SP Orsza - Bezpieczeństwo ruchu drogowego

Bezpieczeństwo ruchu drogowego (BRD) to powszechnie używana nazwa, określająca zarówno zbiór zasad, dotyczących bezpiecznego poruszania się po drogach, jak również osobna dziedzina wiedzy, zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków ruchu drogowego. Na BRD składają się zagadnienia z zakresu nadzoru nad ruchem drogowym, organizacji ruchu drogowego, szkolenia i egzaminowania kierowców, psychologii transportu, ratownictwa medycznego, stanu technicznego i wymagań wobec pojazdów, dróg i oznakowania, a także promowania pożądanych zachowań u uczestników ruchu drogowego.

Ruch drogowy, ruch uliczny to ruch jego uczestników po drogach.

Zgodnie z polską definicją ustawową uczestnik ruchu to pieszy, kierujący oraz każda inna osoba przebywająca w pojeździe, na pojeździe lub na drodze.

Pieszy to osoba znajdująca się poza pojazdem na drodze i niewykonująca na niej robót lub czynności, przewidzianych odrębnymi przepisami. Za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat, kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej. Uczestnikami ruchu mogą być także osoby jadące wierzchem (jeźdźcy) i osoby pędzące zwierzęta.

Każdy pojazd, aby był dopuszczony do ruchu, musi spełniać określone warunki techniczne.

Prawo o ruchu drogowym to przepisy regulujące prawa i obowiązki uczestników ruchu drogowego.

Akty prawne, tworzące prawo o ruchu drogowym w Polsce, to:

Konwencja o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu dnia 8 listopada 1968r. (Dz.U. 1988 nr 5 poz. 40), ratyfikowana przez Polskę 24 lutego 1988r. (Dz.U. 1988 nr 5 poz. 44) - międzynarodowy traktat, określający ogólne zasady ruchu drogowego, obowiązujące w krajach będących jego sygnatariuszami; nie wszystkie kraje ją ratyfikowały, a nawet wśród jej sygnatariuszy zdarzają się odstępstwa; Konwencja, jak dotąd, nie została przez Polskę wypowiedziana mimo, że polskie Prawo o ruchu drogowym nie spełnia kilku ustaleń Konwencji;
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602) wraz ze wszystkimi jej nowelizacjami, zwana błędnie, aczkolwiek popularnie "kodeksem drogowym";
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (Dz.U. 2011 nr 30 poz. 151), powstała w celu zmniejszenia liczby wypadków drogowych; jej głównym zadaniem jest poprawa bezpieczeństwa na drogach oraz podniesienie kwalifikacji kierujących pojazdami;
kilkanaście rozporządzeń ministra infrastruktury, precyzujących rozmaite aspekty stosowania w/w ustaw.

Informacja o dopuszczalnych prędkościach na polskich drogach

Polskie Prawo o ruchu drogowym wypracowało rozwiązania odmienne od stosowanych w niektórych krajach Unii Europejskiej. Część z nich odbiega od rozwiązań zawartych w Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym. Według opinii Biura Analiz Sejmowych w sytuacji kolizji norm - pierwszeństwo stosowania przysługuje przepisom Konwencji.

Podstawową zasadą jest, że każdy uczestnik ruchu ma obowiązek uniknięcia kolizji z innym uczestnikiem ruchu niezależnie od tego, czy tamten postąpił zgodnie z zasadami ruchu, czy nie.

Aby pojazdy jadące w przeciwnych kierunkach nie blokowały sobie drogi, wprowadzono obowiązek jazdy możliwie blisko jej lewej krawędzi (ruch lewostronny) lub prawej (ruch prawostronny). Ruch prawostronny dotyczy około 66% ludności świata i 72% długości dróg. W Polsce obowiązuje ruch prawostronny, jednak nie dotyczy on rowerzystów na skrzyżowaniach niebędących rondami oraz bezpośrednio przed nimi, gdzie dopuszcza się jazdę środkiem pasa ruchu.

