Wyszukiwarka internetowa (ang. Search Engine) to program lub strona internetowa, odnajdujący w Internecie informacje według podanych przez użytkownika słów kluczowych lub wyrażeń, sformułowanych w języku naturalnym.
Umożliwia użytkownikom wyszukiwanie - co do zasady - wszystkich stron internetowych lub stron internetowych w danym języku za pomocą zapytania na jakikolwiek temat przez podanie słowa kluczowego, wyrażenia lub innej wartości wejściowej. W wyniku przedstawia ona odnośniki, pod którymi można znaleźć informacje związane z zadanym zapytaniem.
Określenie "wyszukiwarka" stosowane się w odniesieniu do:
- stron internetowych serwisów wyszukujących - czyli implementacji oprogramowania wyszukującego, działającego z interfejsem WWW ogólnodostępnym dla internautów;
- oprogramowania, przeznaczonego do indeksowania i wyszukiwania informacji w Internecie.
Gromadzą w sposób automatyczny informacje o dokumentach tekstowych oraz plikach zgromadzonych w sieci (obszarze wyznaczonym dla wyszukiwarki do indeksowania).
Najbardziej znane wyszukiwarki internetowe to:
Yahoo! – amerykański portal internetowy, posiadający wersje w kilkunastu językach (w języku polskim tylko jako wyszukiwarka).
Twórcami serwisu byli doktoranci fizyki na Wydziale Inżynierii Elektrycznej Uniwersytetu w Stanford (USA). Zaczęli swoją działalność w 1994r. od porządkowania swoich dokumentów, znalezionych w Internecie dzięki wyszukiwarce AltaVista. Wkrótce stwierdzili, że przygotowywany "domowym sposobem" katalog dokumentów internetowych jest na tyle interesującym przedsięwzięciem, aby poświęcić mu więcej czasu.
Początkowo strona nazywała się Jerry and David's Guide to the World Wide Web. Strona internetowa stawała się coraz bardziej popularna, dlatego nazwa została zmieniona na Yahoo!.
Nazwa Yahoo! pochodzi od opisywanej w Podróżach Guliwera rasy ludzkiej, której charakter odpowiadał pierwotnemu charakterowi serwisu według jego twórców. Później pojawiło się rozwinięcie nazwy, potraktowanej jako skrótowiec wyrażenia: Yet Another Hierarchical Officious Oracle (jeszcze jedna zhierarchizowana wyrocznia biurowa).
Według statystyk Yahoo! to druga najpopularniejsza wyszukiwarka na świecie.
Yandex (ros. Яндекс) - rosyjsko-holenderska wyszukiwarka internetowa, stworzona w 1997r. W 2001r. twórcy portalu uruchomili polską wersję wyszukiwarki, która jednak nie zdobyła satysfakcjonującego udziału w rynku i wkrótce została zamknięta (nadal działa w okrojonej wersji).
Google (ang. Google Search) – wyszukiwarka internetowa stworzona przez amerykańską spółkę Google Inc. Jej celem jest skatalogowanie wszystkich możliwych informacji i udostępnienie ich za pomocą Internetu.
Nazwa wyszukiwarki jest grą słów i pochodzi od matematycznego terminu googol, oznaczającego 10100. Nazwa miała też odzwierciedlać zamierzenia przedsiębiorstwa do objęcia indeksacją jak największej liczby stron ze światowych zasobów Internetu.
Jako wyszukiwarka internetowa Google zostało założone w ramach projektu studenckiego na Uniwersytecie Stanforda. Wedle sposobu rozumowania twórców wyszukiwarka oparta na matematycznej analizie zależności pomiędzy stronami internetowymi działałaby lepiej, niż metody zwykłego segregowania wyników na podstawie częstotliwości występowania wyszukiwanej frazy. Na początku nazwą roboczą powstałej wyszukiwarki było słowo BackRub, pochodzące od angielskiego słowa backlink, oznaczającego liczbę stron linkujących do danego wyniku.
