banner

Komputer (ang. computer, od łac. computare - liczyć, sumować; dawne nazwy używane w Polsce: mózg elektronowy, elektroniczna maszyna cyfrowa, maszyna matematyczna) to maszyna elektroniczna, przeznaczona do przetwarzania informacji, które da się zapisać w formie ciągu cyfr albo sygnału ciągłego.

Czym właściwie jest komputer? Urządzeniem do grania w różne gry, słuchania ulubionej muzyki lub przeglądania witryn internetowych? Tak, ale należy brać pod uwagę pierwotny cel stworzenia komputera: ludzie chcieli stworzyć maszynę, wykonującą obliczenia matematyczne.

Już w starożytności ludzie posługiwali się przyrządami wspomagającymi liczenie, np. abakusem.

Nazwa "computer", w użyciu od XVIIw., oznaczała początkowo rachmistrza (od łac. czasownika compute - obliczać). Znaczenie "maszyna licząca" (dowolnego typu) pochodzi z 1897r.

Mimo że mechaniczne maszyny liczące istniały od wielu stuleci, komputery w sensie współczesnym pojawiły się dopiero w połowie XXw.

Pierwszy komputer został skonstruowany przez amerykańskiego uczonego, J. von Neumanna, w celu przyspieszenia prac nad tworzeniem bomby atomowej. Maszyna Neumanna miała jedno proste zadanie - wyliczać skomplikowane równania matematyczne, na potrzeby tzw. "tablic balistycznych". Miała znaczne rozmiary, niemniej jednak została bardzo sprytnie zaprojektowana. Urządzenie mogło być później wykorzystane do rozwiązania różnych innych problemów. Tak powstała Maszyna von Neumanna - model, na którym projektanci komputerów wzorują się nawet dzisiaj. Zaskakujące jest to, że w 1945r. ówczesny prezes International Business Machines (IBM), znanej firmy komputerowej, stwierdził, że na świecie wystarczy jedynie około 5 komputerów!

Nasuwa się pytanie: jak wyglądał ówczesny komputer?

Przykładem jest ENIAC (ang. Electronic Numerical Integrator and Calculator), najsłynniejszy z pierwszych komputerów. ENIAC nie wykorzystywał jeszcze wielu pomysłów von Neumanna, które narodziły się dopiero, kiedy pomagał przy jego budowie. Posiadał ponad 18 tysięcy lamp elektronowych, ważył kilka ton i był dosyć nieporęczny, bo zajmował cały budynek. Pomimo swej pozornej ociężałości potrafił dodać aż kilka liczb na sekundę, choć proste mnożenie zajmowało mu 1-2 sekundy.

Z czasem powstawały maszyny coraz szybsze, coraz pojemniejsze i, przede wszystkim, coraz mniejsze. W ciągu następnych kilku dekad komputerów powoli przybywało, równocześnie zmieniało się ich przeznaczenie.

Przełomowym momentem w historii komputera było wprowadzenie do użytku mikroprocesora. Dokonała tego w 1971r. amerykańska firma Integrated Elecronics, dzisiaj szerzej znana jako Intel. Pozwoliło to na "upakowanie" sporej ilości układów elektronicznych na niewielkiej płytce. Pierwszym modelem mikroprocesora był model 4004 - 4-bitowy, przeznaczony dla kalkulatorów. Szybko powstał model 8008 - już 8-bitowy, nadający się do użytku w komputerach osobistych i niedługo po nim 8086 - założyciel "rodu" x86. Komputery stały się na tyle tanie, by coraz więcej ludzi mogło nabyć je do własnego użytku.

Procesor 8086 stał się sercem popularnego domowego komputera IBM PC/XT (ang. Personal Computer/eXtended Technology - komputer osobisty, rozszerzona technologia). Później przyszła kolej na procesor 80286 (czyli komputery PC/AT - ang. Advanced Technology - zaawansowana technologia). Dalej wszystko potoczyło się szybko - nowoczesny 80386, 486, Pentium, Pentium II, Pentium III, Pentium 4.

Według prawa Moore'a, jednego z pierwszych szefów Intela, moc procesorów miała się podwajać co półtora roku. I, co zaskakujące, przez wiele lat podwajała się, podwaja się nadal i, kto wie, jak długo ten szaleńczy wzrost będzie trwał. W każdym razie łatwo obliczyć jak szybkie będą komputery za kilka lat.

Dzisiejsze procesory komputerowe zbudowane są z tranzystorów, a każdy ma wielkość kilkudziesięciu milimetrów. Nie oznacza to jednak, że komputery mają tylko i wyłącznie niewielkie rozmiary, istnieją bowiem superkomputery, wielkości kilku szaf, przystosowane do wielkich ilości obliczeń.