Przy wykonywaniu niebezpiecznych manewrów (np. wyprzedzaniu lub zmianie kierunku jazdy) i w niebezpiecznych miejscach (m.in. na skrzyżowaniu i przejściu dla pieszych) Prawo o ruchu drogowym wymaga zachowania szczególnej ostrożności. O takich miejscach informują także znaki drogowe ostrzegawcze.

Im większa prędkość, tym trudniej uniknąć kolizji i tym większe powoduje straty. Z tego względu prawie wszystkie kraje na świecie wprowadziły ograniczenie prędkości. Aby kontrolować przestrzeganie limitu, uprawnione do tego organy używają różnych urządzeń, na przykład fotoradarów i wideorejestratorów.

Każdego roku tysiące ludzi traci życie lub doznaje poważnych obrażeń w wypadkach na drogach. Dzięki rozwojowi społecznemu i technologicznemu w latach 2001-2017 liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w Europie zmniejszyła się o 57,5%, ale liczby pokazują, że spadek wskaźnika śmiertelności zwalnia.

Najczęściej na drogach śmierć ponoszą kierowcy bądź pasażerowie samochodów (46%).

Niechronieni użytkownicy dróg stanowią prawie połowę ofiar wypadków drogowych: 21% wszystkich zabitych na drogach to piesi, 14% motocykliści, 8% rowerzyści i 3% motorowerzyści.

W 2017r. krajami członkowskimi o najlepszych wynikach w zakresie bezpieczeństwa na drogach były Szwecja, Wielka Brytania i Holandia. Z drugiej strony kraje o najwyższym wskaźniku śmiertelności to Rumunia, Bułgaria i Chorwacja.

W Polsce, która nadal plasuje się na 4. od końca miejscu statystyki w całej UE, liczba ofiar zmniejszyła się o 6%.

Pomimo złego stanu bezpieczeństwa na drogach, nie powstały w Polsce rządowe agencje, wyspecjalizowane w ocenie stanu BRD, odpowiadające za koordynację działań prawno - organizacyjnych i badawczych, zmierzających do poprawy sytuacji.

Za monitorowanie stanu BRD i kształtowanie polityki w tym zakresie odpowiadają kolegialne ciała społeczne. Na szczeblu rządowym jest to Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (KRBRD). Nie ma wyspecjalizowanych instytucji państwa, dla których BRD jest głównym i pierwszoplanowym przedmiotem działalności. Kadencyjność rad, powiązanych ze stanowiskami w administracji rządowej i samorządowej, utrudnia realizację działań długofalowych i powoduje, że o kształcie wielu inicjatyw decydują osoby bez należytego przygotowania zawodowego, doświadczenia i specjalistycznej wiedzy. System finansowania jest niewydolny, na poziomie nieadekwatnym do strat, generowanych przez wypadki.

Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (KRBRD) została powołana dnia 1 stycznia 2002r. na mocy Ustawy z dnia 6 września 2001r. o zmianie Ustawy - Prawo o ruchu drogowym jako międzyresortowy organ doradczy i pomocniczy Rady Ministrów w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Przewodniczącym KRBRD jest minister właściwy ds. transportu, zaś jego zastępcami są: sekretarz lub podsekretarz stanu w ministerstwie właściwym ds. wewnętrznych oraz sekretarz lub podsekretarz stanu w ministerstwie właściwym ds. transportu. Członkami KRBRD są przedstawiciele Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości oraz ministrów właściwych do spraw: administracji publicznej, budżetu, finansów publicznych, gospodarki, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, oświaty i wychowania, środowiska, transportu, wewnętrznych, pracy oraz Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Pożarnej, Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad oraz wskazani przez premiera wojewodowie.

We wszystkich województwach działają regionalne odpowiedniki KR BRD - Wojewódzkie Rady BRD. W ich skład wchodzą m.in. marszałek, wojewoda, komendant wojewódzki policji itp.

