banner

Dzień Domeny Publicznej (ang. Public Domain Day) to nieoficjalne święto, przypadające 1 stycznia, obchodzone w kilku krajach na świecie, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii, Izraelu, Włoszech, Francji, również w Polsce.

Domena publiczna to ogół twórczości, która z różnych powodów nie jest w ogóle objęta niczyimi majątkowymi prawami autorskimi lub które autorzy zdecydowali się udostępniać całkowicie bezpłatnie i bez żadnych warunków. Dzień Domeny Publicznej ma zwrócić uwagę decydentom i ogółowi społeczeństwa na cywilizacyjne znaczenie wolnego dostępu do dóbr kultury i nauki, podkreślać rolę domeny publicznej w budowaniu kultury i otwieraniu dostępu do wiedzy oraz promować wiedzę na temat prawa autorskiego, a także unaocznić fakt, że współcześnie bardzo długi okres ochrony praw autorskich powoduje nieuzasadnione utrudnienia w dostępie do tych dóbr, nie służąc przy tym rzeczywistym interesom twórców.

Domena publiczna jest szczególnie istotna w czasach społeczeństwa informacyjnego, bo rozpowszechnianie utworów poprzez internet jest najprostszą i najtańszą metodą dostępu do kultury. Możliwość wykorzystania tych informacji jest kluczem do budowania kapitału społecznego, wzmacniania kompetencji kulturowych i rozwijania innowacyjności.

Ustanowienie Dnia Domeny Publicznej 1 stycznia wynika z faktu, że w wielu krajach prawa autorskie do wszelkiej twórczości gasną z upływem 70 lat od śmierci autora z efektem na koniec roku kalendarzowego.

W Polsce Dzień Domeny Publicznej zorganizowany został po raz pierwszy w 2007r. przez Fundację Nowoczesna Polska. Konferencja prasowa, omawiająca ten dzień, miała miejsce 17 stycznia w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Od 2008r. jest organizowany na przełomie grudnia i stycznia przez Koalicję Otwartej Edukacji.

Fundacja Nowoczesna Polska (FNP) to polska fundacja, której celem jest pomoc polskim dzieciom w zrozumieniu i wykorzystywaniu technologii informatycznych, zwłaszcza w procesie edukacji. Powstała w 2001r., a w 2004r. uzyskała status organizacji pożytku publicznego. Fundacja jest członkiem - założycielem Koalicji Otwartej Edukacji.

Fundacja tworzy narzędzia dostępu do wolnych dóbr kultury, buduje programy edukacji medialnej oraz walczy o prawo do uczestnictwa w kulturze poprzez różne projekty, m.in. Wolne Lektury.

Koalicja Otwartej Edukacji (KOED), wspierająca ideę rozwijania i wykorzystywania otwartych zasobów edukacyjnych, to porozumienie organizacji pozarządowych i instytucji, działających w obszarze edukacji, nauki i kultury. Koalicja powstała 27 listopada 2008r. Jej założycielami były 4 organizacje: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich (SBP), Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM) / Creative Commons Polska (CC-PL), Fundacja Nowoczesna Polska (FNP) oraz Stowarzyszenie Wikimedia Polska (WMPL). W lipcu 2019r. Koalicja liczyła 39 członków.

Europejski Dzień Ochrony Danych (ang. Europe Data Protection Day, Europe Data Privacy Day) został ustanowiony w 2006r. przez Komitet Ministrów Rady Europy. Obchodzony jest 28 stycznia, w rocznicę sporządzenia Konwencji Nr 108 Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych (Dz.U. 2003 nr 3 poz. 25). Konwencja ta jest najstarszym aktem prawnym o zasięgu międzynarodowym, który reguluje zagadnienia, związane z ochroną danych osobowych.

Ustanowienie Dnia zapoczątkował hiszpański prawnik, Leonardo Cervera Navas, specjalista w zakresie prawa europejskiego w dziedzinie ochrony danych i własności intelektualnej. W latach 1999-2005 pracował w zespole odpowiedzialnym za politykę europejską w zakresie ochrony danych osobowych. W latach 2007-2008 roku mieszkał i pracował w Stanach Zjednoczonych na uniwersytecie Duke (Północna Karolina), który był gospodarzem pierwszego Dnia Ochrony Danych (ang. Data Privacy Day) w Stanach Zjednoczonych. Od

Uznając konieczność pogodzenia podstawowych wartości, takich jak poszanowanie prawa do prywatności i swobody przepływu informacji między ludźmi, Dzień Ochrony Danych Osobowych został ustanowiony dla podkreślenia wagi odpowiedniej ochrony danych zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym każdego obywatela, których przetwarzanie jest stale obecne - w pracy, w stosunkach z organami administracji, w służbie zdrowia, przy nabywaniu dóbr i usług, w czasie podróży czy surfowania w internecie. Zamiarem Rady Europy było uwrażliwienie obywateli na ochronę danych, a także poinformowanie ich o przysługujących im prawach oraz o dobrych praktykach.