7 września 1998r. twórcy założyli spółkę, działającą pod firmą Google Inc. Niedługo potem została uruchomiona strona google.com.
Najważniejszą technologią Google, która została opatentowana, jest PageRank, czyli system segregowania wyników na stronach wynikowych.
Baidu – najpopularniejsza wyszukiwarka internetowa w Chinach, powstała w 2000r., popularniejsza niż chińskojęzyczna wersja Google. Po wycofaniu się, z powodu cenzury, Google z chińskiego rynku popularność Baidu gwałtownie wzrosła. To także jedna z najczęściej odwiedzanych stron w Internecie. Obecnie wyszukiwarka jest dostępna w języku chińskim i japońskim.
Nazwę wyszukiwarki można dosłownie przetłumaczyć jako "sto razy" lub "sto stopni". Według założycieli pochodzi ona od wiersza ci pióra Xin Qiji, napisanego w XIIw. (fragment):
Po stokroć szukałem go w tłumie
Odwróciwszy nagle głowę
Ujrzałem
Pośród migotania czerwonych latarni
Podobnie jak Google, Baidu nie ogranicza się do prowadzenia wyszukiwarki tekstowej. Na portalu www.baidu.com dostępne są, między innymi, także: internetowa encyklopedia Baidu Baike (chińska Wikipedia była do końca lipca 2008r. całkowicie lub częściowo zablokowana); wyszukiwarka wiadomości w języku chińskim; wyszukiwarka plików mp3; wyszukiwarka plików graficznych; forum internetowe; społecznościowy portal wiedzy (prowadzony na takiej zasadzie jak typowe forum internetowe: jedni internauci wpisują pytania, inni na nie odpowiadają, a moderatorzy przyporządkowują je do dziedzin); słownik chińsko-angielski.
Bing (poprzednio: Windows Live Search i MSN Search) - wyszukiwarka internetowa stworzona przez amerykańską firmę Microsoft, początkowo jako część portalu MSN, później stała się częścią Windows Live, a obecnie jest samodzielną wyszukiwarką. Przodek Bing, MSN Search, został wprowadzony oficjalnie 1 lutego 2005r.. Był to opracowany od podstaw projekt, dostępny w 10 wersjach językowych, indeksujący w chwili oficjalnej inauguracji co najmniej 5 mld stron. Stopniowo projekt przeradzał się w usługę Windows Live. Bing pojawiła się w sieci 1 czerwca 2009r., a dwa dni później stała się w pełni funkcjonalna. Jednocześnie poprzednik, Windows Live Search, zniknął z sieci. Do 3 czerwca 2009r. Microsoft uruchomił Bing w większości regionów świata, w tym w Polsce, jednak w niektórych krajach funkcje wyszukiwarki są ograniczone.
DuckDuckGo – amerykańska wyszukiwarka internetowa (również w wersji polskojęzycznej), stworzona w 2008r. Oprócz tradycyjnych źródeł danych, w celu poprawy wyników wykorzystuje serwisy tworzone przez użytkowników Internetu. Twórcy wyszukiwarki podkreślają dbanie o ochronę prywatności użytkowników i twierdzą, że nie gromadzą żadnych danych o nich. W związku z ujawnianiem i nagłaśnianiem wycieków danych, incydentów inwigilowania internautów przez konkurencję, zaczęła systematycznie zyskiwać na popularności.
Ecosia – przyjazna środowisku niemiecka wyszukiwarka internetowa, uruchomiona w 2009r. Twórcy twierdzą, że wyszukiwarka chroni prywatność swoich 15 mln użytkowników i nie gromadzi danych o nich.
