8 III - Międzynarodowy Dzień Kobiet
Międzynarodowy Dzień Kobiet (ang. International Women's Day) jest obchodzony w wielu państwach całego świata. Tego dnia uznawane są zasługi wszystkich kobiet bez względu na podziały narodowościowe, etniczne, językowe, kulturowe, gospodarcze czy polityczne. Jest to okazja, by spojrzeć wstecz na zmagania i dokonania z przeszłości, a co ważniejsze, by spojrzeć w przyszłość i zwrócić uwagę na niewykorzystany potencjał oraz możliwości, jakie otwierają się przed następnymi pokoleniami kobiet.
Historia
Początki Międzynarodowego Dnia Kobiet wywodzą się z ruchów robotniczych na przełomie dwudziestego wieku w Ameryce Północnej i Europie. Pierwsze obchody Narodowego Dnia Kobiet odbyły się 28 lutego 1909r. w Stanach Zjednoczonych. Zostały one wyznaczone przez Socjalistyczną Partię Ameryki dla upamiętnienia strajku pracowników przemysłu odzieżowego w 1908r. w Nowym Jorku. Wtedy 15 tysięcy kobiet protestowało przeciwko złym warunkom pracy oraz domagało się praw wyborczych.
Podczas konferencji w Kopenhadze w 1910r. Międzynarodówka Socjalistyczna ustanowiła Dzień Kobiet, który nabrał charakteru międzynarodowego. Dzień ten służył krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych dla kobiet. W konferencji udział wzięło ponad 100 uczestniczek z 17 krajów, w tym trzy kobiety po raz pierwszy wybrane do Parlamentu Fińskiego. Ustanowienie Dnia Kobiet zostało przyjęte w drodze anonimowego głosowania, bez ustalania dokładnej daty jego obchodów.
Po raz pierwszy Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii 19 marca 1911r.. Zorganizowane tego dnia wiece zgromadziły ponad milion kobiet i mężczyzn. Domagano się prawa kobiet do głosowania i obejmowania stanowisk publicznych, praw kobiet do pracy i szkoleń zawodowych oraz zaprzestania dyskryminacji w miejscu pracy. 25 marca tego samego roku 140 pracujących kobiet, głównie imigrantek z Włoch i Żydówek zginęło w wyniku pożaru fabryki Triangle Shirtwaist.
W latach 1913-1914 w Międzynarodowym Dniu Kobiet protestowano przeciwko I Wojnie Światowej. W Rosji kobiety po raz pierwszy obchodziły Międzynarodowy Dzień Kobiet, włączając się w ten sposób do ruchu na rzecz pokoju. Wiece odbyły się w ostatnią niedzielę lutego, co według kalendarza gregoriańskiego miało miejsce 8 marca. Właśnie 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet był obchodzony w innych krajach. Na licznych zgromadzeniach i wiecach protestowano przeciwko wojnie i wyrażano solidarność z ruchem na rzecz praw kobiet.
W 1917r. kobiety w Rosji zorganizowały strajki i protesty pod hasłem "chleb i pokój". Cztery dni później abdykował car, a rząd tymczasowy przyznał kobietom prawa wyborcze. Po rewolucji październikowej, feministka bolszewicka Aleksandra Kołłontaj przekonała Lenina do uczynienia tego dnia oficjalnym świętem w Rosji. Stało się tak, ale do 1965r. był to normalny dzień pracy.
Dzień Kobiet dziś
Dzień Kobiet jest obecnie oficjalnym świętem w Albanii, Algierii, Armenii, Azerbejdżanie, Białorusi, Bośni i Hercegowinie, Brazylii, Burkina Faso, Kamerunie, Chinach, Kubie, Włoszech, Laosie, Kazachstanie, Kirgistanie, Macedonii, Mołdawii, Mongolii, Czarnogórze, Polsce, Rumunii, Rosji, Serbii, Tadżykistanie, Ukrainie, Uzbekistanie, Wietnamie i Zambii. Mężczyźni wręczają wtedy znajomym kobietom - matkom, żonom, partnerkom, koleżankom kwiaty i drobne podarunki. W niektórych krajach (np. w Rumunii) dzień ten jest równoważny z Dniem Matki, podczas którego dzieci ofiarują drobne prezenty swoim matkom i babciom.
