Oświata to działalność, polegająca na upowszechnianiu wykształcenia ogólnego i zawodowego oraz realizowaniu zadań wychowawczych w celu zapewnienia jednostkom wszechstronnego rozwoju i pomyślnej egzystencji, a społeczeństwu więzi kulturalnych, łączących jego przeszłość historyczną z teraźniejszością i budową pomyślnej przyszłości.
W pojęciu "oświata" mieści się całość tej działalności. Jest ona realizowana poprzez system oświaty, tj.:
- system wychowania w rodzinie;
- system szkolnictwa;
- system kształcenia równoległego;
- system kształcenia ustawicznego.
Prawo do nauki to jedno z podstawowych praw człowieka. Jego istnienie jest uznane przez art. 26 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (ang. Universal Declaration of Human Rights), art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych (ang. International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights), art. 28 Konwencji o Prawach Dziecka (ang. Convention on the Rights of the Child) oraz przez inne traktaty międzynarodowe.
Art. 70 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483) brzmi:
- Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.
- Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.
- Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
- Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa.
- Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.
Podstawowymi aktami prawnymi o randze podkonstytucyjnej, regulującymi zagadnienia oświaty w Rzeczypospolitej Polskiej są:
- Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425)
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. - Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59)
Obowiązek szkolny to wymóg poddania się procesowi edukacji powszechnej, zazwyczaj do określonego roku życia, np. osiągnięcia pełnoletniości lub w ramach określonego poziomu kształcenia, np. do ukończenia poziomu podstawowego.
W Polsce wprowadzenie obowiązku szkolnego postulował już w dobie Odrodzenia Andrzej Frycz Modrzewski w traktacie O naprawie Rzeczypospolitej, księga O szkole (łac. Commentariorum de Republica emendanda libri quinque, 1556), jednak jego wprowadzeniu skutecznie przeciwstawiał się polski Kościół katolicki. Po raz pierwszy w Polsce obowiązek szkolny wprowadziła Izba Edukacji Publicznej w Księstwie Warszawskim w 1808r.
7 lutego 1919r. wydano Dekret o obowiązku szkolnym (Dz.Pr.P.P. 1919 nr 14 poz. 147). Wprowadzał on obowiązkową 7-letnią szkołę powszechną dla wszystkich dzieci od 7. do 14. roku życia. Szkoła miała być bezpłatna, co nakładało na państwo obowiązek zapewnienia dostępu do niej wszystkim dzieciom. W latach 1919-1956 z obowiązku szkolnego zwalniane było dziecko, którego droga z domu do szkoły była dłuższa niż 3 km.
Polskie prawo rozróżnia dwa pojęcia: obowiązek szkolny i obowiązek nauki. Obowiązek szkolny polega na przymusie uczęszczania do szkoły podstawowej. Rozpoczyna się w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7. rok życia. Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może także rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat. Ustawa nie określa w wyraźny sposób, kiedy obowiązek szkolny się kończy. Można o tym wnioskować jedynie w związku z pojęciem obowiązku nauki, czyli uczęszczania do szkoły osób w określonym przez prawo wieku. Obowiązek nauki obejmuje osoby od 7. do 18. roku życia, co pokrywa się z wiekiem, z którym uzyskuje się pełnoletniość.
Dla wypełnienia obowiązku szkolnego nie ma znaczenia, czy szkoła jest szkołą publiczną, czy niepubliczną. Wraz z ukończeniem przypisanego wieku obowiązek ustaje, chociażby wcześniej nie był wypełniany, np. z powodu przebywania dziecka w kraju, w którym obowiązują inne zasady systemu oświaty powszechnej. Może być odroczony do 10. roku życia dziecka w przypadku niepełnosprawności. Decyzję podejmuje się na podstawie opinii poradni psychologiczno - pedagogicznej.
Niespełnienie obowiązku szkolnego podlega egzekucji administracyjnej.
System oświaty w Polsce to ustanowiona przez państwo polskie struktura organizacyjna, zapewniająca w szczególności realizację prawa do nauki poprzez kształcenie, wychowanie i opiekę. Obejmuje on publiczne i niepubliczne żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły ponadgimnazjalne, policealne, artystyczne oraz inne szkoły specjalne i placówki oświatowo - wychowawcze oraz opiekuńcze. Do systemu oświaty nie zalicza się szkół wyższych (uczelni).
Edukacja (łac. educatio - wychowanie, wykształcenie) to ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych.
Pojęcie edukacji jest związane z wychowaniem i z wykształceniem człowieka we wszystkich fazach rozwojowych. Pojęcia edukacyjne "wychowanie" i "wykształcenie" są ściśle związane z nauką pedagogiczną, która odpowiedzialna jest za prawidłowy i zharmonizowany proces edukacji społeczeństwa.
Formy edukacji:
- edukacja formalna (zinstytucjonalizowana) - proces, za który na etapie edukacji wczesnoszkolnej i szkolnej, na poziomie podstawowym i średnim, odpowiada Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN); za edukację formalną studentów dziennych w trakcie studiów wyższych odpowiada Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW); zazwyczaj jest to proces prowadzący do uzyskania dyplomów, certyfikatów czy zaświadczeń;
- edukacja nieformalna - trwający przez całe życie proces kształtowania się postaw, wartości, umiejętności i wiedzy na podstawie różnych doświadczeń oraz wpływu edukacyjnego otoczenia (grupy rówieśniczej, rodziny, środowiska społecznego, działalności gospodarczej) oraz oddziaływania mediów, np. m.in. edukacyjne konkursy, projekty, filmy, słuchowiska, gry multimedialne i symulacyjne, a także edukacja rozrywkowa;
- edukacja nieoficjalna - zazwyczaj ma miejsce obok oficjalnego procesu nauczania bądź szkolenia, ale nie prowadzi do uzyskania certyfikatów czy dyplomów; tego typu uczenie się obecne jest w miejscu pracy albo w ramach aktywności organizacji społeczeństwa obywatelskiego, np. organizacji pozarządowych, młodzieżowych, związków zawodowych, klubów sportowych, Ligi Obrony Kraju; tego typu aktywności edukacyjne mogą kreować także same osoby uczące się;
- samoedukacja - forma wzbogacania swojej wiedzy w sytuacji, gdy aktualna edukacja nie spełnia oczekiwań jednostki lub gdy została już zakończona w wyniku edukacji formalnej;
- edukacja akcydentalna (łac. ad hoc - do tego) - wynikająca z codziennych sytuacji, które wydarzyły się niespodziewanie i nie były zaplanowane, ale były źródłem wiedzy lub doświadczenia.
- Dzieje szkolnictwa i wychowania w Polsce (1925r.)
