W kalendarzu

Medycyna ratunkowa jest podstawową specjalizacją medyczną.

Medycyna ratunkowa jest dziedziną medycyny mającą zastosowanie w szpitalnych oddziałach ratunkowych, na miejscu wypadku (w zmienionej formie) i we wszystkich przypadkach nagłych zachorowań.

Medycyna ratunkowa skupia się na diagnostyce i leczeniu ostrych zachorowań i urazów wymagających natychmiastowej pomocy. Choć zwykle nie prowadzą długoterminowej opieki, lekarze medycyny ratunkowej i pozostały personel pogotowia ratunkowego podejmują działania mające wpływ na długoterminowe rokowanie chorego.

Pogotowie ratunkowe

Pogotowie ratunkowe to jedna z jednostek organizacyjnych w systemie opieki zdrowotnej. Pogotowie ratunkowe świadczy usługi medyczne głównie poprzez niesienie pierwszej pomocy - w ramach ratownictwa medycznego, prowadzi ambulatoria oraz transport chorych.

Najczęściej pracującymi lekarzami w pogotowiu ratunkowym są lekarze anestezjolodzy, chirurdzy i lekarze medycyny ratunkowej, posiadający już specjalizację lub specjalizujący się w jednej z tych dziedzin. Należy zaznaczyć, że na prowincji nadal powszechnie zatrudniani są lekarze innych specjalności, w trakcie specjalizacji - w wypadku niedoborów specjalistów . Występują oni w czteroosobowych składach karetek specjalistycznych, wraz z pielęgniarkami, ratownikami medycznymi oraz kierowcami.

Oprócz lekarzy w karetkach pogotowia można spotkać zespoły podstawowe, w skład których wchodzi trzyosobowa, zredukowana załoga bez lekarza, dowodzona przez ratownika medycznego lub pielęgniarkę systemu. Średni personel medyczny reprezentują ponadto pielęgniarki, w tym posiadające specjalizację w dziedzinie anestezjologii oraz ratownictwa. Do niedawna szeroko opierano się na sanitariuszach, obecnie stopniowo zastępowanych przez ratowników medycznych.

Rodzaje pogotowia ratunkowego

Zespoły Pogotowia Ratunkowego

Zespoły ratownictwa medycznego:

• S - zespół wyjazdowy specjalistyczny, do 2010r. również zespół reanimacyjny R - co najmniej trzy osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym lekarz systemu oraz pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny;
• P - zespół wyjazdowy podstawowy, do 2010r. również zespół wypadkowy W - co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych;
• N - zespół wyjazdowy neonatologiczny, przewożący dzieci do pierwszego roku życia;
• w skład powyższych zespołów wchodzi dodatkowo kierowca-sanitariusz w przypadku, gdy żaden z członków zespołu nie posiada prawa jazdy kategorii B oraz nie spełnia warunków, o których mowa w art. 95a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. - Prawo o ruchu drogowym.

Podstawowa Opieka Zdrowotna:

• OL - Zespół wyjazdowy ogólnolekarski - co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych w tym lekarz,
• T - Zespół wyjazdowy transportowy - co najmniej jedna osoba uprawniona do wykonywania medycznych czynności ratunkowych,
• w skład powyższych zespołów wchodzi dodatkowo kierowca - sanitariusz w przypadku, gdy żaden z członków zespołu nie posiada prawa jazdy kategorii B oraz nie spełnia warunków, o których mowa w art. 95a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. - Prawo o ruchu drogowym.

Pojazdy ratunkowe

• ambulans, nazywany także karetką pogotowia - środek transportu przeznaczony do przewozu chorych lub rannych,
• łódź ratownicza - łódź stosowana do prowadzenia przybrzeżnych akcji ratunkowych,
• śmigłowiec ratunkowy - mają wyposażenie i obsadę podobną jak specjalistyczny ambulans reanimacyjny; używane są często jako pomoc dla obciążonych zespołów pogotowia ratunkowego lub w przypadkach wymagających natychmiastowego transportu rannego do specjalistycznego ośrodka.

KALENDARZ RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

Mówiąc o ratownictwie medycznym, nie sposób nie wspomnieć również o pierwszej pomocy oraz związanych z tym pojęciem organizacjach i obchodach.