Dzień ten jest nadal najpopularniejszym świętem w Rosji, który jest wolny od pracy. 8 maja 1965r. dekretem Prezydium ZSRR Międzynarodowy Dzień Kobiet ustanowiono dniem wolnym od pracy "w celu upamiętnienia zasług kobiet sowieckich w budowie komunizmu, w obronie ojczyzny podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, ich heroizmu i bezinteresowności na froncie i na tyłach, zaznaczenia dużego wkładu kobiet w umacnianie przyjaźni między narodami i walkę o pokój". Do obowiązków każdego Rosjanina należy obdarowanie bliskiej kobiety drobnym upominkiem lub kwiatami. Najczęstszym prezentem są akacje srebrzyste i czekolada. Coraz większym powodzeniem cieszą się też wspólne wyjścia do luksusowych restauracji czy klubów. Z badań przeprowadzonych przez rosyjskie Centrum Analityczne Jurija Lewady wynika, że najgorszym prezentem dla Rosjanki tego dnia jest książka, najlepszym zaś - bukiet kwiatów i biżuteria oraz futro.
Także na Ukrainie Dzień Kobiet jest wolny od pracy. Oprócz tradycyjnego bukietu róż czy bombonierki, panie mogą liczyć na złoty pierścionek albo... np. lodówkę, do kupna której zachęcają kijowskie sklepy AGD. Takiego rabatu jak 8 marca na próżno oczekiwać w innym dniu roku.
Po upadku Związku Radzieckiego świętowanie MDK zostało porzucone w Armenii. Zamiast tego, 7 kwietnia wprowadzono Święto Piękna i Macierzyństwa. Nowe święto stało się popularne pośród Armeńczyków i jest obchodzone jako upamiętnienie jednego z głównych świąt kościoła armeńskiego, zwiastowania. Ludzie świętują jednak również 8 marca. Dyskusja publiczna, której tematem były dwa Dni Kobiet, przyniosła rezultat w postaci Miesiąca Kobiet, który trwa pomiędzy 8 marca i 7 kwietnia.
Panie we Włoszech otrzymują w Dniu Kobiet od swoich mężczyzn najczęściej gałązki akacji srebrzystej, toteż widok panów zrywających z drzew gałązki kwitnącej mimozy, zamiast wizyty w kwiaciarni, nie należy do rzadkości.
W Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Brazylii, Chorwacji, Czarnogórze, Rumunii, Mołdawii, Macedonii, Słowenii, Serbii i Węgrzech kobiety najczęściej dostają kwiaty. Czasami prezenty ofiarują swoim pracownicom również pracodawcy. Często obdarowane przez swoich uczniów zostają nauczycielki.
W niektórych krajach, na przykład Portugalii czy Rumunii, częste jest, że noc 8 Marca grupy kobiet świętują na obiadach i przyjęciach "tylko dla pań".
Hiszpania obchodzi Międzynarodowy Dzień Kobiet pod hasłem "Od prawa do głosowania do demokratycznej równości".
W Brazylii kobiety najczęściej dostają kwiaty. Czasami prezenty ofiarują swoim pracownicom również pracodawcy i często obdarowane przez swoich uczniów zostają nauczycielki.
Międzynarodowy Dzień Kobiet spotykał się z przemocą w Teheranie. 4 marca 2007r. irańska policja pobiła sto osób, które planowały zgromadzenie. Policja zaaresztowała wiele kobiet. Niektóre z nich relacjonowały kilka dni później zamknięcie w odosobnieniu i przesłuchania.
W Polsce Dzień Kobiet popularny był szczególnie w okresie PRL-u. Mężczyźni wręczali kobietom standardowy zestaw składający się z goździków i rajstop. Z czasem goździki zamieniono na tulipany. Uroczyste obchody Dnia Kobiet zniesiono w 1993r. - od tego też czasu święto obchodzone jest dużo skromniej, co nie znaczy, że jest z tego powodu gorsze lub mniej ważne. Obecnie corocznie odbywają się organizowane przez feministki manify, czyli demonstracje połączone z happeningiem na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn. Prezentami zostają najczęściej kwiaty lub słodycze.