- Dzieje oświaty w Polsce (1936r.)
- Notatki prasowe na temat szkoły
- Notatki prasowe na temat nauczycieli
Otwarte zasoby edukacyjne (OZE, ang. Open Educational Resources, OER) to wspólna nazwa dla wszelkich zasobów edukacyjnych, do których istnieje w pełni otwarty dostęp dzięki objęciu ich wolnymi licencjami lub przeniesieniu do domeny publicznej i udostępnieniu za pomocą dowolnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Idea, jaka towarzyszy tworzeniu i udostępnianiu otwartych materiałów, to chęć dzielenia się swoją wiedzą z innymi, a także poczucie, że wiedza jest własnością wspólną, dostęp do niej nie może być zatem zamknięty i ograniczony do wybranych osób. Można więc powiedzieć, że u podstawy myślenia o otwartych zasobach edukacyjnych leży wizja ludzkości z szerokim dostępem do materiałów, ułatwiających edukację i rozwój. Wiedza to wspólna własność, z której każdy powinien móc korzystać oraz mieć możliwość jej rozpowszechniania, doskonalenia i publikowania zmian z korzyścią dla całej społeczności. Działania związane z otwieraniem zasobów edukacyjnych mają na celu upowszechnianie samej edukacji, ograniczanie barier dostępu do treści, a przez to wyrównywanie szans społecznych oraz promowanie kreatywnego korzystania z zasobów edukacyjnych.
Termin OER został stworzony w 2002r. na zebraniu UNESCO, na którym uczestnicy wyrazili swoje życzenie stworzenia wspólnie uniwersalnych zasobów edukacyjnych, dostępnych dla całej ludzkości i nadzieję, że to otwarte źródło w przyszłości zmobilizuje całą światową społeczność nauczycieli.
Od tego czasu ruch OER stopniowo rozwijał się na całym świecie. W 2007r. w Kapsztadzie powstała nieformalna koalicja organizacji, tworzących treści OER, która została zawiązana poprzez wspólne podpisanie tzw. Deklaracji Kapsztadzkiej, dokładnie definiującej na nowo znaczenie tego terminu. Ze strony polskiej deklarację tę współtworzył i podpisał Jarosław Lipszyc z Fundacji Nowoczesna Polska.
Przykłady zasobów OZE w Polsce:

- Polskojęzyczne projekty Wikimedia Foundation:
- Wikipedia - wolna encyklopedia
- Wikisłownik - wielojęzyczny słownik
- Wikicytaty - kolekcja cytatów
- Wikiźródła - dokumenty źródłowe
- Wikipodróże - przewodnik turystyczny
- Wikibooks - wolne podręczniki
- Wikinews - serwis informacyjny
- Wikiwersytet - wspólnota wolnej wiedzy
- Commons (Wikimedia Commons, Wikibaza) - zbiór plików multimedialnych
- Projekty tworzone w ramach Fundacji Nowoczesnej Polski
- Biuletyn EBIB wydawany przez Stowarzyszenie EBIB
- Open AGH - repozytorium OZE
- OZE Politechniki Wrocławskiej
- Federacja Bibliotek Cyfrowych - zbiory polskich instytucji kultury on-line
- OZE Uniwesytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Otwarte Zasoby
- Wolne Lektury
- Otwórz książkę
- Koalicja Otwartej Edukacji
UNESCO

Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO, ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; łac. unesco - łączę się w jedno) to utworzona 16 listopada 1945r. w Londynie organizacja wyspecjalizowana ONZ, której podstawowym celem jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię. Siedziba UNESCO mieści się przy Place de Fontenoy 7/9 w 7. dzielnicy Paryża. Według stanu na marzec 2019r. UNESCO zrzesza 193 państwa.
Program działalności UNESCO obejmuje dwa zasadnicze działy:
- działania na rzecz rozwoju nauki i kultury,
- udzielanie pomocy materialnej, technicznej i kadrowej w organizowaniu oświaty.

Edukacja dla Wszystkich
Edukacja to przekazywanie i nabywanie wiedzy, umiejętności oraz wartości. Edukacja pozwala zrozumieć siebie, bliskie osoby oraz relacje z dalszym otoczeniem. Pomaga zrozumieć świat. Dzięki edukacji ludzie na całym świecie mają szansę na lepszą przyszłość.
Ideałem, do którego należy dążyć, jest zapewnienie każdej jednostce możliwości kształcenia, zgodnego z jej zdolnościami oraz wpajanie w procesie kształcenia wartości, bez których niemożliwy byłby zrównoważony rozwój społeczny. Warunkiem koniecznym do spełnienia jest nieustanny monitoring jakości procesu kształcenia.
Mimo ogromnych wysiłków ze strony wielu krajów, zaangażowania organizacji międzynarodowych i mobilizacji społeczności świata, postęp w upowszechnieniu dostępu do edukacji jest wciąż w wielu regionach niezadowalający. Ponad 750 milionów dorosłych na świecie to analfabeci, z czego ⅔ stanowią kobiety. Ponad 70 milionów dzieci nie chodzi do szkoły. W krajach rozwijających się analfabetyzm sięga kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu procent społeczeństwa.
Od chwili powstania UNESCO główną misją Organizacji jest praca na rzecz rozwoju edukacji na całym świecie. Wynika to z przekonania, że poziom, jakość i dostępność wykształcenia decydują o rozwoju społecznym i gospodarczym. Dzięki ścisłej współpracy z ministerstwami edukacji krajów członkowskich oraz innymi partnerami, zajmującymi się kształceniem, UNESCO ma wpływ na rozwój systemów, zawartość programów i podnoszenie jakości kształcenia.
Priorytety w dziedzinie edukacji wynikają z celów i programów, przyjętych przez Narody Zjednoczone i UNESCO. W ciągu kilku dekad koncepcja umiejętności czytania i pisania ewoluowała od podstawowych umiejętności czytania, pisania i liczenia do szerszych pojęć, np. koncepcji uczenia się przez całe życie.
W 1965r. w Teheranie (Iran) odbyła się Światowa Konferencja Ministrów na temat Eliminacji Analfabetyzmu (ang. World Conference of Ministers on the Eradication of Illiteracy). Na tym Kongresie pierwszy raz zostało przedstawione pojęcie analfabetyzmu funkcjonalnego.
Analfabetyzm (gr. analphábētos - nieznający abecadła) to brak umiejętności czytania, pisania i wykonywania 4 podstawowych działań arytmetycznych u osób, które osiągnęły określony wiek. W Polsce dotyczy dzieci od 10 lat, w świetle ustaleń UNESCO - osób w wieku powyżej 15. roku życia.
