W kalendarzu

KONSTYTUCJA

Konstytucja (łac. constituo,-ere - urządzać, ustanawiać, regulować) to akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie.

W skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne zagadnienia. Konstytucja może więc określać: podstawy ustroju społeczno - gospodarczego państwa, ponadto organizację, kompetencje i sposób powoływania najważniejszych organów państwowych, oraz podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywatela.

Podręczniki prawnicze określają konstytucję jako ustawę zasadniczą charakteryzującą się specjalnym, wyjątkowym procederem jej zmieniania (wg art 235). Na straży konstytucji stoi głowa państwa, często nad jej przestrzeganiem czuwa specjalny trybunał. Konstytucja jest najwyższym aktem normatywnym. Za pierwszą historycznie uznaje się konstytucję USA z 17 września 1787r. Za drugą na świecie, a pierwszą w Europie, uznaje się najczęściej polską Konstytucję 3 Maja z 1791r. Należy zaznaczyć, że czasami za pierwszą na świecie i pierwszą w Europie uznawana jest Konstytucja Korsyki z 1755r.

Niektóre organizacje nazywają konstytucją główny zestaw reguł, którymi kierują się w działalności.

W Polsce w czasach do konstytucji 1791r. określenie konstytucja sejmowa było synonimem zwykłej ustawy, gdyż sejm wydawał wówczas tzw. constitutiones, czyli konstytucje.

Prawo konstytucyjne (także: "prawo polityczne", fr. droit politique; "prawo państwowe", niem. Staatsrecht) to zespół norm prawnych regulujących ustrój polityczny, społeczny i gospodarczy państwa albo zespół norm zawartych w konstytucji ("prawo konstytucji").

Nazwa "prawo polityczne" pochodzi z tytułu książki J.J. Rousseau Umowa społeczna. Zasady prawa politycznego. Definicja "prawa politycznego" była identyczna z zaprezentowaną wyżej definicją prawa konstytucyjnego. Obecnie w większości państw stosuje się nazwę "prawo konstytucyjne". Do ważniejszych wyjątków należą Niemcy i Austria, gdzie stosuje się pojęcie "prawo państwowe".

W ramach prawa konstytucyjnego wyróżnia się prawo parlamentarne, które reguluje kompetencje, organizację i tryb działania parlamentu (szersze ujęcie) albo regulamin parlamentu (węższe ujęcie).

Podstawowym źródłem prawa konstytucyjnego jest konstytucja; jej postanowienia znajdują rozwinięcie w szeregu ustaw. Najczęściej ma ona postać jednego aktu prawnego, może mieć też kształt kilku aktów tej samej rangi. Sytuacja taka miała miejsce w Polsce od września 1992r. do przyjęcia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (1997). Innym przykładem jest ustrój polityczny Wielkiej Brytanii, w której porządku prawnym nie ma jednolitego aktu tej rangi, zaś treść konstytucji wywodzi się z szeregu aktów prawnych powstałych na przestrzeni wieków.

W demokratycznym państwie prawa przyjmuje się wymóg zgodności wszystkich aktów prawnych z konstytucją. Jest to wynikiem przyjętej hierarchii aktów prawnych, zgodnie z którą każda ustawa musi być zgodna z konstytucją (zasada konstytucyjności), zaś każde rozporządzenie wykonawcze nie może być sprzeczne z ustawą i konstytucją (zasada legalności).

Pozostałymi źródłami prawa konstytucyjnego są ustawy, w tym ustawy organiczne, akty władzy wykonawczej o mocy ustawy (dekrety, rozporządzenia z mocą ustawy, ordonanse), regulaminy parlamentarne, a także niektóre źródła prawa międzynarodowego, w tym źródła prawa ponadnarodowego, np. prawa Unii Europejskiej. W niektórych państwach do tego katalogu zalicza się także zwyczajowe prawo konstytucyjne, w tym zwyczaje konstytucyjne i precedensy prawotwórcze.

Specjalnym konstytucyjnym organem sądowym, powołanym do kontroli konstytucyjności prawa oraz wykonywania innych obowiązków określonych przez konstytucję, jest sąd konstytucyjny, w Polsce - Trybunał Konstytucyjny.