KRBRD określa kierunki i koordynuje działania administracji rządowej w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego. Do zadań KRBRD w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego należy między innymi

proponowanie kierunków polityki państwa, opracowywanie programów poprawy BRD,
zlecanie badań naukowych,
inicjowanie oraz opiniowanie aktów prawnych w dziedzinie BRD,
inicjowanie współpracy zagranicznej, jak również działalności edukacyjno - informacyjnej,
współpraca z organizacjami społecznymi i instytucjami pozarządowymi,
analizowanie i ocena podejmowanych działań.

Jednostką wykonawczą KRBRD jest Sekretariat KRBRD, który działa jako wewnętrzna jednostka organizacyjna ministra właściwego ds. transportu. Sekretariat KRBRD prowadzi m.in. działania promujące bezpieczeństwo na polskich drogach wśród wszystkich użytkowników dróg. Głównym założeniem prowadzonych działań jest:

spadek liczby wypadków drogowych oraz liczby ofiar śmiertelnych i rannych w ich wyniku,
wzrost świadomości społecznej w zakresie bezpiecznych zachowań na drodze,
niższe koszty społeczne zdarzeń drogowych,
rozwój współpracy w zakresie BRD pomiędzy organami administracji rządowej, administracji samorządowej i organizacjami pozarządowymi.

Jednym z działań, mających na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, jest organizowanie różnych obchodów i kampanii.

KALENDARZ BRD

IV/V - Światowy Tydzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego

Obchody (ang. Global Road Safety Week) zostały ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005r. Pierwsze odbyły się w kwietniu 2007r.

Tydzień skierowany jest do młodych użytkowników dróg, zwłaszcza do młodych kierowców. Obchody mają również podnieść świadomość na temat ochrony pieszych użytkowników dróg.

Obchody Tygodnia powinny przyczynić się do osiągnięcia celu Dekady Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (2011-2020), dążącego do uratowania życia 5 milionów ludzi na świecie.

Zgromadzenie Ogólne wezwało rządy państw i władze lokalne, by wraz z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, środowiskiem akademickim i sektorem biznesowym organizowały akcje i kampanie edukacyjno - informacyjne na temat prawa o ruchu drogowym i kodeksu drogowego, przeprowadzały spotkania, poświęcone zagrożeniom związanym z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu oraz prawom i obowiązkom pieszych uczestników ruchu drogowego.

Zgromadzenie Ogólne zachęciło także do podejmowania konkretnych działań, dążących do ochrony pieszych, takich jak poprawa oświetlenia dróg i przejść dla pieszych, polepszenie bezpieczeństwa uczniów w drodze do szkoły oraz zwiększenie widoczności pieszych poprzez noszenie odblaskowych opasek i korzystanie z innych elementów odblaskowych.

Road Safety

6 V - Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego

Dzień (ang. European Road Safety Day), organizowany w UE 6 maja, wpisuje się w ramy Światowego Tygodnia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ONZ.

Charakter święta, ustanowionego przez Komisję Europejską, ma na celu zwrócenie uwagi obywateli Unii Europejskiej na kwestię bezpieczeństwa na drodze. Powodem wprowadzenia tego święta była rosnąca każdego roku liczba wypadków drogowych z udziałem pieszych, rowerzystów i motocyklistów.

22 VI - Światowy Dzień "Garbusa"

Nieformalne święto miłośników marki Volkswagen Typ 1 (ang. World Wide VW Beetle Day).

25 VII - Dzień Bezpiecznego Kierowcy (pl)

Święto obchodzone od 2006r. w dniu imienin Krzysztofa.

Święty Krzysztof jest patronem kierowców, dlatego powstał pomysł obchodzenia tego dnia jako Dnia Bezpiecznego Kierowcy. Inicjatywa została podjęta przez Krajowe Duszpasterstwo Kierowców, które współpracuje z Krajową Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego oraz kierowcę rajdowego - Krzysztofa Hołowczyca, założyciela Fundacji "Kierowca Bezpieczny".