Pojęcie analfabetyzmu funkcjonalnego najczęściej odnosi się do braku umiejętności poprawnego pisania, czytania ze zrozumieniem i prawidłowego dokonywania prostych obliczeń, rzadziej także do umiejętności obsługi współczesnych technologii, przede wszystkim technologii informacyjnych, niezależnie od posiadania wiedzy na ich temat.
Nauczanie analfabetów posługiwania się pismem oraz drukiem jako środkami komunikacji, a także wdrażanie analfabetów do zdobywania wiedzy im niezbędnej dla prawidłowego funkcjonowania w życiu, nosi nazwę alfabetyzacji funkcjonalnej.
W Polsce oficjalnie analfabetyzm nie istnieje. Problemem jest jednak analfabetyzm funkcjonalny, czyli nieumiejętność radzenia sobie z właściwym zrozumieniem przekazu pisanego, mimo opanowania umiejętności czytania i pisania. Z badań, które pod koniec lat 90. XXw. przeprowadził prof. Ireneusz Białecki z Uniwersytetu Warszawskiego, wynika, że połowa dorosłych Polaków to analfabeci i półanalfabeci funkcjonalni, którzy nie opanowali umiejętności tzw. czytania ze zrozumieniem.
W wyniku postanowień Konferencji w 1966r. UNESCO ogłosiło dzień W 1975r. UNESCO zorganizowało w Persepolis w Iranie Międzynarodowe Sympozjum na Rzecz Alfabetyzacji (ang. International Symposium for Literacy), na którym przyjęto tzw. Deklarację Persepolis, w której umiejętność czytania i pisania jest opisywana jako wkład w wyzwolenie człowieka, zamiast ograniczenia do procesu uczenia się umiejętności czytania, pisania i arytmetyki.
W 1987r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, proklamującą rok Podczas obchodów Roku Alfabetyzacji w Jomtien (Tajlandia) odbyła się Światowa Konferencja na temat Edukacji dla Wszystkich (ang. World Conference on Education for All), podczas której zainicjowany został główny program UNESCO - Edukacja dla Wszystkich (ang. Education for All). Celem programu było doprowadzenie do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi, dbając przy tym o wysoką jakość procesu kształcenia.
Na Konferencji przyjęto dokument Światowa Deklaracja "Edukacja dla Wszystkich" (ang. World Declaration on Education for All) oraz plan działania na 10 lat. Za najpilniejsze uznano doprowadzenie do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi, tj. opanowanie umiejętności czytania, pisania, liczenia, formułowania myśli, rozwiązywania problemów, a także wpojenie określonych postaw i wartości.
Realizacja postanowień Światowej Konferencji w Jomtien była monitorowana przez UNESCO, a także oceniana na specjalnych konferencjach regionalnych, na które przygotowywano raporty krajowe.
W dniach 9-11 września 1993r. w Warszawie została zorganizowana Międzynarodowa Konferencja "Edukacja dla Wszystkich" pod hasłem "Podstawowe potrzeby edukacyjne w Europie Środkowej i Wschodniej w okresie przemian".
W dniach 6-8 lutego 2000r. w Warszawie odbyła się Regionalna Konferencja "Edukacja dla Wszystkich" dla Europy i Ameryki Północnej. Na podstawie przygotowanych raportów krajowych dokonano oceny działań w okresie 10 lat, które upłynęły od zakończenia konferencji w Jomtien.
W programie "Edukacja dla Wszystkich" uczestniczyło 180 krajów, w tym Polska. W realizację programu zaangażowane były m.in. UNICEF i Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (ang. United Nations Development Programme) oraz Bank Światowy (ang. World Bank).
W lipcu 1997r. w Hamburgu (Niemcy) odbyła się piąta Międzynarodowa Konferencja na temat Edukacji Dorosłych (ang. International Conferences on Adult Education, CONFINTEA V), podczas której zostało podkreślone znaczenie uczenia się dorosłych. Wcześniej konferencje, związane z edukacją osób dorosłych odbywały się w Elsinore (Dania, 1949r.), Montrealu (Kanada, 1960r.), Tokio (Japonia, 1972r.) i Paryżu (Francja, 1985r.).
W 1999r. została utworzona Światowa Kampania na rzecz Edukacji (ang. Global Campaign for Education, GCE), skupiająca tysiące osób i wiele organizacji, w tym związki nauczycielskie, z ponad 100 krajów. W 2000r. GCE była, obok UNESCO, współorganizatorem i uczestnikiem obrad Światowego Forum Edukacyjnego (ang. World Education Forum) w Dakarze, które wyznaczyło sześć celów do osiągnięcia do 2015r.:

- upowszechnienie i poprawa jakości edukacji przedszkolnej oraz objęcie nią dzieci ze środowisk zaniedbanych i ubogich;
- zapewnienie wszystkim dzieciom edukacji podstawowej, obowiązkowej, bezpłatnej i na odpowiednim poziomie, ze szczególnym uwzględnieniem dziewcząt oraz dzieci ze środowisk zaniedbanych i mniejszości etnicznych;
- zaspokojenie potrzeb edukacyjnych młodzieży i dorosłych, umożliwienie im zdobywania umiejętności i wiedzy niezbędnej w codziennym życiu;
- zmniejszenie o 50% liczby analfabetów wśród dorosłych, zapewnienie im równego dostępu do edukacji bazowej i możliwości stałego dokształcania się;
- eliminacja nierówności w dostępie kobiet do edukacji podstawowej i średniej oraz zapewnienie wszystkim kobietom edukacji bazowej;
- poprawa jakości kształcenia we wszystkich jego aspektach w celu zapewnienia wszystkim ludziom wymiernych rezultatów kształcenia.
Celem GCE było i nadal jest podniesienie świadomości społeczeństw na temat znaczenia edukacji dla wszystkich i niwelowanie różnic w dostępie ludzi, zwłaszcza młodych, do wykształcenia.
Milenijne Cele Rozwoju (ang. Millennium Development Goals) zostały przyjęte przez przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2000r. w ramach Projektu Milenijnego ONZ (ang. United Nations Millennium Project). Spośród ośmiu celów dwa dotyczą edukacji.
CEL 2: Zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym poprzez zapewnienie wszystkim chłopcom i dziewczętom możliwości ukończenia pełnego cyklu nauki na poziomie podstawowym.
CEL 3: Promocja równości płci i awans społeczny kobiet poprzez wyeliminowanie nierównego dostępu płci do pierwszego i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005r., a na wyższych szczeblach do 2015r.