Dzień Ochrony Danych Osobowych ma zwrócić uwagę wszystkich obywateli państw Europy na kwestie związane z ochroną danych i przyczynić się do podniesienia poziomu wiedzy w tym zakresie. W tym dniu, w całej Europie, odbywają się różnorodne spotkania, konferencje, warsztaty oraz inne imprezy towarzyszące, które są okazją do zdobycia wiedzy na temat ochrony danych osobowych, jak również umożliwiają wymianę poglądów między osobami zawodowo zajmującymi się ochroną danych.

Rada Europy promuje inicjatywy i zapewnia spójność działań organizowanych w ramach tego Dnia. Każde państwo i/lub instytucja krajowa czy międzynarodowa może uczestniczyć w obchodach. Podejmowane działania nie są finansowane ze środków Rady Europy.

Polska włączyła się w organizację Dnia Ochrony Danych Osobowych w 2007r. Organizacją Dnia zajmuje się Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO).

Dzień Bezpiecznego Internetu (ang. Safer Internet Day) (DBI) obchodzony jest od 2004r. w 1. połowie lutego z inicjatywy Komisji Europejskiej.

Głównym celem DBI jest inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych, zaznajomienie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa online oraz promocję pozytywnego wykorzystywania Internetu. Ideą DBI jest podkreślanie siły współdziałania w dbaniu o cyfrowe bezpieczeństwo, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak również lokalnym, łącząc zaangażowanie wielu instytucji, ale także rodziny, czyli najbliższego otoczenia dziecka.

Początkowo obchodzony był tylko w Europie, ale już od lat DBI przekroczył jej granice, angażując państwa z całego świata.

Organizatorem wydarzenia w Polsce od 2005r. jest Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), które tworzą Państwowy Instytut Badawczy - Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (PIB-NASK) oraz Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS) - realizatorzy unijnego programu "Łącząc Europę" (ang. Connecting Europe Facility, CEF). Głównym partnerem wydarzenia jest Fundacja Orange. Patronat honorowy dla wydarzenia pełnią: Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Urząd Komunikacji Elektronicznej oraz Komenda Główna Policji.

W ustawieniach można włączyć polskie napisy

Dzień Administratora (ang. System Administrator Appreciation Day, Sysadmin Day) obchodzony jest w ostatni piątek lipca. Głównym celem ludzi, propagujących obchodzenie tego dnia, jest uznanie pracy wykonywanej przez administratorów różnych systemów komputerowych oraz telekomunikacyjnych, pełniących w firmach funkcję "cichych mistrzów". Ich praca odbywa się na zapleczu, a dzięki niej istnieje pewność, że sieci i komputery będą działać bez zarzutu. To oni tropią usterki i zachowują cierpliwość w obliczu wyzwań stawianych przez użytkowników.

Zainicjowanie święta wiąże się z zabawną historią. W maju 2000r. Amerykanin Ted Kekatos, pracujący wówczas jako administrator systemu w firmie produkującej oprogramowanie, czytał przy obiedzie gazetę. Była w niej dwustronicowa reklama drukarki Hewlett Packard LaserJet 4000. Zdjęcie na reklamie przedstawiało typowego SysAdmina, siedzącego przy swoim biurku. Długa kolejka użytkowników, trzymających pudełka z prezentami, koszyki z owocami i kwiatami, ciągnęła się do drzwi jego biura. Reklama opisywała sytuację, że są to użytkownicy, którzy chcą mu podziękować za zakupienie drukarki HP.

Kilka miesięcy wcześniej Ted zakupił do swojej firmy kilka dokładnie tych samych drukarek. Odczuwając niesprawiedliwe traktowanie, żartobliwie zapytał współpracowników: A gdzie moje prezenty?. Wszyscy oczywiście skwitowali to śmiechem.

I może skończyłoby się to jako żart, ale wieczorem Ted wpadł na pomysł specjalnego święta w stylu Dnia sekretarki, ale dla administratorów systemu. Zarejestrował więc domenę SysAdminDay.com i stworzył stronę. Na święto wybrał ostatni piątek lipca, po czym rozesłał dziesiątki e-maili do przyjaciół, by wspólnie tego dnia zrobić sobie grilla. Chyba nie spodziewał się wtedy, że wymyślone przez niego święto stanie się zjawiskiem globalnym.

Święto zostało uznane i jest promowane przez wiele profesjonalnych organizacji informatycznych w wielu krajach. Firmy, zatrudniające administratorów, honorują święto imprezami pracowniczymi i konkursami. Powstały nawet utwory muzyczne, upamiętniające święto i jego beneficjentów.