• Prawo konstytucyjne
• Sąd konstytucyjny
• Trybunał Konstytucyjny (Polska)
• Trybunał Konstytucyjny
• Akty prawne w/g haseł - konstytucja

Historyczne konstytucje polskie

KONSTYTUCJA 3 MAJA

Geneza reform ustrojowych podjętych przez Sejm Wielki (1788-1792)

Po katastrofie, jaką był pierwszy rozbiór Polski coraz więcej światłych ludzi zdawało sobie sprawę z konieczności przeprowadzenia głębokich zmian ustrojowych. Na drodze do realizacji tych dążeń stał jednak opór sąsiednich mocarstw - Rosji, Austrii i Prus. W interesie tych państw leżało trwałe utrzymywanie Rzeczypospolitej w stanie politycznego chaosu, słabości i uzależnienia od potężnych sąsiadów.

Korzystniejsza dla reform sytuacja międzynarodowa nastąpiła w 1787r. Rosja i Austria podjęły wojnę z Turcją, której z kolei udzieliły poparcia Prusy wraz z Wielką Brytanią. Występujące wówczas sprzeczności między mocarstwami ościennymi uniemożliwiały im zgodne wystąpienie przeciwko interesom Rzeczypospolitej.

Reformy Sejmu Wielkiego

W październiku 1788r. król Stanisław August zwołał do Warszawy sejm, którego celem było podjęcie dzieła naprawy ustroju Rzeczypospolitej. Ze względu na wagę jego dokonań, sejm ten przeszedł do historii jako Sejm Wielki lub Sejm Czteroletni - od długości jego obrad (1788-1792). Sejm Wielki był sejmem skonfederowanym, czyli nie mógł zostać zerwany za pomocą "liberum veto" i obowiązywała zwykła większość głosów.

Za przeprowadzeniem reform opowiadało się tzw. stronnictwo patriotyczne, na czele którego stał od 1790r. marszałek wielki litewski Ignacy Potocki. Przeciwko reformom występowało zacięcie stronnictwo konserwatywne, zwane również hetmańskim, żądające pozostawienia podstaw dotychczasowego ustroju, zwłaszcza tzw. "wolności szlacheckich".

Sejm Wielki uchwalił m.in. powiększenie stanu wojska z 30 do 100 tysięcy żołnierzy (w praktyce zakończone niepowodzeniem), zniesienie Rady Nieustającej i wprowadzenie tzw. ofiary dziesiątego grosza czyli podatek w wysokości 1/10 dochodów z dóbr szlacheckich i 1/5 z dóbr duchownych. Do najważniejszych reform Sejmu Wielkiego zaliczają się: ustawa o reorganizacji sejmików z 24 marca 1791r. i tzw. prawo o miastach (właściwie: Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej), rozszerzające prawa mieszczan.

Prace nad Ustawą Rządową (konstytucją)

Już w październiku 1789r. rozpoczęto prace nad zasadniczą reformą kształtu ustrojowego Rzeczypospolitej. W ramach obrad Sejmu Wielkiego rozpoczęła wówczas prace deputacja (komisja) do ułożenia formy rządu. W 1790r. w Sejmie Wielkim zwiększyła się liczba zwolenników reform. Doszło wówczas do porozumienia pomiędzy królem Stanisławem Augustem a Ignacym Potockim, przywódcą stronnictwa patriotycznego. Umożliwiło to zwiększenie tempa prac nad ustawą reformującą podstawy ustroju Rzeczypospolitej.

Prace nad ustawą zasadniczą prowadzone były wówczas w tajemnicy. W celu jej zachowania zrezygnowano z omawiania na posiedzeniach plenarnych sejmu poszczególnych artykułów planowanej ustawy. Zamiast tego planowano przedstawienie projektu ustawy w całości.

Prace nad Ustawą Rządową nabrały tempa na początku 1791r. Jeszcze w grudniu 1790r Stanisław August i Ignacy Potocki uzgodnili, że król przejmie ogólne kierownictwo nad pracami. Na podstawie wskazówek króla Stanisława Augusta opracowane zostały dwa wstępne projekty. Zostały one następnie przedyskutowane z Ignacym Potockim, w wyniku czego powstał projekt zwany Reforma konstytucji. Dokument ten został omówiony z Ignacym Potockim, Stanisławem Małachowskim i Hugonem Kołłątajem, który w marcu 1791r. opracował projekt zatytułowany Prawa konstytucyjne.