19 grudnia 2001r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ogłosiło lata 2003-2012 Dekadą Alfabetyzacji: Edukacja dla Wszystkich (ang. Literacy Decade: Education for All), mającą na celu upowszechnienie alfabetyzacji i podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa. W rezolucji Zgromadzenie potwierdziło, że powszechna umiejętność czytania i pisania stanowi istotę idei zapewnienia wszystkim ludziom podstawowej edukacji. Rezolucja stwierdzała, że wyeliminowanie analfabetyzmu ma podstawowe znaczenie dla likwidacji ubóstwa, równouprawnienia płci i zapewnienia zrównoważonego rozwoju.
19 grudnia 2006r. Zgromadzenie Ogólne zaapelowało do rządów o udostępnienie rzetelnych danych i informacji, dotyczących alfabetyzacji oraz o wypracowanie innowacyjnych strategii osiągnięcia celów Dekady. Zgromadzenie zaapelowało do rządów, organizacji oraz instytucji ekonomicznych i finansowych, działających na szczeblu krajowym i międzynarodowym, by zwiększyły swoje wsparcie finansowe oraz wysiłki, dążące do podnoszenia umiejętności pisania i czytania. Zgromadzenie Ogólne zaprosiło państwa członkowskie, ciała ONZ oraz organizacje międzyrządowe i pozarządowe do wzmożenia wysiłków, związanych z wdrażaniem Międzynarodowego Planu Działania dla Dekady (ang. International Plan of Action for the Literacy Decade).
Okazało się jednak, że podjęte wysiłki nie wystarczą do osiągnięcia 50% poprawy poziomu umiejętności czytania i pisania u dorosłych do 2015r. Był to jeden z celów uzgodnionych przez społeczność międzynarodową podczas Światowego Forum Edukacji w Dakarze w 2000r. Aby rozwiązać tę sytuację, w 2005r. UNESCO stworzyło dziesięcioletni (2006-2015) ramowy program wspólnych działań - Inicjatywę na Rzecz Wzmocnienia Alfabetyzacji (ang. Literacy Initiative for Empowerment).
W 2002r. Zgromadzenie Ogólne NZ ustanowiło lata 2005-2014 Dekadą Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (ang. Decade of Education for Sustainable Development), nazywaną później także Dekadą Zmiany. Jej zadaniem było propagowanie zrównoważonych zachowań, inspirowanie krytycznego i twórczego myślenia, pozwalającego znaleźć rozwiązanie problemów uniemożliwiających trwały rozwój. Rolę koordynatora działań powierzono UNESCO.
Pojęcie "edukacji dla zrównoważonego rozwoju" określa się jako:
- edukację, która umożliwia uczącemu się zdobywanie umiejętności, wiedzy i przymiotów zapewniających mu trwały rozwój;
- edukację jednakowo dostępną na wszystkich szczeblach i we wszelkich społecznych kontekstach - rodzinnym, szkolnym, zawodowym, w lokalnej społeczności;
- edukację budującą odpowiedzialność obywatelską i promującą demokrację poprzez uświadomienie jednostce jej praw i obowiązków;
- edukację opartą na zasadzie nauki przez całe życie;
- edukację wspierającą równomierny rozwój jednostki.
W praktyce edukacja dla zrównoważonego rozwoju obejmuje prawa człowieka, rozwiązywanie konfliktów, dobre rządy, gospodarkę, ekologię, kulturę i sztukę. EZR oznacza multidyscyplinarne podejście do reformy edukacji, oferujące wszystkim ludziom, we wszystkich kontekstach edukacyjnych i we wszystkich fazach życia okazję do nauki takiego stylu życia, który zapewni im trwały rozwój. EZR wykracza daleko poza formalne systemy edukacyjne, natomiast powinna wywierać na nie wpływ, znajdując odzwierciedlenie w podręcznikach, programach i metodach nauczania.
W realizacji zadań Dekady wiodącą rolę odgrywały:
- Sieć Szkół Stowarzyszonych UNESCO (ang. UNESCO Associated Schools, UAS), zrzeszająca 11500 placówek edukacyjnych w 182 krajach, w tym w Polsce 101. Realizowały one, oprócz obowiązkowego programu szkolnego, programy UNESCO, dotyczące pokoju, dialogu kultur i cywilizacji, praw człowieka oraz ekologii i środowiska.
- Sieć 700 Katedr UNESCO (UNITWIN) w 116 krajach, w tym 10 Katedr w Polsce, działających przy uczelniach wyższych. Prowadziły badania związane z różnymi aspektami zrównoważonego rozwoju.
W 2003r. w Bangkoku (Tajlandia) miała miejsce śródokresowa Międzynarodowa Konferencja na temat Edukacji Dorosłych (ang. International Conferences on Adult Education), natomiast w 2009r. - szósta w Belém (Brazylia, CONFINTEA VI). To na tej właśnie Konferencji został zaprezentowany pierwszy Globalny Raport na temat Kształcenia i Edukacji Dorosłych (ang. Global Report on Adult Learning and Education), prezentujący spostrzeżenia na temat umiejętności czytania i pisania wśród osób dorosłych ze wszystkich regionów świata.
W czerwcu 2012r., w Rio de Janeiro (Brazylia), odbyła się Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju. Jednym z jej rezultatów była decyzja państw członkowskich ONZ o inauguracji procesu na rzecz opracowania zestawu nowych Celów Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals, SDGs), mających stanowić kontynuację Celów Milenijnych. Proces formułowania SDGs był częścią prac nad globalną Agendą Rozwojową po 2015 roku (ang. Post-2015 Development Agenda), mającą doprowadzić do dokończenia realizacji Celów Milenijnych oraz dalszego globalnego rozwoju.
26 września 2012r. Sekretarz Generalny ONZ oficjalnie zaprezentował nową, pięcioletnią inicjatywę Po pierwsze edukacja (ang. Education First), mającą na celu nadanie nowego impetu wysiłkom dla osiągnięcia do 2015r. celów powszechnego dostępu do edukacji, założonych w programie "Edukacja dla Wszystkich". W nowej inicjatywie założono trzy priorytety: spowodowanie, by wszystkie dzieci uczęszczały do szkół, poprawę jakości edukacji, wspieranie edukacji globalnej. Po raz pierwszy edukacja znalazła się na pierwszym miejscu listy globalnych priorytetów Organizacji Narodów Zjednoczonych. Podczas Sesji podkreślano, że jest ona jedyną siłą, zdolną pokierować światem w dobie tak wielu wyzwań.