Martin Lechowicz, Piosenka o smutnym programiście

Dzień Programisty (ang. Programmer Day to święto programistów, obchodzone w 256. dniu roku (256 = 28, czyli liczba wszystkich możliwych wartości jednego bajtu informacji w jego najpopularniejszej, 8-bitowej postaci). Dzień Programisty w roku przestępnym wypada 12 września, a w pozostałe lata 13 września. W Rosji jest oficjalnym świętem, ustanowionym w 2009r. Tradycyjnie programiści starają się uczcić ten dzień w niekonwencjonalny sposób.

Programista, zwany też potocznie koderem, to osoba, która pisze programy komputerowe w pewnym języku programowania. Termin ten może odnosić się także do specjalisty w jednej dziedzinie programowania. Większość programistów zna co najmniej kilka języków programowania, lecz specjalizuje się tylko w wybranych z nich. Nazwa głównego języka jest często dodawana do nazwy stanowiska, np. programista C++, aby podkreślić specjalizację.

Mianem programistów określa się czasami projektantów oprogramowania, inżynierów oprogramowania, analityków systemowych, a nawet informatyków. Jest to jednak pewne uproszczenie, ponieważ zawody te wymagają wielu innych umiejętności, oprócz samego programowania.

Powszechnie uważa się, że pierwszym programistą w historii była brytyjska matematyk i poetka, Ada Lovelace (1815-1852), córka lorda Byrona, jednego z największych angielskich poetów i dramaturgów. W październiku 1842r. jako pierwsza wyraziła algorytm w formie instrukcji, przeznaczonych do wykonania na komputerze, którym miała być maszyna analityczna, budowana w XIXw. przez Charlesa Babbage (1791-1871), angielskiego matematyka, astronoma i mechanika, autora tablic logarytmicznych, konstruktora mechanicznych maszyn liczących, nazywanego "ojcem informatyki". Ponieważ projekt nigdy nie został ukończony, nie mogła ona zweryfikować działania swojego programu.

Pierwszą osobą, która stworzyła i uruchomiła program na komputerze w 1941r., był niemiecki inżynier i konstruktor, Konrad Zuse (1910-1995). Z kolei pierwszymi etatowymi programistkami świata było sześć amerykańskich matematyczek, pracujących przy projekcie ENIAC, jednym z pierwszych komputerów na świecie, skonstruowanym w latach 1943-1945.

Dzień Wolnego Oprogramowania (ang. Software Freedom Day), zwany też Świętem Wolności Oprogramowania, obchodzony w 3. sobotę września, to ogólnoświatowa akcja, zapoczątkowana 28 sierpnia 2004r. Celem obchodów jest upowszechnienie na świecie wiedzy o zaletach Wolnego Oprogramowania i zachęcenie do korzystania z niego. Twórcy święta pragną pokazać dobrodziejstwa korzystania z technologii i konieczność wprowadzania otwartych standardów, jako dobra ogólnego.

W Polsce w obchodach Dnia uczestniczy m.in. Polska Grupa Użytkowników Linuxa (ang. Polish Linux User Group, PLUG).

Dzień Wikipedii (ang. Wikipedia Day) obchodzony jest 15 stycznia, a w Polsce 26 września.

Dzień obchodów związany jest z rocznicą założenia "Wikipedii" - przedsięwzięcia internetowego, którego celem jest stworzenie największej i wielojęzycznej encyklopedii. 15 stycznia 2001r. została zapoczątkowana angielska wersja serwisu, pierwsza z prawie trzystu wersji językowych "Wikipedii".

W środowisku Wikipedystów dzień ten jest nieformalnym świętem całej społeczności.

Dzień Bezpiecznego Komputera, obchodzony w Polsce 12 października, to komercyjne przedsięwzięcie marketingowe w postaci kampanii informacyjnej i edukacyjnej, skierowanej do użytkowników komputerów i internautów w Polsce, zapoczątkowane 12 października 2004r. Celem akcji jest popularyzacja wiedzy na temat bezpieczeństwa informatycznego oraz sposobów zapobiegania zagrożeniom płynącym z sieci.

Akcję objął honorowym patronatem Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w projekt włączyła się również Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji. Wsparcia udzieliły także Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Akcja została szeroko nagłośniona w mediach.

Akcja została skrytykowana przez zwolenników wolnego oprogramowania. Zarzucano organizatorom, że propagując bezpieczeństwo, polecają jedynie rozwiązania kilku firm, które są jej współorganizatorami. Szczególnie mocno skrytykowano zaangażowanie najwyższych władz państwowych w reklamowanie i promowanie komercyjnych programów, dostępnych jedynie dla systemów operacyjnych, produkowanych przez Microsoft.

(Źródło: m.in. Wikipedia, Chip)