Organizacja Narodów Zjednoczonych a sprawa kobiet
W ciągu stulecia Międzynarodowy Dzień Kobiet nabrał nowego światowego wymiaru w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Rozszerzający się ruch kobiet upowszechniły cztery światowe konferencje w sprawach kobiet zorganizowane przez ONZ. Wydarzenia te uczyniły obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet zdarzeniem mobilizującym starania na rzecz praw kobiet i ich udziału w życiu polityczno- gospodarczym. Międzynarodowy Dzień Kobiet jest okazją do refleksji nad postępem dokonanym w dziedzinie praw kobiet. Tego Dnia nie tylko upamiętnia się odwagę i determinację kobiet, które zasłużyły się w historii swoich państw i społeczeństw, ale również apeluje o konieczność podjęcia nowych wyzwań.
Podpisana w 1945r. Karta Narodów Zjednoczonych była pierwszym międzynarodowym dokumentem potwierdzającym zasadę równości kobiet i mężczyzn. W ciągu sześćdziesięciu lat ONZ brała udział w opracowywaniu międzynarodowych strategii, standardów, programów i celów promujących podwyższanie statusu kobiet. Osiągnięcia w dziedzinie praw kobiet stanowią już historyczne dziedzictwo świata.
Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej wyspecjalizowane agendy propagują równoprawne uczestnictwo kobiet w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, pokoju, bezpieczeństwa i pełnego poszanowania praw człowieka. Problematyka uwłasnowolnienia kobiet znajduje się w centrum działań ONZ w dziedzinach społeczno - gospodarczo - politycznych na całym świecie.
Rok 1975 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Kobiet (ang. International Women's Year). W tym roku po raz pierwszy obchodzono na świecie Międzynarodowy Dzień Kobiet.
W latach 1976-1985 na mocy rezolucji ONZ obchodzono Dekadę na Rzecz Kobiet: Równość, Rozwój i Pokój (ang. Decade for Women: Equality, Development and Peace).
W 1977r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, na mocy której Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie (ang. Day for Women's Rights and International Peace) mógł być obchodzony w dowolnie wybranym przez Państwa Członkowskie dniu, zgodnie z tradycją danego kraju. Przyjmując rezolucję Zgromadzenie Ogólne uznało znaczącą rolę kobiet w rozwoju społecznym oraz procesach pokojowych. Wezwało również do zakończenia dyskryminacji oraz udzielenia większego wsparcia kobietom, aby mogły w pełni i na równych prawach uczestniczyć w życiu społeczno - politycznym.
W 1999r. Zgromadzenie wyznaczyło dzień 25 listopada jako datę obchodów Międzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy wobec Kobiet (ang. International Day for the Elimination of Violence Against Women) i wezwało rządy oraz międzynarodowe i pozarządowe organizacje do organizowania w tym dniu imprez mających na celu uświadomienie opinii publicznej skali tego problemu. Organizacje kobiece organizowały podobne obchody od 1981r., aby uczcić rocznicę brutalnego morderstwa trzech dominikańskich aktywistek - sióstr Mirabel - dokonanego w 1961r. na rozkaz przywódcy tego państwa, Rafaela Trujillo.
Dzień rozpoczyna kampanię ONZ 16 Dni Przeciw Przemocy ze względu na Płeć, ang. 16 Days of Activism against Gender-Based Violence, trwającą do 16 grudnia.
W 2006r. ustalono, że dzień 6 lutego będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Zerowej Tolerancji dla Okaleczania Żeńskich Narządów Płciowych (ang. International Day of Zero Tolerance to Female Genital Mutilation, WHO). Celem obchodów jest podniesienie świadomości na temat brutalnego, zagrażającemu zdrowiu i życiu, rytuału obrzezania kobiet (ang. female genital mutilation), funkcjonującego głównie w państwach Afryki oraz zwrócenie uwagi na potrzebę wspierania podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, a w szczególności organizacji kobiet pracujących w obrębie swoich społeczności na rzecz położenia kresu przemocy wobec kobiet i podjęcie zdecydowanych działań w celu zwalczania tej nielegalnej praktyki.
