 13. roku życia. Był jednocześnie jedyną instytucją finansową, która oferowała tak kompleksowy pakiet rozwiązań wspierających praktyczną edukację finansową najmłodszych. Dzieci korzystające z SKO i PKO Junior w 2018 r., zgromadziły na rachunkach już ponad 1,5 mld zł.
Dla użytkowników PKO Junior Bank przygotował specjalną aplikację mobilną. Jest ona nowoczesna i intuicyjna. Poza podstawową funkcją sprawdzenia salda dziecko może otwierać wirtualne skarbonki służące do zbierania pieniędzy na określone cele. Najmłodsi mogą też inicjować przelewy, które są akceptowane przez rodzica w serwisie transakcyjnym iPKO.
KALENDARZ FINANSOWY
III - Światowy Tydzień Pieniądza
Inicjatorem międzynarodowej kampanii edukacyjnej (ang. Global Money Week), przeprowadzanej od 2012r. w ostatnim tygodniu marca, jest Ruch Finansowania Dzieci i Młodzieży (ang. Child & Youth Finance International, CYFI), organizacja pozarządowa, działająca na rzecz zapewnienia dzieciom i młodzieży na całym świecie dostępu do usług finansowych, zwiększenia ich świadomości praw ekonomicznych i umożliwienia im budowania swoich aktywów, inwestowania w przyszłość i ostatecznie przełamania cyklu ubóstwa.
Kampania zyskała poparcie m.in. Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i jest realizowana we współpracy m.in. z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD). Łączny zasięg siedmiu edycji akcji to 32 mln dzieci i młodzieży w 169 krajach na całym świecie, przy zaangażowaniu ponad 53 tys. organizacji, pośród których znajdują się m.in. banki centralne, instytucje nadzorujące krajowe rynki finansowe, organizacje społeczności lokalnej i regionalnej, uczelnie wyższe oraz inne placówki oświatowe.
W Polsce koordynatorem działań Światowego Tygodnia Pieniądza jest Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) we współpracy z Ministerstwem Finansów (MF). Koordynacja realizowana jest w ramach projektu "Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku" (CEDUR).
Celem kampanii jest zainspirowanie dzieci i młodzieży do zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych do osiągnięcia samodzielności finansowej w dorosłym życiu, przygotowanie młodego pokolenia do podejmowania świadomych decyzji finansowych, a tym samym walka z wykluczeniem finansowym i biedą.
Październik - miesiącem oszczędzania (pl)
To hasło towarzyszy Polakom od dziesięcioleci. Skąd jednak wziął się pomysł, by akurat ten miesiąc przyświecał oszczędzaniu? Jest kilka teorii na ten temat, ale żadna nie jest pewna na 100%.
Hasło na pewno kojarzy się z okresem PRL. Wówczas aktywnie promowano ideę oszczędzania na książeczkach PKO. Panuje zgodne przekonanie, że to właśnie władza ludowa ustaliła odgórnie październik miesiącem oszczędzania. Nie można tego wykluczyć, choć październik kojarzony był z oszczędzaniem już znacznie wcześniej.
Być może źródła idei "październikowego miesiąca oszczędności" należy szukać w Mediolanie, podczas I Międzynarodowego Kongresu Kas Oszczędnościowych w 1924r. Kto jednak był na tyle wielkomyślny, by świętowanie rozciągnąć na cały miesiąc? Niewykluczone, że Polacy. Kolejne ślady prowadzą bowiem do Polski, a precyzyjniej rzecz ujmując - na pocztę. Czasopismo Filatelistyka z listopada 1961r. donosi, że zarządzeniem nr 70 Ministra Łączności z dnia 29 września 1961r. wprowadzono do obiegu znaczki pocztowe stanowiące emisję "Miesiąc Oszczędności".
Na każdym znaczku znajdował się skrót PKO oraz hasło przewodnie. Na znaczku o nominale 40 gr, otwierającym serię, umieszczono liść, na którym zamieszczono hasło Październik miesiąc oszczędności. Na kolejnym była pszczoła na kwiatku koniczyny oraz napis Zacznij oszczędzać. Do oszczędzania zachęcała też mrówka na tle mrowiska za pomocą hasła Oszczędzaj i ucz oszczędzać. Kolejny znaczek zawierał wizerunek wiewiórki z orzeszkiem pytającej Ja oszczędzam - a ty?. Serię zamykał znaczek z wizerunkiem książeczki oszczędnościowej PKO. Być może to właśnie wówczas - na znaczku z liściem - po raz pierwszy padło hasło "Październik miesiąc oszczędności".
W rozważaniach na temat genezy "miesiąca oszczędzania" warto wziąć jednak pod uwagę także inne argumenty. Takie, które wywodzą się z wielowiekowej tradycji. Październik to pierwszy pełny miesiąc jesieni, która zgodnie z kalendarzem zaczyna się w ostatniej dekadzie września. To okres, kiedy od wieków gospodarstwa domowe zaczynały poważnie myśleć o nadchodzącej zimie i gromadzić zapasy. Były to ostatnie ciepłe dni, kiedy można było narąbać drewna na opał, przygotować weki czy dokonać remontów przed nadchodzącymi mrozami.