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, określanej wówczas jako Ustawa Rządowa, odbyło się w okolicznościach niemalże zamachu stanu. Wobec spodziewanego sprzeciwu ze strony posłów stronnictwa hetmańskiego, postanowiono przeprowadzić uchwalenie Ustawy Rządowej za pomocą pewnego fortelu. Wykorzystano fakt, że większość posłów stronnictwa konserwatywnego nie wróciła jeszcze do Warszawy po świętach wielkanocnych.

2 maja 1791r. posłowie i senatorowie stronnictwa patriotycznego podpisali akt "asekuracji" przygotowanej konstytucji, tj. zobowiązanie do jej popierania w Sejmie. Uchwalenie konstytucji zaplanowano na następny dzień. Wielu posłów przybyło na Zamek Królewski w Warszawie (miejsce obrad Sejmu Wielkiego) w tajemnicy, a sam zamek był pilnie strzeżony przez Gwardię Królewską pod dowództwem Józefa księcia Poniatowskiego.

3 maja 1791r., po rozpoczęciu obrad sejmu, jeden z posłów opisał trudną sytuację międzynarodową Polski, zaś Ignacy Potocki wezwał króla Stanisława Augusta, by podał narodowi skuteczne lekarstwo. Wówczas przedstawiono projekt Ustawy Rządowej.

Dość nieliczni obecni przeciwnicy konstytucji usiłowali nie dopuścić do jej uchwalenia, powołując się głównie na kwestie formalne. Najbardziej histeryczny charakter miało wystąpienie posła Jana Suchorzewskiego, grożącego zabiciem swego sześcioletniego synka w przypadku uchwalenia konstytucji.

Ostatecznie przyjęcie Ustawy Rządowej odbyło się bez czytania, choć zadecydował o tym przypadek. Gdy jeden z posłów wezwał sejm do przyjęcia konstytucji, a króla Stanisława Augusta do jej zaprzysiężenia, król podniósł rękę na znak, że chce przemówić. Zostało to jednak odebrane jako zgoda na złożenie przysięgi. W tej sytuacji, wobec absolutnej przewagi zwolenników Ustawy Rządowej, król Stanisław August zaprzysiągł Konstytucję 3 maja 1791r., a nastepnie na czele zebranych udał się na nabożeństwo dziękczynne wśród entuzjazmu zgromadzonych tłumów. 5 maja 1791r. Konstytucja 3 Maja została wpisana do akt grodzkich Warszawy, wchodząc tym samym w życie, a 7 maja 1791r. marszałkowie sejmu ogłosili uchwalenie Konstytucji 3 Maja w uniwersale.

Postanowienia Konstytucji 3 Maja

Konstytucja 3 Maja 1791r. była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną, spisaną konstytucją. Jej kształt był wzorowany na aktach ustrojowych Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Bardzo widoczny w niej był wpływ myśli oświeceniowej. Ustawa Rządowa, czyli Konstytucja 3 Maja 1791r. wprowadziła w Rzeczypospolitej ustrój monarchii konstytucyjnej.

Konstytucja 3 Maja zastąpiła wolną elekcję króla monarchią dziedziczną w dynastii saskiej. Sejm był naczelnym organem władzy i dysponował pełnią funkcji ustawodawczych. Zachowano podział Sejmu na senat i izbę poselską, ale rola senatu została ograniczona. Posłowie na sejm wybierani mieli być na sejmikach, ale czynne prawo wyborcze ograniczono do szlachty posesjonatów, pozbawiając tego prawa szlachtę pozbawioną ziemi, tzw. "gołotę". W skład izby poselskiej mieli też wejść tzw. plenipotenci, czyli preprezentanci miast z prawem głosu w kwestiach dotyczących mieszczaństwa.

Wprowadzony został trójpodział władzy na oddzielne od siebie: władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Monarcha stał na czele władzy wykonawczej, tzw. Straży Praw. Zniesiono jednocześnie instytucję "liberum veto" i zabroniono zawiązywania konfederacji. Na mocy Konstytucji 3 Maja zrównano prawa polityczne szlachty i mieszczan. Pozostawiono pańszczyznę, ale chłopi zostali postawieni pod ochroną prawną państwa.