8 V - Światowy Dzień Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca

Coroczne święto (ang. World Red Cross Red Crescent Day), obchodzone w 192 krajach,, łączące 100 milionów wolontariuszy w celu przedstawienia społeczeństwu zadań wykonywanych przez Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca i rozpowszechniania idei humanitaryzmu i bezinteresownej pomocy. Za datę obchodów przyjęto dzień urodzin Henriego Dunanta, założyciela Czerwonego Krzyża.

W 1922r. - 4 lata po I wojnie światowej - z inicjatywą ustanowienia obchodów światowego dnia i tygodnia Czerwonego Krzyża wystąpił ówczesny Czechosłowacki Czerwony Krzyż (CCK). Proklamowano ogłoszenie trzydniowego symbolicznego rozejmu na czas świąt wielkanocnych w celu promocji pokoju. Inicjatywa ta znana jest jako "Rozejm Czerwonego Krzyża" i jest uznawana za pierwotną ideę Światowego Dnia Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.

W 1925r. Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (obecnie od 1991r. Federacja) rozważyła ten projekt, przedstawiony przez krajowe stowarzyszenia z Peru, Portugalii, Polski, Chin oraz Meksyku i podczas 14. Międzynarodowej Konferencji CK powołano Komisję ds. ustanowienia święta na wzór Rozejmu Czerwonego Krzyża.

Na 15. Międzynarodowej Konferencji w Tokio w 1934r. Komisja zaaprobowała zasady Rozejmu.

W lipcu 1946r., rok po zakończeniu II wojny światowej, Liga przyjęła wniosek CCK o ustalenie międzynarodowego dnia, w którym propagowane byłyby na całym świecie ideały i zadania Ruchu.

W marcu 1948r. Komitet Wykonawczy Ligi ustanowił 8 maja wspólnym świętem dla wszystkich stowarzyszeń.

Od 1984r. przyjęto nazwę Światowy Dzień Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.

Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (ang. International Red Cross and Red Crescent Movement) to międzynarodowy ruch humanitarny, zrzeszający około 97 milionów wolontariuszy na całym świecie, stworzony aby chronić ludzkie zdrowie i życie, zapewniać szacunek dla istoty ludzkiej oraz by łagodzić i zapobiegać ludzkiemu cierpieniu, odrzucając jednocześnie dyskryminację opartą na pochodzeniu narodowościowym, rasowym, klasowym, przekonaniach religijnych, czy politycznych.

Często używany termin Międzynarodowy Czerwony Krzyż jest właściwie terminem nieprawidłowym, gdyż nie istnieje jedna organizacja nosząca tę nazwę. W rzeczywistości ruch tworzy kilkanaście organizacji, które są od siebie niezależne, lecz zjednoczone w ruchu pod wspólnymi zasadami, celami, symbolami, statutami, oraz zarządzającymi organami. W skład ruchu wchodzą:

• Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (ang. International Committee of the Red Cross, ICRC) - będący strażnikiem prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, i który może składać skargi do Komitetu Praw Człowieka ONZ oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
• Międzynarodowa Federacja Towarzystw Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (ang. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, IFRC)
• Stowarzyszenia krajowe Czerwonego Krzyża, Czerwonego Półksiężyca (w większości państw muzułmańskich) i Czerwonej Gwiazdy Dawidowej (w Izraelu)

Podstawową misją Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca jest zapobieganie i łagodzenie cierpienia ludzkiego oraz ochrona ludzkiej godności, bez jakiejkolwiek dyskryminacji dotyczącej narodowości, rasy, płci, przekonań religijnych lub politycznych. W wypełnianiu swojej misji Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc podejmuje przede wszystkim takie zadania jak:

• ochrona życia i zdrowia,
• zapewnienie poszanowania istoty ludzkiej, zwłaszcza podczas konfliktów zbrojnych i w innych krytycznych sytuacjach,
• praca na rzecz zapobiegania chorobom i rozwijanie pomocy społecznej,
• aktywizowanie pracy wolontariuszy i stała gotowość do niesienia pomocy,
• budowa uniwersalnego poczucia solidarności ze wszystkimi, którzy potrzebują ochrony i pomocy.