Przenosząc się w czasy obecne trudno oprzeć się wrażeniu, że październik wciąż jest miesiącem idealnie wpisującym się w oszczędzanie. Po ciężkich dla domowych finansów miesiącach wakacyjnych i spustoszeniu, jakie robi w portfelach wrześniowa wyprawka szkolna, październik daje chwilę wytchnienia. Można spokojnie przegrupować siły i zaplanować kolejne miesiące, by już od listopada powoli myśleć o "Mikołajkach" i nadchodzących Świętach Bożego Narodzenia.
31 X - Światowy Dzień Oszczędzania
Historia ustanowienia Dnia Oszczędzania (ang. World Thrift Day) sięga początków XXw. W 1924r. na I Międzynarodowym Kongresie Kas Oszczędnościowych w Mediolanie zebrali się przedstawiciele banków z 29 krajów. Debatowano na różne tematy, ale szczególną uwagę poświęcono zagadnieniom związanym z oszczędzaniem. To były trudne czasy. Świat wciąż leczył swoje rany po I wojnie światowej, europejskie gospodarki podnosiły się z kolan, kształtowały się nowe idee społeczne. Po reformie walutowej z 1923r. wiele niemieckich gospodarstw domowych straciło swoje oszczędności. Mając w pamięci te wydarzenia bankierom zależało, by wzmocnić w społeczeństwach ideę powściągliwości w wydatkach i oszczędzania. Podjęto decyzję, by ustalić specjalne święto i w ten sposób przypominać społeczeństwom, jak ważna jest idea oszczędzania. Uchwalono, że Światowym Dniem Oszczędzania będzie 31 października. Tego dnia banki będą szczególnie promowały zagadnienia związane z oszczędzaniem, organizując różnego rodzaju akcje edukacyjne.
Koncepcja Światowego Dnia Oszczędzania spotkała się z życzliwym przyjęciem do tego stopnia, że w Niemczech w latach 50. narodził się symbol owej idei, który szybko zyskał popularność również w Austrii. Stała się nim sympatyczna postać nazywana Sparefroh, co można przetłumaczyć jako "Szczęśliwy Oszczędzający". Ludzik zamiast tułowia miał monetę, a na głowie - szpiczastą czerwoną czapeczkę. Promował w reklamach kulturę oszczędzania. Nie utożsamiał się jednak z odkładaniem pieniędzy na tzw. czarną godzinę, ale promował styl życia, który dzięki racjonalnemu gospodarowaniu budżetem pozwalać miał na pokrycie wszystkich potrzeb. Największą popularność Sparefroh przeżywał w okresie "cudu gospodarczego" w latach 60. i 70. Ten sympatyczny ludzik nie tylko na długi czas zagościł w świadomości konsumentów jako symbol oszczędzania, ale także zadomowił się w codziennym języku, stając się synonimem kogoś oszczędnego i gospodarnego. Co ciekawe, gdy Sparefroh pojawił się w reklamie ponownie, po dwudziestu latach nieobecności, ponad 80% pytanych ludzi bezbłędnie rozpoznawało w nim dawny symbol.
Do dziś każdy kraj celebruje 31 października na swój sposób. Wspólnym mianownikiem obchodów, prowadzonych przez banki i inne organizacje są działania edukacyjne, podnoszące poziom edukacji finansowej w społeczeństwie. Kierowane są one zarówno do dorosłych, jak i młodzieży. Cennym ich uzupełnieniem są publikowane w tym okresie rozmaite badania opinii publicznej, pokazujące stałe tendencje oraz zachodzące zmiany w postawach społecznych wobec problematyki oszczędzania.
Takie społeczne akcje edukacyjne odbywają się m.in. w Austrii, Chorwacji, Grecji, Niemczech, Republice Czeskiej, Serbii, Słowenii, na Węgrzech czy we Włoszech.
W Niemczech obchody (niem. Weltspartag) mają kilkudziesięcioletnią tradycję. Banki i instytucje finansowe zapraszają młodzież do swoich oddziałów, organizują warsztaty i prelekcje. Z kolei w Austrii niektóre banki organizują Noc Światowego Oszczędzania, przedłużając działanie placówek do późnych godzin nocnych i oferując zwiedzającym możliwość uzyskania bezpłatnych porad ekspertów od rynków finansowych.
Od kilkunastu lat Światowy Dzień Oszczędzania jest obchodzony również w Polsce. Stanowi punkt kulminacyjny ogólnopolskiej akcji edukacyjnej Tydzień Dla Oszczędzania, której organizatorem jest Fundacja Kronenberga przy Citi Handlowy przy współpracy z Fundacją Think!, której zespół był pomysłodawcą akcji. Od X edycji projektu (2016) Fundacja Think! jest głównym organizatorem programu, zaś Tydzień Dla Oszczędzania stał się programem całorocznym.