W 2007r. ONZ ustanowiła, że każdego roku 15 października będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Kobiet Wiejskich. Zgromadzenie Ogólne nakłania państwa członkowskie, by przy współpracy z agendami ONZ i społeczeństwem obywatelskim podjęły działania poprawiające sytuację kobiet zamieszkujących obszary rolnicze. Podjęte działania powinny być ukierunkowane na tworzenie możliwości poprawiających sytuację kobiet zamieszkujących tereny wiejskie; podnoszenie ich statusu w obszarach polityki i społeczno - ekonomicznych; wspieranie całkowitego i równego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach oraz włączanie perspektywy kobiet w programy polityki rozwojowej na każdym etapie. Działania powinny również uwzględniać potrzeby zdrowotne kobiet, zapewniać dostęp starszym kobietom do podstawowych usług socjalnych i medycznych, dostęp do mienia i możliwość zaciągania pożyczek bankowych. Również tematyka zwiększenia zatrudnienia kobiet wiejskich powinna być uwzględniona we wszystkich międzynarodowych i krajowych strategiach, a także w tych odnoszących się do ograniczania ubóstwa.
W 2011r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło dzień 11 października jako Międzynarodowy Dzień Dziewczynek (również: Międzynarodowy Dzień Dziewcząt, ang. International Day of the Girl Child).
W 2015r. Zgromadzenie Ogólne na wniosek UNESCO, UN Women, ITU i innych właściwych organizacji, które wspierają i doceniają dostęp kobiet i dziewcząt do nauki, technologii, inżynierii, matematyki, ich kształcenia i badań naukowych na wszystkich szczeblach edukacji, wyznaczyło dzień 11 lutego jako datę Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce (ang. International Day of Women and Girls in Science). Obchody mają na celu uznanie kluczowej roli, jaką odgrywają kobiety i dziewczęta w środowiskach naukowych i technologicznych.
19 XI - Międzynarodowy Dzień Mężczyzn
Tradycja obchodzenia Międzynarodowego Dnia Mężczyzn (ang. International Men's Day) na świecie została zapoczątkowana 19 listopada 1999r. w Trynidad i Tobago, przy wsparciu Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz całej grupy ludzi w USA, Europie, Afryce, Azji i na Karaibach. Przemawiając w imieniu UNESCO pani Ingeborg Breines (dyrektorka programu Kobiety i Kultura Pokoju) powiedziała: To doskonały pomysł i dałoby jakąś równowagę płci.
Zapewne dlatego, iż jest to święto dość młode, obchodzone jest na całym świecie w różnych dniach:
- Ukraina - 23 lutego
- Rumunia - 9 marca
- Irlandia - 5 kwietnia
- Wielka Brytania - 5 kwietnia
- Brazylia - 15 lipca
- Norwegia - 9 września
- Stany Zjednoczone - 19 listopada
- Trynidad i Tobago - 19 listopada
- Indie - 19 listopada
- Kanada - 25 listopada
W Rosji Dzień Mężczyzn obchodzony jest 23 lutego. Co ciekawe - dawniej było to święto Armii Radzieckiej, dziś oficjalnie nazywa się Dniem Obrońców Ojczyzny. Tam, w swój dzień, wszyscy panowie mają dzień wolny od pracy. Jest to dla Rosjan na tyle powszechne, iż kobiety muszą pamiętać o złożeniu życzeń swym partnerom lub kolegom. Niektórzy zostają również obdarowani kwiatami i prezentami.
W Polsce mężczyźni obchodzą swoje święto 10 marca (podaje się też datę 4 kwietnia), choć tak naprawdę mało kto wie o tym, że Dzień Mężczyzn istnieje, a jeśli już, to przyjął się on raczej wśród szkolnej młodzieży, która pamięta, że 30 września to Dzień Chłopaka (ang. International Boy's Day), na świecie obchodzony w różnych terminach.
Być może aktywne obchodzenie tego dnia przyjmie się u nas i z czasem będzie coraz bardziej popularne, lecz na razie o mężczyznach najczęściej pamiętają tylko sklepy internetowe, które oferują paniom prezenty, które mogłyby kupić panom z tej okazji...