Statut, wspólny dla wszystkich części składowych Ruchu CK i CP, określa następująco jego wspólną misję:

Stowarzyszenia krajowe Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża i Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca stanowią łącznie światowy ruch humanitarny, którego posłannictwem jest zapobieganie ludzkim cierpieniom i łagodzenie ich wszędzie, gdzie one występują, ochrona życia i zdrowia oraz działanie na rzecz poszanowania istoty ludzkiej, zwłaszcza w czasie konfliktu zbrojnego i w innych sytuacjach zagrożenia, praca na rzecz zapobiegania chorobom oraz podnoszenia zdrowotności i opieki społecznej, popieranie dobrowolnego niesienia pomocy oraz stałej gotowości członków Ruchu do niesienia pomocy, jak również powszechnego poczucia solidarności z tymi, którzy potrzebują pomocy i ochrony ze strony Ruchu.

Poprzez swą działalność humanitarną i upowszechnianie swoich ideałów Ruch CK i CP wspiera trwały pokój, który nie może być rozumiany po prostu jako stan bez wojny, lecz jako dynamiczny proces współpracy między wszystkimi państwami i narodami, współpracy opartej na poszanowaniu wolności, niepodległości i suwerenności narodów, równości praw człowieka, jak również na sprawiedliwym i równym podziale zasobów dla zaspokajania potrzeb narodów. "Miłosierdzie wśród walki" (łac. Inter arma caritas) oraz "Przez humanitaryzm do pokoju" (łac. Per humanitatem ad pacem) - to dewizy wyrażające wspólne ideały Ruchu CK i CP.

Podstawowe zasady:

• humanitaryzm - człowieczeństwo, ochrona życia, zdrowia i poszanowanie ludzkiej godności i praw człowieka,
• bezstronność - pomoc udzielana bez rozróżnienia wszystkim stronom konfliktu, najpierw najbardziej potrzebującym,
• neutralność - brak stanowiska w sporach: religijnych, rasowych, politycznych itp.,
• niezależność - niezależność od państwa w granicach prawa,
• dobrowolność - przynależność do organizacji jest dobrowolna, nieprzymusowa,
• jedność - w każdym z krajów istnieje tylko jedna organizacja działająca w ramach Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca,
• powszechność - wszystkie stowarzyszenia są równe, Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc stara się być obecny na całym świecie.

Cele organizacji:

• opieka nad rannymi, chorymi i jeńcami w czasie wojny,
• pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, wypadków i epidemii w okresie pokoju,
• wizytuje obozy dla uchodźców i internowanych,
• opieka nad uchodźcami,
• jest źródłem informacji o jeńcach,
• organizowanie kursów ratowniczych, szkolenia sanitariuszy,
• szerzenie oświaty zdrowotnej,
• organizowanie krwiodawstwa.

V - Tydzień PCK / 25 X - Dzień Młodzieży PCK (pl)

Tygodniem Polskiego Czerwonego Krzyża jest tydzień, w którym przypada 8 maja.

Polski Czerwony Krzyż (PCK) to najstarsza polska organizacja humanitarna będąca członkiem Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Zajmuje się udzielaniem pomocy humanitarnej w czasie klęsk i wojen, pomocą socjalną, nauką pierwszej pomocy, prowadzeniem zabezpieczeń medycznych imprez masowych, propagowaniem idei honorowego krwiodawstwa, rozpowszechnianiem znajomości międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych.

• Oficjalny folder informacyjny PCK

14 VI - Światowy Dzień Krwiodawcy

Dzień Krwiodawcy (ang. World Blood Donor Day) powstał na bazie Światowego Dnia Zdrowia w 2000r., który odbył się pod hasłem Bezpieczeństwo krwi zaczyna się ode mnie. Dzień ten jest kontynuacją Międzynarodowego Dnia Krwiodawcy, organizowanego corocznie od 1995r. przez Międzynarodową Federację Organizacji Dawców Krwi (ang. International Federation of Blood Donor Organizations, IFBDO). Data 14 czerwca nie została wybrana przypadkowo, ponieważ jest to dzień urodzin Karla Landsteinera, który za odkrycie układu grupowego krwi ABO został nagrodzony nagrodą Nobla. Dzień ustanowiły trzy największe organizacje: Międzynarodowa Federacja Czerwonego Krzyża i Półksiężyca, Międzynarodowa Federacja Organizacji Krwiodawców, Międzynarodowe Towarzystwo Transfuzji Krwi. Do powyższych organizacji przyłączyła się także Światowa Organizacja Zdrowia, która jest jednym ze sponsorów tego przedsięwzięcia.

Światowy Dzień Krwiodawcy jest okazją, aby wszystkim tym, którzy honorowo oddają krew, podziękować za ich czas, poświęcenie oraz wkład w ratowanie zdrowia i życia ludzkiego. Ponadto, obchody mają się przyczynić do zwiększenia świadomości społecznej na temat krwiodawstwa.