W maju 2015r. na Światowym Forum Edukacyjnym (ang. World Education Forum) w Korei Południowej została przyjęta Deklaracja z Incheon (ang. Incheon Declaration), kreśląca wizję rozwoju edukacji do 2030r. W listopadzie 2015r. przyjęto Ramowy Program Działań dla Edukacji 2030 (ang. Education 2030 Framework for Action), opracowany przez UNESCO, zawierający wskazówki dla rządów i partnerów pozarządowych na temat kierunków i sposobów praktycznej realizacji zobowiązań, podjętych w Deklaracji. W Agendzie Edukacji 2030 (ang. 2030 Education Agenda), którą cechuje o wiele szerszy zasięg tematyczny niż poprzednich dokumentów międzynarodowych w tej dziedzinie, szczególny nacisk położono na:
- ciągłość procesu edukacyjnego, począwszy od edukacji wczesnodziecięcej, poprzez wszystkie etapy kształcenia młodych ludzi, aż po edukację dorosłych
- rozwój i doskonalenie umiejętności zawodowych;
- edukację obywatelską, przygotowującą do życia w świecie zróżnicowanym, pełnym wzajemnych powiązań i współzależności;
- dostęp edukacji dla wszystkich, sprawiedliwość, równość płci;
- konieczność zapewnienia rezultatów kształcenia na najwyższym możliwym poziomie - wszystkim ludziom, przez całe życie.
W dokumencie podkreślono odpowiedzialność rządów za wdrożenie zapisów Deklaracji w poszczególnych krajach, a także wspierającą, doradczą i również monitorującą rolę UNESCO na szczeblach międzynarodowym, regionalnym oraz krajowym.
Deklaracja znajduje bezpośrednie odzwierciedlenie w czwartym spośród siedemnastu Celów Zrównoważonego Rozwoju, przyjętych w dokumencie Przekształcanie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 (ang. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development) na szczycie Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030 w siedzibie głównej ONZ w Nowym Jorku w dniach 25-27 września 2015r., w którym udział wzięło ponad 100 głów państw i szefów rządów, a także przedstawiciele grup religijnych, biznesu i społeczeństwa obywatelskiego. Polskę reprezentował prezydent Andrzej Duda. Dokument zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, spośród których CEL 4, mówiący o edukacji, uważany jest za kluczowy dla realizacji wszystkich pozostałych 16 Celów, ponieważ bez edukacji niemożliwy jest postęp w którejkolwiek z pozostałych dziedzin: ochrony zdrowia, równowagi rozwojowej, konsumpcyjnej i produkcyjnej, zmian klimatycznych czy równouprawnienia.

CEL 4: Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie.
Wysokiej jakości edukacja stanowi podstawę dla polepszenia życia ludzi i zrównoważonego rozwoju. Dokonano znacznego postępu w zwiększeniu dostępu do edukacji na wszystkich poziomach oraz liczby kształcących się osób, zwłaszcza kobiet i dziewcząt. Ogromnie wzrosła liczba osób posiadających podstawowe umiejętności pisania i czytania, należy jednak podjąć dalsze wysiłki na rzecz zrealizowania Celu w zakresie powszechnej edukacji. Na przykład, chociaż w skali globalnej osiągnięto już równość chłopców i dziewcząt w dostępie do edukacji na poziomie podstawowym, to tylko niektóre państwa zrealizowały ten cel w odniesieniu do wszystkich jej poziomów.
KALENDARZ EDUKACJI I NAUKI
24 I - Międzynarodowy Dzień Edukacji
Święto (ang. International Day of Education), ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, po raz pierwszy obchodzono w 2019r.
Przesłanie Sekretarza Generalnego ONZ na dzień 24 stycznia 2019r. brzmiało:
(...)
Dzisiaj edukacja stanowi sedno Celów Zrównoważonego Rozwoju.
Potrzebujemy edukacji do zmniejszenia nierówności i poprawy zdrowia ludzi.
Potrzebujemy edukacji do osiągnięcia równości płci i skończenia z małżeństwami dzieci.
Potrzebujemy edukacji do chronienia zasobów naszej planety.
Potrzebujemy edukacji także do walki z mową nienawiści, ksenofobią i nietolerancją oraz do pielęgnowania światowego obywatelstwa.
A jednak co najmniej 262 mln dzieci, nastolatków i młodzieży nie uczy się w szkołach, większość z nich to dziewczęta. Natomiast miliony, które chodzą do szkoły, nie opanowują podstawowych umiejętności.
Jest to łamanie prawa człowieka do edukacji. Świata nie stać na pokolenie dzieci i młodych ludzi, pozbawionych wykształcenia, które umożliwia współzawodniczenie w życiu ekonomicznym w XXI wieku. Nie stać nas także na pozostawienie w tyle połowy ludzkości.
Musimy zrobić znacznie więcej, by osiągnąć czwarty Cel Zrównoważonego Rozwoju i zapewnić wszystkim ludziom inkluzyjną, godziwą i dobrej jakości edukację oraz możliwość uczenia się przez całe życie.
Edukacja może także przerwać i odwrócić cykl ubóstwa międzypokoleniowego. Badania wykazały, że moglibyśmy wydobyć z ubóstwa 420 mln ludzi, gdyby wszystkie dziewczęta i chłopcy zdobyli średnie wykształcenie.
12 II - Dzień Darwina
Dzień (ang. Darwin Day) obchodzony jest w wielu krajach w rocznicę urodzin Charles'a Roberta Darwina (1809-1882). Organizatorzy Dnia starają się popularyzować nauki ścisłe i przyrodnicze w powiązaniu z naukami humanistycznymi i sztuką, promując podejście interdyscyplinarne. Celem obchodów jest ukazanie znaczenia nauk przyrodniczych dla różnych dziedzin życia codziennego, dla zrozumienia procesów, w których wszyscy uczestniczą. Przedstawienie informacji o życiu i dokonaniach Charlesa Darwina jest często okazją do dyskusji na temat miejsca i roli naukowca w społeczeństwie.
W Polsce obchody Dnia Darwina odbywają się na Uniwersytecie Śląskim i w Trójmieście, gdzie Urodziny Darwina organizuje Polskie Towarzystwo Genetyczne wraz z Sopockim Towarzystwem Naukowym. W propagowanie idei Dnia Darwina zaangażowane jest też Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów.
21 II - Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
12 III - Dzień Matematyki
Dzień Matematyki (ang. World Maths Day), jako międzynarodowy konkurs matematyczny online, został zapoczątkowany przez australijskiego dostawcę zasobów edukacyjnych "3P Learning" w 2007r. Pierwszy konkurs odbył się 14 marca 2007r. W 2011r. zespół odpowiedzialny za konkurs dodał drugie wydarzenie - Światowy Dzień Ortografii (ang. World Spelling Day) i oficjalnie zmienił nazwę na Światowe Gry Edukacyjne (ang. World Education Games). W 2012r. dodano trzecie wydarzenie - Światowy Dzień Nauki (ang. World Science Day). Światowy Dzień Matematyki i WEG są obecnie sponsorowane przez firmę "Samsung" i wspierane przez UNICEF.