Mieszczanie z miast królewskich otrzymali wolności osobiste, takie jak prawo neminem captivabimus (zakaz aresztowania bez nakazu sądowego) i prawo sprawowania urzędów zastrzeżonych, dotąd zarezerwowanych dla szlachty. Mieszczanie otrzymali też prawo nobilitacji za zasługi do stanu szlacheckiego. Przepisy te mogły zostać rozciągnięte na mieszczan z miast prywatnych.

• Konstytucja 3 Maja (Archiwum Główne Akt Dawnych)
• Kolekcja zbiorów związanych z Konstytucją 3 Maja (Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona)

Następstwa uchwalenia Konstytucji 3 Maja

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja wywołało gwałtowny sprzeciw zarówno członków stronnictwa konserwatywnego, jak i mocarstw ościennych, zainteresowanych w utrzymaniu słabości Rzeczypospolitej. Z polecenia cesarzowej Rosji Katarzyny II posłuszni jej przywódcy stronnictwa konserwatywnego: Szczęsny Potocki, Seweryn Rzewuski i Ksawery Branicki zawiązali potajemnie w Petersburgu 27 kwietnia 1792r., a następnie ogłosili 14 maja 1792r. zawiązanie tzw. konfederacji targowickiej. Celem jej było obalenie postanowień Konstytucji 3 Maja i przywrócenie wcześniejszych zasad ustrojowych.

18 maja 1792r. licząca 100 tysięcy żołnierzy armia rosyjska wkroczyła na ziemie Rzeczypospolitej, rozpoczynając wojnę polsko-rosyjską. Pomimo odniesienia kilku lokalnych sukcesów licząca tylko 57 tysięcy żołnierzy armia polska nie była w stanie powstrzymać najazdu. Ostatecznie 24 lipca 1792r. król Stanisław August Poniatowski łudząc się, że zapobiegnie w ten sposób kolejnemu rozbiorowi Polski, wydał rozkaz zaprzestania walk i przystąpił do konfederacji targowickiej.

W wyniku kapitulacji króla Stanisława Augusta władza w Rzeczypospolitej przeszła w ręce targowiczan. Natychmiast unieważnili oni niemal wszystkie postanowienia Konstytucji 3 Maja, zaś wielu zwolenników reform zostało zmuszonych do udania się na emigrację. Swoistą "karą" za próbę przeprowadzenia reform mających uniezależnić Rzeczpospolitą od potężnych sąsiadów był drugi rozbiór Polski. Próbą powstrzymania ostatecznego upadku Rzeczypospolitej było Powstanie Kościuszkowskie (Insurekcja Kościuszkowska). Jego niepowodzenie przesądziło o losach państwowości polskiej. Dokonany w 1795r. trzeci rozbiór Polski zakończył na długi okres jej niepodległe istnienie.

Pomimo krótkiego okresu obowiązywania, Konstytucja 3 Maja przeszła do historii Polski jako jeden z najważniejszych aktów prawnych w jej dziejach. Konstytucja 3 Maja była w owych czasach wzorem nowoczesnej, postępowej myśli politycznej i inspiracją dla zwolenników przemian demokratycznych w całej Europie. Pamięć o Konstytucji 3 Maja była kultywowana w okresie zaborów jako symbol dążenia do niepodległości i sprawiedliwego ustroju społecznego. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791r. do dziś jest obchodzona jako jedno z najważniejszych świąt państwowych.

ŚWIĘTO NARODOWE TRZECIEGO MAJA

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791r.

W czasie obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1792r. wokół Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, których zabrakło w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792r. Po odzyskaniu niepodległości w 1918r. rocznica Konstytucji 3 Maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919r.

W latach 1945-1951 święto Konstytucji 3 Maja nie było jeszcze oficjalnie zakazane. Początkowo nowe władze nie zabraniały również otwartego świętowania. Tradycyjną, głęboko zakorzenioną w sercach Polaków uroczystość próbowano wykorzystać dla własnej ideologii.

