QWERTY to symboliczna nazwa układu liter do alfabetu podstawowego na klawiaturze maszyny do pisania i komputera, zaczerpnięta od pierwszych sześciu liter w szeregu pod rzędem cyfr, patrząc od lewej.
W pierwszych maszynach do pisania stosowano alfabetyczne ustawienie klawiszy. Jednak przy szybkim pisaniu sąsiedztwo często używanych klawiszy powodowało wzajemne zakleszczanie się ramion z czcionkami. W 1878r. opatentowano pierwszą maszynę do pisania z układem klawiszy QWERTY. Twórcą tego układu był amerykański dziennikarz i wynalazca Christopher Latham Sholes.
Taki układ czcionek jest bardziej efektywny niż alfabetyczny. Mimo, że osobom niedoświadczonym trudno jest zapamiętać układ liter i nie daje optymalnej szybkości pisania, stał się standardowym układem klawiatury we współczesnych urządzeniach.
Nie jest to jednak układ gwarantujący najszybsze z możliwych tempo pisania. Istnieją inne sposoby rozmieszczenia klawiszy (np. klawiatura Dvoraka), których układ został zoptymalizowany pod względem szybkości wprowadzania znaków, a nie by uniknąć zakleszczania czcionek (które nie występuje np. w klawiaturach komputerowych). W takich klawiaturach znaki najczęściej występujące po sobie umieszczone są obok siebie, co zmniejsza drogę, jaką mają do pokonania palce przy pisaniu.
Dla poszczególnych języków układy nieznacznie się różnią. Spowodowane jest to dodatkowymi, charakterystycznymi dla danego języka znakami diakrytycznymi. W Polsce układ klawiatury pozwalający uzyskać dodatkowe polskie znaki nazywa się klawiaturą programisty (w odróżnieniu od klawiatury maszynistki bazującej na układzie QWERTZ).
Układ programisty poza Polską jest używany także w Czechach i w Rumunii.
Ciekawostki
- Pierwszy na świecie e-mail, wysłany w 1971r. przez twórcę tej formy komunikacji, Raya Tomlinsona, zawierał ciąg znaków: "QWERTY". Według słów samego Tomlinsona, był to jakiś nieznaczący ciąg znaków "QWERTYUIOP lub coś bardzo podobnego". QWERTYUIOP – to klawisze pierwszego górnego wiersza klawiatury.
- Oddając honor układowi QWERTY, odkrytą w 1988r. planetoidę nazwano "(6600) Qwerty".
- QWERTY jest także często używanym hasłem komputerowym.
KLAWISZE ALFANUMERYCZNE służą do pisania liter, cyfr i znaków dodatkowych. Jeśli na klawiszu są dwa znaki, to znak umieszczony niżej napisze się po naciśnięciu tego właśnie klawisza, a znak z górnej części klawisza napisze się, przyciskając go razem z klawiszem SHIFT. Najniższą linijkę tego bloku zajmuje klawisz SPACJI, który najczęściej wykorzystuje się do tworzenia odstępu między wyrazami.
Każdy z klawiszy wchodzących w skład bloku KLAWISZY SPECJALNYCH ma inne znaczenie.
Klawisz Escape ESC (z ang. ucieczka)
- Klawisz o funkcji anulowania lub zatrzymania bieżącego zadania; zdefiniowany jest jako okrąg ze strzałką (⎋).
- W systemie operacyjnym Microsoft Windows jest używany jako skrót klawiaturowy przycisku "Anuluj", "Nie", "Wyjście", "Stop" lub "Przerwij" w oknach dialogowych oraz zamknięcia otwartego menu (lub jednego poziomu w wielopoziomowym).
- W połączeniu z innymi klawiszami tworzy więcej skrótów np. CTRL+ESC to otwarcie Menu Start, a CTRL+SHIFT+ESC powoduje otwarcie Menedżera zadań.
- Naciśnięcie ESC w popularnych przeglądarkach internetowych np. Internet Explorer, Opera czy Mozilla Firefox, zatrzymuje pobieranie strony.
- W większości gier komputerowych klawisz ESC jest używany jako przycisk pauzy albo jako sposób, aby wywołać menu w grze, zazwyczaj zawierające opcję na wyjścia z programu.