W Polsce pierwsze obchody Dnia Matematyki odbyły się 12 marca 2014r. z inicjatywy Stowarzyszenia Doskonalenia i Rozwoju "4improve" i wzięło w nich udział ponad 100 szkół z całej Polski. Organizatorzy zapraszają uczniów i nie tylko do konkursów, quizów i zagadek matematycznych.
Dzień Matematyki został stworzony po to, aby dać uczniom trochę odmiany w nauce matematyki. Matematyka może być przyjemna i dawać radość. Udział w grach i zabawach matematycznych ma na celu pokazać inną stronę tej nauki, pokazać, że: matematyka może być interesująca i prosta, matematyka jest "Królową Nauk" i jest przydatna również podczas lekcji z innych przedmiotów, bez matematyki nie da się żyć i dlatego trzeba się jej uczyć :)
14 III - Dzień Liczby Pi
Dzień Liczby Pi (ang. Pi Day) obchodzony jest głównie w amerykańskich kręgach akademickich i szkolnych. Datę święta wybrano z powodu skojarzenia z pierwszymi cyframi rozszerzenia dziesiętnego liczby π, jako że data "14 marca" zapisywana jest w USA jako "3.14".

Pierwsze obchody tego dnia miały miejsce w 1988r. w Muzeum Nauki "Exploratorium" w San Francisco. W języku angielskim słowa pi oraz pie (ciasto, placek) mają taką samą wymowę, a placki często są okrągłe. Z tego powodu w Dniu Liczby Pi tradycyjnymi daniami są pizza pie, apple pie i inne podobne ciasta.
Ze względu na inny sposób zapisu daty w Europie święto to nie jest zbytnio popularne na tym kontynencie. Za to 22 lipca obchodzony jest Dzień Aproksymacji π (ang. Pi Approximation Day, według sposobu zapisu daty 22/7=~3.14.
(Aproksymacja to proces określania rozwiązań przybliżonych na podstawie rozwiązań znanych.)
W Polsce Dzień Liczby Pi obchodzony jest lokalnie w marcu, często łączony z Dniem Matematyki w jedną szkolną zabawę.
IV - Światowy Tydzień Działań na Rzecz Edukacji
Coroczna kampania (ang. Global Action Week For Education), odbywająca się w ostatni tydzień kwietnia, organizowana od 2000r. przez Światową Kampanię na rzecz Edukacji (ang. Global Campaign for Education, GCE). Celem kampanii jest podniesienie świadomości społeczeństw na temat znaczenia edukacji dla wszystkich i niwelowanie różnic w dostępie ludzi, zwłaszcza młodych, do wykształcenia. Obchody odbywają się przy wsparciu UNESCO. W Polsce aktywny udział w obchodach bierze Związek Nauczycielstwa Polskiego.
W ramach Tygodnia w jednym, tym samym na całym świecie, dniu odbywa się Wielka Światowa Lekcja (ang. World's Largest Lesson), poświęcona problemom edukacji na świecie.
8 IX - Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji
Święto (ang. International Literacy Day) obchodzone od 1966r. przez państwa ONZ w ramach programów walki z analfabetyzmem.
Obchody Dnia angażują rządy, organizacje międzynarodowe, społeczności lokalne, biznes, nauczycieli, ludzi nauki, ekspertów z różnych dziedzin. Głównym celem obchodów jest przypominanie społeczności świata o jednym z fundamentalnych praw człowieka - prawie do edukacji, która wciąż w niektórych regionach świata pozostaje dobrem luksusowym. Dziedzictwo analfabetyzmu jest w większości najbiedniejszych krajów świata przyczyną nierozwiązanych od pokoleń problemów społecznych: biedy, epidemii chorób, nadmiernego przyrostu naturalnego.
Obchody Dnia Alfabetyzacji mają również na celu rozpowszechnienie projektów edukacyjnych ONZ oraz okazją do uhonorowania osób i instytucji, mających szczególne zasługi dla upowszechnienia dostępu do edukacji na świecie.
26 IX - Europejski Dzień Języków
IX - Światowy Dzień Tabliczki Mnożenia

Dzień (ang. World Multiplication Table Day) obchodzony jest w ostatni piątek września lub 1.piątek października. To bezpłatna akcja edukacyjna, której celem jest propagowanie zabawowej formy nauczania - uczenia się matematyki. Ma ona zachęcić do przypomnienia sobie tabliczki mnożenia w przyjemny, niecodzienny sposób. Akcja jest okazją dla uczniów do nadrobienia "tabliczkowych" zaległości po wakacjach. Natomiast dorośli mogą dać przykład dzieciom, pokazując swoją świetną znajomość trudnych przypadków mnożenia.
"Tabliczkowa wiedza" sprawdzana jest w niecodzienny sposób - podczas krótkich egzaminów z tabliczki mnożenia. Egzaminatorami są właśnie młodsi uczniowie. Tworzą oni specjalne Komisje oraz Patrole Egzaminacyjne. Zaopatrzeni w losy przepytują starszych kolegów oraz dorosłych w szkole lub wychodzą na ulice, do sklepów, parków i przepytują przypadkowych przechodniów. Towarzyszą im kolorowe transparenty, balony i wiele innych pomysłowych dekoracji.
Jak pokazuje doświadczenie, taka zamiana ról jest często bardziej stresująca dla…dorosłych. Dzieci natomiast są niezwykle zmotywowane pełnieniem ważnej funkcji egzaminatora. Wszystko odbywa się pod opieką osoby dorosłej, która czuwa nad poprawnością przeprowadzanych egzaminów.
Organizatorem Głównym wydarzenia jest Wydawnictwo "Karty Grabowskiego" ze Szczecinka, promujące zabawową formę nauczania - uczenia się matematyki. Przez wiele lat pod jego patronatem organizowane były Mistrzostwa Polski w Tabliczce Mnożenia. Od 2011r. przeprowadzany jest Światowy Dzień Tabliczki Mnożenia, w którym uczestniczą uczniowie ze szkół na całym świecie.
5 X - Światowy Dzień Nauczyciela

Międzynarodowe święto nauczycieli (ang. World Teacher's Day), proklamowane przez UNESCO w 1994r., organizowane tradycyjnie wspólnie przez UNESCO, Międzynarodową Organizację Pracy (ang. International Labour Organization), Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (ang. United Nations Development Programme), UNICEF i międzynarodową organizację związkową "Education International".