Przykładem jest plakat pochodzący z 1945r. Wykorzystuje charakterystyczne dla sztuki komunistycznej motywy - postać robotnika i szlachcica w kontuszu, ale z konfederatką na głowie, symbolizującego jedynego słusznego bohatera narodowego Rzeczypospolitej Szlacheckiej - Tadeusza Kościuszkę. Złączeni, jakby w tańcu - polonezie, suną do przodu ku świetlanej przyszłości niosąc sztandar "3 Maja" i czerwono-białą wiązankę kwiatów. W tle ruiny Warszawy z górującą kolumną Zygmunta. Plakat pochodzi z archiwum Ministerstwa Informacji i Propagandy 1946-1947.

W maju 1946r. po raz ostatni urządzono oficjalne uroczystości na tak dużą skalę. W odpowiedzi na wszechogarniającą propagandę referendum "3xTAK" w Krakowie doszło do manifestacji patriotycznych zwróconych przeciwko nowej władzy. Oddziały UB spacyfikowały uroczystości. Byli zabici i ranni. Wielu manifestantów zostało aresztowanych, w tym studentów i licealistów. W odwecie w całej Polsce młodzież zorganizowała strajki i wiece solidarnościowe. 9 maja 1946r. Kraków zbojkotował obchody Dnia Zwycięstwa. Wydarzenia te sprawiły wycofanie zgody władz na oficjalne świętowanie rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i w efekcie zdelegalizowanie święta w 1951r. Ustawą z 18 stycznia 1951r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. 1951 nr 4 poz. 28). W zamian zaczęto lansować inne święta majowe - robotniczy 1 Maja z radosnymi kolorowymi pochodami oraz patetyczny Dzień Zwycięstwa.

Dopiero w 1981r. ponownie władze świętowały to historyczne wydarzenie. Świadczą o tym gazety codzienne z tego czasu, m.in. Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy. Tym samym w 1981r. pierwszy raz po wojnie - i zaznacza to Głos Robotniczy w wydaniu z 1-3.05.1981 - świętowano rocznicę Uchwały Majowej.

Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono do kalendarza świąt państwowych ustawą z 6 kwietnia 1990r. (Dz.U. 1990 nr 28 poz. 160), znosząc jednocześnie Narodowe Święto Odrodzenia Polski, które było obchodzone 22 lipca (Dz.U. 1990 nr 28 poz. 159). Pierwsze uroczyste obchody święta 3 Maja w Warszawie na Placu Zamkowym w 1990r. odbywały się w obecności prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.

Dzień 3 maja jest w Polsce dniem wolnym od pracy.

Począwszy od 2007r. 3 maja jest również świętem narodowym Litwy.

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Aktualna od 1997r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej to najważniejszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997r. przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997r. Ogłoszony w Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, wszedł w życie 17 października 1997r. Konstytucja złożona jest z preambuły i 13 rozdziałów, w tym 243 artykułów.

Prace nad przygotowaniem konstytucji rozpoczęły się już w 1989r. i zostały wymuszone przez głębokie zmiany ustrojowe, jakie rozpoczęły się w Polsce pod koniec lat osiemdziesiątych. Konstytucja PRL z 1952r. poprzez ciągłe jej zmiany, których szczególnie wiele dokonano po zwycięstwie obozu Solidarności w 1989r., stała się aktem wewnętrznie niespójnym i ze względu na swój rodowód społecznie nieakceptowanym, nie odpowiadając potrzebom przeżywającego głębokie przemiany państwa.

Zdecydowane działania w kwestii zmiany Konstytucji podjął dopiero Sejm I kadencji (1991-1993). 23 kwietnia 1992r. uchwalono Ustawę Konstytucyjną o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1992 nr 67 poz. 336). Powoływała ona do życia instytucję Komisji Konstytucyjnej, która miała zająć się przygotowaniem ostatecznej wersji nowej ustawy zasadniczej. Określiła również, iż uchwalenia Konstytucji dokona Zgromadzenie Narodowe, a następnie zostanie ona poddana pod głosowanie w ogólnonarodowym referendum. Prawo wnoszenia projektów nowej konstytucji przysługiwało 56 członkom Zgromadzenia Narodowego, Komisji Konstytucyjnej oraz prezydentowi RP. Po nowelizacji Ustawy dokonanej w 1994r. (Dz.U. 1994 nr 61 poz. 251) takie prawo otrzymała również grupa 500 tysięcy obywateli. W toku prac do Komisji Konstytucyjnej wniesiono osiem projektów nowej Konstytucji (prezydenta Lecha Wałęsy, Unii Demokratycznej, Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Komisji Konstytucyjnej, wspólny projekt Polskiego Stronnictwa Ludowego i Unii Pracy, Konfederacji Polski Niepodległej, Porozumienia Centrum oraz projekt obywatelski, prace nad którym koordynowane były przez NSZZ Solidarność).