Ważną rzeczą jest uświadomienie sobie, że pod zasłoną kolorowych gier, programów graficznych i pięknie udekorowanych, komputerowych "biurek", nadal kryje się maszyna licząca. Szybkość pierwszych komputerów oceniano na kilka operacji na sekundę (operacji w sensie dodania dwóch liczb, odejmowania itp.). Szybkość dzisiejszych mierzy się w milionach operacji na sekundę, a bywa tak, że jest ona niewystarczająca. Komputery muszą być coraz szybsze, by sprostać coraz większej ilości przetwarzanych przez nie informacji.

Krótka historia komputerów
Zastosowanie komputerów

We współczesnym świecie komputer jest urządzeniem tak popularnym, że znajduje zastosowanie w każdej dziedzinie życia.

To, że wszyscy w biurach pracują z tymi maszynami, nikogo już nie dziwi. Niezależnie od stanowiska, czy jest to kierownik, księgowy czy sprzedawca w sklepie, każdy pracuje z komputerem. W dużych firmach często spotkać się można z pojęciem elektronicznego obiegu dokumentów. Jest to takie przygotowanie środowiska pracy i takie skonfigurowanie programów, które pozwala na pełną kontrolę nad wszystkimi stworzonymi dokumentami i ułatwia do nich dostęp.

Obecnie niemal wszystkie prace projektowe wykonuje się na komputerach, niezależnie czy projektowany jest nowy samochód, czy etykieta nowego jogurtu. Przy dużych, skomplikowanych technicznie projektach wykorzystywane programy nazywane są skrótem CAD (ang. Computer Aided Design), czyli w wolnym tłumaczeniu "komputerowe wspomaganie projektowania", np.: ArchiCAD - program, na którym pracują architekci.

Wszystkie kupowane książki, pisma i gazety w całości tworzone są z wykorzystaniem PC. Zaczynając od tekstów, które są tworzone przez dziennikarzy lub pisarzy, kończąc na graficznym projektowaniu końcowego wyglądu stron, które nazywa się angielskim skrótem DTP (ang. Desktop Publishing), co oznacza właśnie skład tekstu i grafiki w jedną całość.

Oddzielnym polem zastosowania komputerów są tzw. urządzenia wbudowane (ang. Embedded Devices), które wykorzystuje się w produkcji różnego rodzaju przedmiotów, zarówno codziennego użytku (pralki, lodówki), jak i wyspecjalizowanych urządzeń (kasy fiskalne, różnego rodzaju skanery). Komputer w pralce? Tak! Przecież pralka też musi wiedzieć, ile włożono do niej ubrań, jaką ilość wody dobrać, jaka musi być prędkość wirowania. W niej też znajduje się komputer i choć nie wygląda tak, jak ten na biurku, to jego zasada działania pozostaje taka sama.

Przytoczone tu przykłady to jedynie kilka zastosowań komputerów w codziennym życiu, które miały pokazać, że komputery otaczają ludzi na każdym kroku.

Korzyści płynące z rozwoju komputerów

Komputery rozpowszechniły się tak bardzo, że stały nieomal nieodłączną częścią ludzkiego życia. Pisze się na nich wypracowania do szkoły, analizy dla szefa, ogląda filmy, słucha muzyki, służą do zabawy, wyszukiwania potrzebnych informacji w Internecie, komunikowania się z innymi ludźmi, a niektórzy zarabiają dzięki komputerom - zajmują się informatyką zawodowo. Komputery nie są już wykorzystywane tylko i wyłącznie w centrach obliczeniowych przez wysoce wyspecjalizowany personel.

Podstawowymi korzyściami z obecności komputerów dla zwykłego człowieka są:

  • łatwość pracy z tekstem - możliwość cofnięcia zmian, sprawdzania pisowni, podglądu dokumentu i sprawdzenia, jak będzie wyglądał na papierze;
  • możliwość prowadzenia skomplikowanych obliczeń za pomocą arkuszy kalkulacyjnych i programów naukowych;
  • możliwość archiwizowania danych - często cała książka mieści się na małej dyskietce, natomiast na płycie można ich mieć setki;
  • nowe możliwości obróbki dźwięku i obrazu, czyli np.: efekty specjalne w filmach.

Jest też wiele rzeczy, których nie dostrzega się na co dzień. Mowa tu o szeroko pojętej infrastrukturze, czyli o drogach, wodociągach, gazociągach, lotniskach, kolei. Tutaj komputery odgrywają podstawową rolę, pomagając w projektowaniu tej przeogromnej sieci połączeń, dróg, kabli itd.

Taka powszechność w stosowaniu komputerów stała się podstawą innego wynalazku, równie ważnego co sam komputer, czyli Internetu - globalnej sieci komputerowej, która łączy miliony komputerów na całym świecie.

... oraz niebezpieczeństwa

Komputery usprawniły funkcjonowanie życia codziennego, pracę, polepszyły możliwości komunikacji, uczą i bawią. Trzeba jednak zauważyć, że prócz korzyści komputer niesie ze sobą zagrożenia.