• World Blood Donor Day - WHO

W Polsce obchodzi się go jako Krajowy Dzień Krwiodawcy. Ponadto od 1972r. w dniach 22-26 listopada odbywają się w naszym kraju Dni Honorowego Krwiodawstwa PCK.

• Narodowe Centrum Krwi

29 VI - Dzień Ratownika WOPR (pl)

W 1927r. Komisja Ratownictwa, działająca przy Polskim Związku Pływackim, z siedzibą w Siemianowicach, dla popularyzacji idei ratownictwa wodnego zorganizowała w Polsce kilka pokazów ratowania tonących w Bydgoszczy i Grudziądzu oraz ustaliła obchody Dnia Ratownika WOPR.

Data nie jest przypadkowa. Tego dnia Kościół katolicki uroczyście obchodzi Dzień Świętego Piotra, który jest patronem m.in. WOPR-u.

Święto aktywnie jest obchodzone przez ratowników i osoby sympatyzujące, zaprzyjaźnione, którym idea ratowania ludzi w wodzie nie jest obca. Odbywają się imprezy kameralne, a także festyny, gdzie propaguje się ratownictwo.

10 VIII - Dzień Przewodników i Ratowników Górskich

10 sierpnia 1681r. na wierzchołku Śnieżki poświęcono nowobudowaną kaplicę pod wezwaniem tego świętego. Górska kaplica stała się zaraz celem pielgrzymek i odpustów, organizowanych pięć razy w roku. Pielgrzymki wiernych i wycieczki ciekawskich na szczyt Śnieżki stały się podwaliną rodzącej się turystyki górskiej w Sudetach.

Dokładnie trzysta lat od momentu poświęcenia kaplicy, w 1981r. jeleniogórscy przewodnicy sudeccy podjęli inicjatywę włączenia się w uroczyste obchody rocznicy zbudowania kaplicy. Zdecydowano o umieszczeniu w przedsionku świątyni tablicy okolicznościowej i obrano św. Wawrzyńca patronem przewodników górskich, a dzień 10 sierpnia uchwalono Dniem Przewodników.

Od tego czasu dotychczasowe skromne uroczystości typowo sakralne nabrały charakteru masowego i ogólnoturystycznego - Święta Ludzi Gór. Na msze odpustowe ku czci św. Wawrzyńca corocznie przybywają dostojnicy kościelni i cywilni oraz rzesze pielgrzymów, a także zwyczajnych turystów. Nikt nikomu nie rozsyła oficjalnych zaproszeń, a święto nie jest przekładane na inny termin.

IX - Światowy Dzień Pierwszej Pomocy

Dzień (ang. World First Aid Day), obchodzony w 2.sobotę września, został ogłoszony w 2000r. przez Międzynarodową Federację Towarzystw Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (IFRC) i przebiega pod patronatem WHO. Jest to dzień, w którym szczególnie wspomina się o istocie umiejętności udzielania pomocy w sytuacjach będących zagrożeniem dla ludzkiego zdrowia lub życia, na co dzień i w sytuacjach kryzysowych.

Przy okazji Światowego Dnia Pierwszej Pomocy w 2010r. IFRC pokusiło się o wykonanie raportu Pierwsza pomoc dla bezpieczniejszej przyszłości: Europa pod lupą. Zawiera on 10 dokumentów rekomendacji, dzięki którym nauka pierwszej pomocy będzie bardziej znana i dostępna na kontynencie europejskim. Rekomendacje te są już wykorzystywane w innych krajach świata.

Podczas obchodów tego dnia w Polsce w różnych miastach można zobaczyć pokazy pierwszej pomocy przedmedycznej z udziałem ratowników, strażaków i policji, organizowane przez władze miast. Zwykle też można wziąć udział w kursie pierwszej pomocy, nawet za darmo. Dodatkowo odbywają są zawody i turnieje w udzielaniu pierwszej pomocy, jak również konkursy wiedzy z tej dziedziny. Na niektórych basenach i kąpieliskach istnieje możliwość obserwowania i nauczenia się techniki ratowania tonących.

Polski Czerwony Krzyż często i od wielu lat prowadzi działalność szkoleniową z zakresu pierwszej pomocy, zgodną z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji. Kursy pierwszej pomocy cieszą się szczególnym zainteresowaniem wśród młodzieży, co jest godnym pochwały zjawiskiem.