Ecosia zawsze wspierała różne programy sadzenia drzew, przekazuje 80% swoich przechodów do organizacji non-profit, zajmujących się sadzeniem drzew w Brazylii, Etiopii, Burkina Faso, Madagaskarze, Malawi, Tanzanii i Hiszpanii. Przez cały czas istnienia wyszukiwarki zostało posadzonych 80 mln drzew (styczeń 2020).
Wyniki wyszukiwania i witryny reklamowe, za pomocą których Ecosia zarabia pieniądze, są dostarczane przez Bing i Yahoo! Jedno wyszukiwanie w Ecosia przynosi średnio około pół centa (0,005 Euro) firmie. Część dochodów Ecosia pochodzi z programów partnerskich, realizowanych ze sklepami internetowymi i innych projektów. Ecosia ma również własną linię odzieży ekologicznej oraz przeglądarkę na urządzenia mobilne.
Firma stara się stosować przyjazne dla środowiska podejście do wszystkich swoich działań. Na przykład zakup energii elektrycznej do serwerów ze źródeł odnawialnych.
Qwant – francuska wyszukiwarka internetowa (również w wersji polskojęzycznej), utworzona w lipcu 2013r.. Skupia się na prywatności swoich użytkowników, a tym samym nie stosuje śledzenia oraz personalizacji wyników osób z niej korzystających. Strona internetowa posiada zwykłą stronę główną, "Qwant Junior", które filtruje wyniki wyszukiwań specjalne dla dzieci oraz mapy.
INTERNET ARCHIVE
Internet Archive to instytucja non-profit z siedzibą w San Francisco (USA), która zajmuje się gromadzeniem i udostępnianiem archiwum rozmaitych zasobów multimedialnych.
Archiwum to obecnie zawiera gromadzone w odstępach ok. dwumiesięcznych dawne wersje wszystkich, ogólnodostępnych stron WWW z całego świata, dawne wersje wszelkiego oprogramowania, filmy, książki, nagrania dźwiękowe, nagrania programów telewizyjnych itp.
Archiwum jest udostępniane bezpłatnie historykom, naukowcom i do celów edukacyjnych. Część archiwów jest dostępna dla każdego.
Internet Archive powstał z inicjatywy Brewstera Kahle w 1996r. Cele przyświecające utworzeniu tego projektu są opisane na jego stronie WWW następująco:
Większość społeczeństw przywiązuje dużą wagę do przechowywania śladów swojego dziedzictwa kulturowego. Bez takich śladów cywilizacja nie ma pamięci i mechanizmu który pozwala uczyć się na dawnych błędach i sukcesach. Współczesna kultura produkuje obecnie coraz więcej i więcej śladów w postaci elektronicznej. Naszą misją jest pomóc zachować te ślady i utworzyć bibliotekę internetową dla badaczy, historyków i w celach edukacyjnych.
Ze względu na swój cel, polegający na próbie zgromadzenia i przechowaniu całej ludzkiej wiedzy i wszelkich przejawów kultury niematerialnej oraz uczynieniu jej bezpłatnie dostępnej dla wszystkich, Internet Archive jest często porównywany do Biblioteki Aleksandryjskiej.
Częścią archiwum jest Wayback Machine - usługa umożliwiająca obejrzenie archiwalnych wersji dużej części stron WWW, jednak wbrew obiegowym opiniom nie umożliwia przejrzenia każdej strony, która była kiedykolwiek dostępna publicznie w internecie. W większości przypadków archiwum umożliwia obejrzenie dawnych wersji stron od 1996r., w interwałach co ok. 2 tygodnie. Niektóre, często zmieniające się strony są archiwizowane częściej. Na chwilę obecną (kwiecień 2020r.) archiwum zawiera ponad 431 miliardów stron.
Ta część archiwum jest dostępna całkowicie za darmo dla każdego posiadacza łącza internetowego. Kopia danych jest przechowywana w Bibliotheca Alexandrina (egipska biblioteka i centrum kulturalne w Aleksandrii, w Egipcie).
(Źródło: Wikipedia)