Tydzień, w którym przypada święto, obchodzony jest w kościele katolickim jako Tydzień św. Krzysztofa. Z kolei III niedziela wielkanocna to Niedziela Modlitw za Kierowców, zatwierdzona w kalendarzu duszpasterskim KEP jako dzień szczególnej modlitwy za kierowców i wszystkich poruszających się po drogach.

16-22 IX - Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu

Tydzień (inaczej: Tydzień Mobilności, ang. European Mobility Week) ma na celu zachęcenie mieszkańców miast do zmiany niekorzystnych dla zdrowia przyzwyczajeń i wybrania alternatywnych, ekologicznych środków podróżowania: chodzenia pieszo, jazdy na rowerze, korzystania z komunikacji miejskiej czy car-poolingu. W ramach kampanii poszczególne miasta przygotowują szereg atrakcji: wystawy, konkursy z nagrodami, happeningi.

European Mobility Week

22 IX - Światowy Dzień bez Samochodu

Dzień (ang. World Car Free Day) jest punktem kulminacyjnym Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu. To międzynarodowa kampania, podczas której centra wielu miast zamykane są dla ruchu samochodowego. Idea tego dnia powstała w 1998r. we Francji. Celem kampanii jest kształtowanie wzorców zachowań proekologicznych, upowszechnienie informacji o negatywnych skutkach używania samochodu, przekonanie Europejczyków do alternatywnych środków transportu, promocja transportu publicznego oraz pokazanie, że życie w mieście bez samochodu jest nie tylko możliwe, ale także o wiele przyjemniejsze. Kampania przyczynia się również do zmniejszenia hałasu i zanieczyszczenia powietrza, przez co wpływa na polepszenie jakości życia w mieście, a pośrednio także do zwiększenia bezpieczeństwa ludzi.

W Polsce Dzień Bez Samochodu obchodzony jest od 2004r. pod patronatem Ministerstwa Środowiska.

X - Europejska Noc bez Wypadków

Międzynarodowe przedsięwzięcie (ang. European Night Without Accident), obchodzone w 3.sobotę października, to zainspirowane przez belgijską fundację Odpowiedzialni Młodzi Kierowcy (ang. Responsible Young Drivers), którego celem jest ograniczenie liczby nietrzeźwych kierowców na drogach i tzw. wypadków dyskotekowych.

Idea akcji Europejska Noc bez Wypadków narodziła się w październiku 1999r. Młody chłopak Tenguy Moreau z belgijskiego miasta Melen w stanie nietrzeźwym wracał autem z dyskoteki. Samochód wpadł w poślizg. W wyniku wypadku kierowca zginął. Wstrząśnięci tragedią bliscy i przyjaciele postanowili wspólnie zrobić coś, by ograniczyć weekendowe wypadki wśród młodych kierowców.

Rok później powstało Stowarzyszenie Responsible Young Drivers. Kilkanaście młodych osób już w pierwszym roku przeprowadziło w Brukseli kampanię plakatową pod hasłem Prowadzę "cool" bez alkoholu (ang. Roule cool, Sans alkohol).

W kolejnym roku przy drogach stanęło już 500 bilbordów oraz rozdano 70000 folderów, reklamujących ideę Europejskiej Nocy Bez Wypadków. Od 2003r. akcja organizowana jest co roku w wielu europejskich państwach, również w Polsce. Do tej pory czynny udział w akcji brało wielu wolontariuszy z różnych polskich miast, a dołączają się do niej coraz to nowe miasta i państwa.

Założeniem organizatorów jest "zero tolerancji" dla osób prowadzących samochód w stanie nietrzeźwym. Miejscem akcji są młodzieżowe kluby i dyskoteki, a więc miejsca, gdzie zabawie zazwyczaj towarzyszy alkohol.