Warto uzupełnić swoją wiedzę o podstawowe wskazówki, mogące uratować kiedyś np. życie najbliższych. Organizacje takie jak: Polski Czerwony Krzyż, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Maltańska Służba Medyczna przeprowadzają szkolenia podstawowe z pierwszej pomocy, często za darmo. W każdym większym mieście są oddziały PCK i MSM, w których można dowiedzieć się, kiedy i gdzie będą organizowane najbliższe kursy. Udzielania pierwszej pomocy każdy powinien się uczyć już od najmłodszych lat, doskonalić ją i aktualizować wiedzę, tak aby w razie potrzeby nieść pomoc w miarę umiejętnie.

W Polsce mistnieje obowiązek udzielania pierwszej pomocy, który jest prawnie uregulowany. Nieudzielenie pomocy osobie znajdującej się w zagrożeniu zdrowia lub życia jest karalne, na podstawie artykułu 162 Kodeksu Karnego:

Pamiętać należy, że prawo chroni ratujących. Samo wezwanie służb ratowniczych już jest pierwszą pomocą. Strach przed "fizycznym" udzieleniem pomocy zwykle się minimalizuje wtedy, gdy dysponuje się podstawową wiedzą i umiejętnościami z zakresu ratownictwa.

Pierwsza pomoc to zespół czynności wykonywanych w razie wypadku, urazu lub nagłego ataku choroby w celu ochrony życia lub zdrowia poszkodowanego oraz zminimalizowania niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej po przewiezieniu do szpitala.

Rozróżnia się:

• pierwszą pomoc, definiowaną jako zespół czynności ratunkowych wykonywanych przez osoby znajdujące się na miejscu zdarzenia,
• kwalifikowaną pierwszą pomoc prowadzoną przez ratownika w ramach wykonywanej pracy lub każdego innego przypadku zagrożenia zdrowia lub życia, jakiego był świadkiem,
• medyczne czynności ratunkowe wykonywane przez lekarza lub ratownika medycznego, najczęściej w wyniku interwencji pogotowia ratunkowego lub na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym.

Łańcuch ratunkowy jest zespołem czynności ratowniczych zazębiających się i dających większe rokowania na przeżycie poszkodowanego.

W zakres pierwszej pomocy przedmedycznej wchodzą takie czynności jak (istotna kolejność):

1. zabezpieczenie miejsca wypadku,
2. sprawdzenie stanu poszkodowanego (podstawowych funkcji życiowych - krążenia, oddechu i świadomości, zlokalizowanie odniesionych urazów),
3. zapewnienie sobie pomocy, wezwanie pogotowia ratunkowego lub innych specjalistycznych służb ratowniczych,
4. prowadzenie resuscytacji krążeniowo - oddechowej, zatamowanie krwotoków i działanie przeciwwstrząsowe,
5. wykonanie pozostałych/innych czynności ratunkowych, zależnych od stanu poszkodowanego,
6. ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (jedynie jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny).

Ze względu na brak specjalistycznego wykształcenia świadek zdarzenia zajmuje się tylko tym, co najważniejsze, udziela tylko niezbędnej pomocy poszkodowanemu.

• Pierwsza pomoc - PCK
• Ratujemy i Uczymy Ratować - WOŚP
• Stowarzyszenie Malta Służba Medyczna
• Pierwsza pomoc
• Społeczne Stowarzyszenie Ratownicze

Obejrzyj filmy na temat udzielania pierwszej pomocy w różnych sytuacjach oraz dotyczące numerów alarmowych, a następnie zagraj w grę "Pierwsza pomoc" i sprawdź swoją wiedzę zarówno w zakresie znajomości numerów, jak i udzielania pierwszej pomocy w przypadku nagłego zatrzymania krążenia. W trakcie gry trzeba będzie użyć jednego z numerów alarmowych. Powodzenia!

Na zakończenie obejrzyj też film przedstawiający słynnego Mr Bean'a przeprowadzającego defibrylację, czyli... jak tego NIE ROBIĆ!!!

13 X - Dzień Ratownictwa Medycznego

Święto polskiego ratownictwa medycznego zostało powołane Ustawą z dnia 8 września 2006r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. 2006 nr 191 poz. 1410). Patronem tego corocznego święta jest bł. Gerard.

(Źródła: m.in. Wikipedia, Szkolenia BHP)