17 października 1992r. uchwalona została Ustawa Konstytucyjna o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1992 nr 84 poz. 426), tzw. Mała Konstytucja, trzeci tego typu akt prawny w historii państwa polskiego. Porządkowała ona podstawowe zasady ustrojowe państwa. W pozostałych kwestiach nadal obowiązywały przepisy Konstytucji z 1952r., co spowodowało, iż w okresie 1992-1997 przepisy konstytucyjne zawarte były w aż trzech różnych dokumentach. Obowiązywała od 8 grudnia 1992r. do 16 października 1997r.

Prace nad tekstem nowej konstytucji zakończyły się na początku 1997r. 2 kwietnia 1997r., po długotrwałej dyskusji, została ona przyjęta przez Zgromadzenie Narodowe (451 głosów za, 40 przeciw, 6 wstrzymujących się), które uwzględniło większość poprawek Prezydenta. 25 maja 1997r. odbyło się referendum, w którym naród większością 52,71% głosów opowiedział się za przyjęciem Konstytucji. Frekwencja w referendum wyniosła 42,86%. 16 lipca 1997r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski podpisał tekst Konstytucji i zarządził jej opublikowanie w Dzienniku Ustaw. 16 lipca 1997r. ukazał się Dziennik Ustaw Nr 78 z tekstem konstytucji. 17 października 1997r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej weszła w życie po 3 miesiącach od daty jej ogłoszenia. Jednocześnie straciły moc obowiązujące nadal niektóre przepisy Konstytucji PRL z 22 lipca 1952r., Mała Konstytucja i Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992r.

W tekście Konstytucji, opublikowanym w Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, znalazły się dwa błędy, które zgodnie z art. 17 ust. 3 Ustawy z dnia 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. 2000 nr 62 poz. 718) zostały sprostowane w dniu 26 marca 2001r. obwieszczeniem Prezesa Rady Ministrów (Dz.U. 2001 nr 28 poz. 319).

8 września 2006r. Sejm uchwalił Ustawę o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2006 nr 200 poz. 1471), wprowadzającą możliwość ekstradycji obywatela polskiego na wniosek innego państwa lub sądowego organu międzynarodowego w związku z popełnieniem za granicą czynu, który stanowi przestępstwo zarówno za granicą, jak i w Polsce, jeżeli ekstradycję taką dopuszcza ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa wykonująca akt prawa stanowionego przez instytucję międzynarodową, której Polska jest członkiem. Nowelizacja umożliwiła dokonywanie ekstradycji między innymi na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Tekst Ustawy został przekazany następnie do Senatu, który 14 września 2006r. uchwalił Ustawę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm. 6 listopada 2006r. Prezydent RP Lech Kaczyński podpisał nowelizację, którą opublikowano 7 listopada 2006r.

7 maja 2009r. Sejm VI kadencji uchwalił Ustawę o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2009 nr 114 poz. 946), dotyczącą rozszerzenia przesłanek biernego prawa wyborczego. Ustawa została 1 lipca 2009r. uchwalona przez Senat, a następnie podpisana 9 lipca 2009r. przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i opublikowana 20 lipca 2009r. Zmiana weszła w życie 21 października 2009r., mając jednak zastosowanie dopiero począwszy od kolejnych kadencji Sejmu i Senatu (tj. od VII kadencji Sejmu i VIII kadencji Senatu).

Główne zasady Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:

• zasada suwerenności narodu,
• zasada legalizmu,
• zasada pomocniczości,
• zasada społecznej gospodarki rynkowej,
• zasada republikańskiej formy państwa (nazwa: Rzeczpospolita),
• zasada reprezentacji politycznej,
• zasada demokratycznego państwa prawa,
• zasada podziału i równowagi władzy,
• zasada pluralizmu społecznego,
• zasada zrównoważonego rozwoju,
• zasada sprawiedliwości społecznej,
• zasada bezstronności religijnej, światopoglądowej i filozoficznej władz publicznych.

(Źródła: m.in. Wikipedia, AAN)