Celem akcji jest promowanie idei oszczędzania oraz przekazywanie wiedzy z zakresu racjonalnego gospodarowania środkami finansowymi, a także zachęcenie nauczycieli do organizowania ciekawych inicjatyw edukacyjnych. Inspiracją do tych działań są przygotowane przez organizatorów broszury i ulotki informacyjne, scenariusze zajęć dotyczących oszczędzania, które w ramach akcji są rozsyłane do zainteresowanych szkół.
Partnerami Tygodnia dla Oszczędzania są: Citi Handlowy i Fundacja Kronenberga przy Citi Handlowy, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Związek Banków Polskich, Centrum Prawa Bankowego i Informacji, Uniwersytet Szczeciński - Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług. Patronem medialnym Programu jest platforma Edunews.
17 XI - Dzień bez Długów
W 2009r. firma KRUK S.A. zainicjowała pierwszą tego typu kampanię edukacyjną "Nasze Długi". Patronat merytoryczny nad akcją objęły najważniejsze instytucje zaangażowane w edukację rynku w zakresie finansów osobistych: Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich oraz Centrum Badań Nad Zachowaniami Ekonomicznymi.
Częścią kampanii "Nasze Długi", mającej na celu podniesienie świadomości społeczeństwa w zakresie zarządzania własnymi finansami, odpowiedzialnego zadłużania się oraz konstruktywnego radzenia sobie ze spłatą należności, jest ogólnopolski Dzień bez Długów. Dzień jest okazją do kontaktu z wierzycielem lub windykatorem, oddawania rodzinie i znajomym nawet najmniejszych pożyczonych kwot, nie kupowania "na zeszyt" oraz do refleksji nad stanem finansów osobistych.
Wybór daty wytłumaczył Piotr Krupa, prezes KRUK S.A., pomysłodawca akcji: 17 listopada to symboliczna data między październikiem - miesiącem oszczędzania, a grudniem - czasem, w którym gospodarstwa domowe mają zwiększone wydatki w związku z okresem Świąt Bożego Narodzenia. Mamy nadzieję, że inicjatywa Dnia bez Długów przypomni Polakom, że problemu spłaty długu nie można odkładać na później, a pierwszym krokiem w kierunku jego rozwiązania powinien być kontakt z wierzycielem i porozumienie dotyczące polubownej spłaty zadłużenia.
Pani prof. Anna Lewicka-Strzałecka z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN stwierdziła: Dzień bez Długów ma zwrócić uwagę opinii społecznej na normę głoszącą, iż wszelkie długi, drobne czy większe, finansowe czy rzeczowe, należy oddawać. Nie oddawanie długów narusza prawo własności oraz zasadę dotrzymywania słowa i w konsekwencji pogłębia brak zaufania, zarówno między poszczególnymi osobami, jak i instytucjami.
XI - Światowy Tydzień Przedsiębiorczości
Ten międzynarodowy projekt (ang. Global Entrepreneurship Week), organizowany od 2008r., obecnie w 170 krajach, w 3. tydzień listopada, promuje świadomy rozwój, aktywną postawę wobec życia i podejmowanie biznesowych inicjatyw. Każdego roku organizacje, instytucje i firmy, którym zależy na rozwijaniu przedsiębiorczości, organizują bezpłatne szkolenia, warsztaty, debaty i kampanie promocyjne z zakresu zakładania i rozwijania własnej działalności gospodarczej, budowania sieci kontaktów, rozwijania start-upów, powrotu na rynek pracy, negocjowania z pracodawcą, budowania własnej marki i wielu innych.
Każdego roku obchody Tygodnia odbywają się pod innym hasłem, np.:
- 2010 - Kreatywni na start!
- 2011 - Zainwestuj w siebie!
- 2012 - Biznes w zasięgu ręki!
- 2013 - 7 rzeczy, które powinieneś wiedzieć
- 2014 - Bo przedsiębiorczość ma wiele twarzy
- 2018 - Mówimy o tradycji, myślimy o przyszłości
Oficjalnym Koordynatorem Ogólnopolskim obchodów Tygodnia jest Fundacja Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości, będąca częścią sieci Global Entrepreneurship Network. Światowy Tydzień Przedsiębiorczości to kluczowy, ale nie jedyny projekt Fundacji. Prowadzi ona szereg działań na rzecz poprawy jakości nauczania przedsiębiorczości w Polsce, np. cykl spotkań "Na leżaczkach o Przedsiębiorczości", kampanie społeczne na rzecz poprawy wizerunku polskich przedsiębiorców, wydała dostępny w sześciu językach raport o tym, jak uczyć przedsiębiorczości i tworzyć warunki do rozwoju przedsiębiorczości.
(Źródła: m.in. Wikipedia, Think!, TDO, SKO, UKNF, Bankomania)