Światowy Dzień Nauczyciela upamiętnia podpisanie w 1966r. Rekomendacji w sprawie statusu nauczyciela (ang. Recommendation Concerning the Status of Teachers, RCST), opracowanego przez UNESCO i Międzynarodową Organizację Pracy.
Obchody są okazją do podkreślenia wiodącej roli nauczycieli w zapewnieniu najwyższej jakości edukacji na wszystkich poziomach nauczania. To zalecenie jest moralnie wiążące dla wszystkich krajów.
W Polsce Światowy Dzień Nauczyciela jest obchodzony od 1997r. przez nauczycieli reprezentujących sektor nauki i szkolnictwa wyższego.
14 X - Dzień Edukacji Narodowej (pl)
Święto polskiej oświaty i szkolnictwa wyższego, potocznie zwane Dniem Nauczyciela, obchodzone w rocznicę powołania Komisji Edukacji Narodowej, utworzonej z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i zrealizowanej przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 października 1773r.
Historia Dnia Nauczyciela w Polsce ma swoje początki w 1957r. Podczas Światowej Konferencji Nauczycielskiej w Warszawie ustalono, że dzień 20 listopada będzie Międzynarodowym Dniem Karty Nauczyciela i świętem nauczycieli. Konferencja została zorganizowana przez Związek Nauczycielstwa Polskiego, który jako pierwszy na konferencji w Paryżu w 1946r. sformułował ideę Karty Nauczyciela i wydatnie przyczynił się do powołania Międzynarodowego Dnia Karty Nauczyciela.
Art. 53 Ustawy z dnia 27 kwietnia 1972r. (Dz.U. 1972 nr 16 poz. 114), zwana Kartą praw i obowiązków nauczyciela, wprowadziła Dzień Nauczyciela. W 1982r. Kartę praw i obowiązków nauczyciela zastąpiła Karta Nauczyciela (Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19), zmieniając nazwę święta na Dzień Edukacji Narodowej oraz wprowadzając art. 74 o brzmieniu: (...) Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty (...)..
Dzień Edukacji Narodowej jest uroczyście obchodzony w instytucjach związanych z oświatą. Jest okazją do nagradzania wyróżniających się nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Minister Edukacji Narodowej wręcza nauczycielom złote, srebrne i brązowe Krzyże Zasługi, medale Komisji Edukacji Narodowej oraz nagrody Ministra Edukacji Narodowej za osiągnięcia dydaktyczno - wychowawcze. Odznaczenia i wyróżnienia dla nauczycieli wręczane są także przez kuratorów oświaty, władze samorządowe oraz dyrektorów szkół na uroczystych galach.
Idea świętowania Dnia Nauczyciela zakorzeniła się w wielu krajach w XIXw. W jednych ma on charakter oficjalny, w innych zwyczajowy. W większości przypadków data święta związana jest z życiem i działalnością lokalnego edukatora lub ważnym wydarzeniem w edukacji krajowej. Jest to główny powód, dla którego poszczególne państwa świętują ten dzień w różnych terminach. Wiele krajów obchodzi Dzień Nauczyciela w dniu ustanowionym przez UNESCO jako Światowy Dzień Nauczyciela.
W Stanach Zjednoczonych od lat 70. XXw. rodzice świętują 8 listopada jako "dzień nauczyciela domowego", zajmującego się nauczaniem swojego dziecka w domu, uznając prymat roli rodziców w edukacji w okresie wczesnego dzieciństwa.
9 XI - Europejski Dzień Wynalazcy

Data obchodów (ang. European Inventors' Day) została wybrana dla uczczenia urodzin austriackiej wynalazczyni i aktorki Hedy Lamarr, która opracowała używany do dzisiaj system transmisji fal radiowych. Dzień Wynalazcy został ustanowiony przez berlińskiego wynalazcę i przemysłowca, Gerharda Muthenhallera. Na świecie Dzień Wynalazcy obchodzony jest w różnych terminach.
organizatorzy Dnia zachęcają wszystkich mieszkańców starego kontynentu do wykorzystywania nabytej wiedzy, kreatywnego myślenia i realizowania swych pomysłów, przypominając jednocześnie powiedzenie Alberta Einsteina, który mawiał, że wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy.10 XI - Światowy Dzień Nauki dla Pokoju i Rozwoju
Dzień (ang. World Science Day for Peace and Development) obchodzony jest w ramach Światowego Tygodnia Nauki i Pokoju (ang. International Week of Science and Peace).
Obchody Tygodnia po raz pierwszy miały miejsce w 1986r. W ramach obchodów Międzynarodowego Roku Pokoju (ang. International Year of Peace). Organizacja wydarzeń i działań została podjęta jako inicjatywa pozarządowa. W oparciu o sukces obchodów z 1986r. organizatorzy kontynuowali wysiłki w kolejnych latach. W uznaniu wartości rocznych obchodów Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło w grudniu 1988r. rezolucję proklamującą Światowy Tydzień Nauki i Pokoju, odbywający się każdego roku w tygodniu, w którym przypada 11 listopada. Zgromadzenie Ogólne wezwało państwa członkowskie oraz organizacje międzyrządowe i pozarządowe do zachęcania odpowiednich instytucji, stowarzyszeń i osób prywatnych do sponsorowania wydarzeń i działań, związanych z badaniem i rozpowszechnianiem informacji na temat powiązań między postępem nauki i technologii, a utrzymaniem pokoju i bezpieczeństwa.
Zarówno obchody Tygodnia, jak i Dnia, zachęcają do większej wymiany akademickiej na tematy o uniwersalnym znaczeniu, a jednocześnie generują większą świadomość relacji między nauką a pokojem wśród ogółu społeczeństwa, podkreślają znaczącą rolę nauki w codziennym życiu. Wydarzenia stanowią ważny wkład w promocję pokoju na świecie.
17 XI - Międzynarodowy Dzień Studenta
Dzień (ang. International Students' Day) obchodzony jest w blisko 70 krajach świata.
Początki Dnia Studenta wiążą się z wydarzeniami, które miały miejsce w październiku 1939r. w Czechach. W Europie trwał już konflikt, który później został nazwany II wojną światową. 28 października prascy studenci medycyny zorganizowali demonstrację z okazji obchodów 21 rocznicy niepodległości Czechosłowacji. Okupowana przez nazistowskie Niemcy stolica Czech była wtedy niebezpiecznym miejscem na głoszenie takich haseł, jednak studenci odważnie ruszyli ulicami, otwarcie sprzeciwiających się agresji III Rzeszy Niemieckiej, przeradzając marsz w antynazistowską manifestację. Podczas jej tłumienia postrzelony został student, który zmarł dwa tygodnie później, mimo operacji i opieki lekarskiej. Uroczystości pogrzebowe, które odbyły się 15 listopada, przerodziły się w kolejną manifestację. Tym razem głośniejszą, podsycaną gniewem i złością. Jednak i tym razem demonstracja została stłumiona. W ramach represji zamknięto wszystkie czeskie uniwersytety, a tysiące studentów zostało aresztowanych i wywiezionych do obozu koncentracyjnego. 17 listopada, bez żadnego sądu, rozstrzelano dziewięciu studentów i profesorów.