Jedną z wad nadużywania tego urządzenia jest zanik umiejętności, takich jak brak umiejętności wykonywania prostych obliczeń matematycznych czy kaligrafia, zaczyna przeważać niestaranny charakter pisma.

Pojawiły się nowe schorzenia, wynikające ze stałego przesiadywania w jednej pozycji - obciążenia kręgosłupa, nadgarstków, stawów skokowych. Długa praca przy monitorze źle wpływa na wzrok, coraz rzadsze obcowanie z naturą być może jest jednym z powodów tak częstego pojawiania się różnych alergii i uczuleń.

Kolejną wadą jest to, iż coraz więcej ludzi uzależnia się od gier komputerowych. Całkiem prawdopodobne jest, że już wkrótce najliczniejszymi pacjentami psychologów i terapeutów będą uzależnieni od tych właśnie form rozrywki. Coraz częściej dochodzi też do przestępstw, dokonywanych przez niepełnoletnich za sprawą brutalnych gier komputerowych, jak i filmów. Aby pomóc takim osobom, powstało Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Oprogramowania Rozrywkowego (SPIDOR), umieszczające na opakowaniach gier oznaczenia dla rodziców.

Istnieje też zjawisko uzależnienia od komputera (ang. Computer Addiction). Użytkownik spędza czas przy komputerze, przy czym nie jest dla niego ważne to, co przy nim robi.

Warto wspomnieć, że komputery umożliwiają ograniczanie dostępu do informacji i szeroko pojętą kontrolę i cenzurę treści. Niekiedy takie ograniczanie może być sensowne, np. w szkole zwykle ogranicza się dostęp do stron, zawierających treści wulgarne, pornograficzne czy też nawołujące do konfliktów na tle rasowym i etnicznym.

Często jednak takie ograniczanie stosuje się w krajach totalitarnych dla osób, prezentujących odmienne poglądy polityczne i dla kontroli społeczeństwa.

Również w szeregu krajów słynących z demokracji, pod naciskiem korporacji nastawionych na zysk, wprowadzono ograniczenia i kontrolę użycia komputera. Słynnym tego przykładem jest Digital Restrictions Management (DRM). Mechanizm ten pierwotnie miał w swoim założeniu ukrócić proceder nielegalnego i bezprawnego używania oprogramowania i kopiowania muzyki. W efekcie jednak spowodował, że korporacje informatyczne i firmy przemysłu muzycznego przejęły kontrolę nad zachowaniami użytkownika. Przykładem tego może być płyta muzyczna, wydana przez firmę Sony, która po włożeniu do komputera z systemem z rodziny Windows instalowała bez wiedzy i zgody użytkownika oprogramowanie, które nie tylko nie pozwalało na kopiowanie muzyki w ramach użytku własnego i konwertowania muzyki do postaci MP3, ale również pozwalało z zewnątrz przejąć kontrolę nad komputerem użytkownika i śledzenie jego poczynań.

Inne niebezpieczeństwa, czyhające na użytkowników komputerów, to treści licencyjne i pułapki prawne. Może zdarzyć się tak, że to co dozwolone jest w jednym kraju, w innym jest przestępstwem. Również treść licencji, jeśli jest nieznana, może sprowadzić na kłopoty. Dla przykładu, jeśli kupi się system operacyjny w wersji OEM i zainstaluje go, to w momencie utraty tego komputera lub chociaż płyty głównej, z którym związana jest licencja, dalsze korzystanie z oprogramowania staje się bezprawne.

Wielu użytkowników, aby nie sprawiać sobie kłopotów natury prawnej, porzuca używanie oprogramowania, mającego restrykcyjne licencje i przechodzi na takie oprogramowanie, których licencje są bardziej przyjazne dla użytkownika komputera. Jedną z popularniejszych licencji jest GNU General Public License.

Należy pamiętać więc, że korzystanie z komputera wiąże się z wieloma zagrożeniami. Jak ich uniknąć? Wystarczy kilka prostych kroków, które mogą zabezpieczyć pewne elementy pracy z komputerem.

  • Zawsze korzystaj z legalnego oprogramowania; piractwo komputerowe jest karalne.
  • Aby zwiększyć bezpieczeństwo swojego komputera, nie zapominaj o instalacji programów antywirusowych. Bez tego narzędzia Twoje urządzenie narażone jest na ataki wirusów, a także na czyhających w cyberprzestrzeni przestępców.
  • Nigdy nie pobieraj żadnych plików z niezaufanych witryn.
  • Czatując, blogując lub prowadząc jakąkolwiek inną formę internetową, którą może przeczytać ktoś inny, pamiętaj o zachowaniu zasad netykiety!
  • Przynajmniej raz w ciągu godziny przerywaj pracę z komputerem na około 10-15 minut. Warto wtedy wyjść na świeże powietrze, nie można także zapominać o aktywności fizycznej.

(Źródło: Wikibooks)