Osoby biorące udział w akcji to przede wszystkim ci, którzy przyjechali na imprezę samochodem. Wolontariusze namawiają kierowców, aby wykazali się odpowiedzialnością i nie spożywali alkoholu po to, by bezpiecznie odwieźć swoich znajomych do domu. Na znak złożonej deklaracji, że tego wieczoru nie wypiją alkoholu, zakładają na rękę specjalną, rozpoznawalną, jednorazową niebieską opaskę. Przy wyjściu z klubów mają możliwość przebadania się alkomatem i ci, którzy dotrzymają zobowiązania abstynencji, otrzymują atrakcyjne upominki. Natomiast osoby, które mają alkohol w wydychanym powietrzu, zachęcane są do pozostawienia pojazdu i skorzystania z innej formy transportu.

Europejska Noc Bez Wypadków jest częścią ogólnopolskiej akcji "KRZYŚ - trzeźwy i życzliwy kierowca". Swojego wsparcia kampanii udzieliły m.in. Komisja Europejska oraz Ministerstwo Infrastruktury.

Fundacja "Krzyś"

XI - Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych

Obchody (ang. World Day of Remembrance for Road Crash Victims) zostały zainicjowane przez angielską organizację Road Peace w 1993r. Dzień został proklamowany przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005r. i ustanowiony na 3. niedzielę listopada.

Dzień jest dla całej społeczności międzynarodowej wyrazem pamięci o wszystkich poszkodowanych na drogach oraz ich najbliższych. Jest też okazją do podejmowania wielu przedsięwzięć w celu poprawy stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

W Polsce obchody tego dnia zainicjowała MIVA Polska (ang. Mission Vehicle Association, organizacja pomagająca misjonarzom w zakupie środków transportu. Każdego roku punktem centralnym jest Msza święta w intencji ofiar i poszkodowanych w wypadkach drogowych.

Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych jest też okazją do uwrażliwienia na potrzebę wyrażania zgody na użycie organów do przeszczepów w przypadku śmierci. Wykorzystanie narządów osób tragicznie zmarłych, może uratować życie innemu człowiekowi. Deklaracje - obrazek ze św. Krzysztofem i tekst zgody, można było otrzymać w czasie uroczystości centralnych.

Święto nieprzypadkowo wypada w jednym z najciemniejszych miesięcy w roku. Jesienne plucha, mgła, szare poranki i wieczory sprawiają, że widoczność na drodze jest znacznie ograniczona, a kierowcom coraz trudniej jest zauważyć pieszych. Dotyczy to szczególnie najmłodszych i siłą rzeczy najmniejszych uczestników ruchu drogowego. Z policyjnych statystyk wynika, że w 2021r. w Polsce miało miejsce aż 1775 wypadków drogowych z udziałem dzieci.

Co można zrobić, by zmniejszyć tą liczbę?

Nauczyć dziecko, jak ważna jest dobra widoczność na drodze!

Rodzicu! Dokonaj oględzin garderoby wierzchniej dziecka i sprawdź na ile rzuca się ona w oczy po zmroku. Ciemne kurtki i spodnie mają tendencję do "stapiania się z tłem". Nie musisz od razu kupować dziecku nowych rzeczy. Wystarczy doklejenie do kurtki, plecaka lub czapki elementów odblaskowych, np. naklejek i łatek. Wybieraj takie elementy odbijające światło, które wykonano zgodnie z europejską normą EN 13356.

Nauczycielu! Dowiedz się, jak dziecko w danym wieku postrzega ruch uliczny i co możesz zrobić, by uczulić je na niebezpieczeństwa na drodze.

Uczniu! Pamiętaj, że nie tylko obowiązek nałożony przez Szkołę, ale przede wszystkim Twój zdrowy rozsądek i dbałość o własne bezpieczeństwo powinny przypominać Ci o ubieraniu kamizelki odblaskowej, szczególnie w okresie zimowym, podczas długich, ciemnych godzin popołudniowych i wieczornych.