Na pamiątkę tych wydarzeń istniejąca wówczas Międzynarodowa Rada Studentów (ang. International Students Council) w 1941r. ogłosiła 17 listopada Międzynarodowym Dniem Studenta.
Współcześnie organizacją obchodów zajmuje się Europejskie Forum Studentów (fr. Association des Etats Généraux des Etudiants de l'Europe, AEGEE), założone w 1985r. w Paryżu przez studentów z Lejdy, Londynu, Madrytu, Monachium i Paryża. AEGEE ma status organizacji członkowskiej Rady Europy oraz doradcy Wspólnot Europejskich w zakresie edukacji i programów nauczania. W Polsce jest członkiem Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych (PROM). Siedzibą organizacji jest Bruksela, oficjalnymi językami AEGEE są francuski i angielski, a logiem jest "Key to Europe".
Celem obchodów Dnia Studenta jest przede wszystkim podkreślenie i przypomnienie o studenckich prawach i ich realnym wpływie na sposób i jakość kształcenia. W niektórych krajach 17 listopada jest dniem wolnym od zajęć.
XI - Światowy Dzień Filozofii
Dzień (ang. World Philosophy Day) został ustanowiony z inicjatywy UNESCO na 3.czwartek listopada.
Pierwszy Dzień Filozofii obchodzono w dniu 21 listopada 2002r. w ramach wewnętrznych postanowień UNESCO. W 2005r. na Konferencji Generalnej w Paryżu oficjalnie ogłoszono trzeci czwartek listopada Światowym Dniem Filozofii.
Obchody mają na celu wykazanie znaczenia filozofii i zachęcenie społeczeństwa, zwłaszcza młodzieży, do zainteresowania się filozofią. Mają również zachęcić do krytycznego myślenia i debaty filozoficznej nad problemami współczesnego świata oraz poprawić komunikację i współpracę między filozofami i naukowcami. Z tej okazji organizowane są sympozja, wykłady, konferencje dla dorosłej części społeczeństwa, a także dni otwarte i warsztaty wśród młodzieży akademickiej. Umożliwiają wszystkim zainteresowanym wzięcie w nich udziału, nie tylko osobom zawodowo zajmującym się filozofią.
Lata i dekady ONZ

- 1970 - Międzynarodowy Rok Edukacji (ang. International Education Year )
- 1990 - zainicjowanie programu "Edukacja dla Wszystkich" (ang. Education for All)
- 1990 - Międzynarodowy Rok Alfabetyzacji (ang. International Literacy Year)
- 1995-2004 - Dekada na Rzecz Edukacji Praw Człowieka (ang. Decade for Human Rights Education)
- 2000 - ogłoszenie "Milenijnych Celów Rozwoju" (ang. Millennium Development Goals)
- 2005 - Międzynarodowy Rok Fizyki (MRF, ang. International Year of Physics)
- 2003-2012 - Dekada Alfabetyzacji: Edukacja dla Wszystkich (ang. Literacy Decade: Education for All)
- 2005-2014 - Dekada Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (ang. Decade of Education for Sustainable Development)
- 2008 - Międzynarodowy Rok Języków (MRJ, ang. International Year of Languages, IYL)
- 2009 - Międzynarodowy Rok Nauczania o Prawach Człowieka (MRNPC, ang. International Year of Human Rights Learning, od 10 grudnia 2008r.)
- 2009 - Międzynarodowy Rok Astronomii (ang. International Year of Astronomy)
- 2011 - Międzynarodowy Rok Chemii (MRCh, ang. International Year of Chemistry, IYCh)
- 2012 - ogłoszenie inicjatywy "Po pierwsze edukacja" (ang. Education First)
- 2015 - ogłoszenie "Agendy Edukacji 2030" (ang. 2030 Education Agenda) oraz "Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030" (ang. 2030 Agenda for Sustainable Development)
Cytaty "edukacyjne"

Nauka jest niezmierzonym morzem dobrej wody. Im więcej jej pijesz, tym bardziej jesteś spragniony.
(autor nieznany)
Życie to nieustanna szkoła lekcji udzielanych i przyjmowanych.
(Czesław Banach)
Gdy tylko człowiek staje się w czymś mistrzem, winien zostać uczniem w czymś innym.
(Gerhart Hauptmann)
Ludzie w dowolnym wieku mogą nauczyć się dosłownie wszystkiego, jeżeli pozwoli im się zastosować własny styl nauki i wykorzystać swoje mocne strony.
(Barbara Prashing)
Aby nauczyć się czegoś szybko i efektywnie, trzeba to zobaczyć, usłyszeć i poczuć.
(Tony Stockwell)
Jedynym rozsądnym sposobem wychowania jest oddziaływanie własnym, dobrym przykładem, a jeśli to nie odnosi skutku, to przykładem odstraszającym.
(Albert Einstein)
Narodziny nowego zazwyczaj poprzedza jakieś banalne wydarzenie z życia. Newton spostrzegł spadające jabłko, James Watt zaobserwował jak kipi woda w kociołku, Roentgenowi zmętniała klisza fotograficzna. Ale wszyscy ci ludzie mieli wiedzę tak rozległą, że umieli z banalnych zdarzeń wyciągnąć rewelacyjne wnioski.
(Aleksander Fleming)
To nie marmurowe przedsionki w przybytkach wiedzy świadczą o świetności intelektualnej - lecz duch i inteligencja badaczy.
(Aleksander Fleming)
Edukacja to klucz do wolności, demokracji i rozwoju, najpotężniejsza broń, która może zmienić świat, to najlepsza inwestycja w przyszłość następnych pokoleń.
(Nelson Mandela)
Jedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna książka i jeden długopis mogą zmienić świat.
(Posłanka Pokoju ONZ, Malala Yousafzai)
Początkiem każdej nauki jest osobiste doświadczenie.
(Hans Zeier)
Świat jest podtrzymywany oddechem dzieci spieszących do szkoły.
(Talmud)
Warto zajrzeć

(Źródła: m.in. Wikipedia, Wikipedia, UN, Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, UNESCO, UNESCO Polska, Polska Pomoc, NINA, Gazeta.pl, ZNP Oddział Chorzów, Fundacja "Edukacja na nowo")