Klawisz tabulacji lub tabulator TAB
- Wykorzystywany jest do wstawiania tabulacji lub dokańczania poleceń.
- Często służy on też do zmiany aktywnego pola wprowadzania informacji (pola tekstowe, pola zaznaczenia, przyciski), np. w formularzach na stronach www. Czyni to go szczególnie istotnym podczas korzystania z komputera bez pomocy myszki.
Klawisz CAPS LOCK (z ang. blokowanie wersalików)
- Naciśnięcie go włącza tryb pisania wielkimi literami (twardy SHIFT).
- Sygnalizowany jest zazwyczaj zapaleniem diody na klawiaturze, a w niektórych aplikacjach może również powodować wyświetlenie powiadomienia (na przykład CAPS) na pasku stanu.
- Ponowne naciśnięcie klawisza wyłącza go.
- W systemach Windows oferowana jest funkcja tzw. klawiszy trwałych, która umożliwia zastąpienie funkcjonalności klawisza CAPS LOCK innymi sekwencjami. Z założenia, ma to ułatwić osobom niepełnosprawnym użytkowanie klawiatury.
- Caps jest skrótem od capital letters co znaczy "wielkie litery".
Klawisz SHIFT
- Klawisz używany do wpisywania wielkich liter i innych alternatywnych "górnych" symboli (znajdujących się na klawiszach nad innymi, "podstawowymi" znakami, np: "$" nad "4", ":" nad ";").
- Na klawiaturze znajdują się dwa takie klawisze: po lewej i prawej stronie głównego bloku klawiatury.
- Podczas pracy przy włączonym klawiszu CAPS LOCK - SHIFT pozwala wpisywać małe litery.
- Czasami jest wykorzystywany do modyfikacji działania klawiszy funkcyjnych. Nowoczesne klawiatury posiadają zazwyczaj tylko 12 klawiszy funkcyjnych. Wciśnięcie SHIFT+F1 może być wykorzystane do uzyskania F13, SHIFT+F2 dla F14 itd.
- Może modyfikować skróty klawiaturowe z klawiszami ALT i CTRL. Na przykład kombinacja ALT+TAB, która przełącza okna, po wciśnięciu klawisza SHIFT przełącza je w odwrotnej kolejności.
- Przytrzymanie klawisza SHIFT podczas przesuwania kursora tekstowego powoduje zaznaczenie tekstu.
- Może być użyty także podczas pracy z myszką: przytrzymanie go podczas klikania w odnośnik w przeglądarce internetowej otwiera stronę w nowym oknie.
- Przytrzymanie klawisza SHIFT podczas wkładania płyty CD powoduje zablokowanie funkcji autorun.
- Interesującym faktem jest to, że kiedy wciśnięte są oba klawisze SHIFT można wpisać tylko niektóre litery (ang. double shift key paradoxon). Fenomen ten jest głównym ograniczeniem przy projektowaniu klawiatur.
Klawisz Control CTRL
- Używany jako klawisz modyfikatora, w połączeniu z innymi klawiszami (podobnie jak SHIFT).
- W większości klawiatur znajdują się dwa klawisze CTRL, umieszczone zwykle w dolnym rzędzie klawiszy po lewej i prawej stronie głównego bloku klawiatury. Opatrzone są etykietką "Ctrl" ale czasami spotyka się także "Control" lub "Ctl". Graficznie jest reprezentowany poprzez "strzałkę w górę" (⌃) lub znak karetki (^).
Klawisz ALT
- Wykorzystywany jest do zmiany funkcji innych klawiszy.
- W większości klawiatur zamiast drugiego klawisza ALT występuje prawie identyczny klawisz ALTGr.
- Klawisz ALT jest bardzo dobrze znany z kombinacji klawiszy CTRL+ALT+DEL, która w systemie Microsoft Windows odbierana jest jako tak zwana sekwencja bezpieczeństwa SAS (ang. Secure Attention Sequence) i w zależności od rodzaju i wersji systemu pozwala na: natychmiastowe i bezwarunkowe zrestartowanie komputera, zamknięcie systemu i zrestartowanie komputera, wyświetlenie okna pozwalającego na administrację systemem.
Sekwencja CTRL+ALT+DEL w zależności od ustawień może być konieczna przed zalogowaniem w niektórych wersjach systemu Windows. Kombinacja CTRL+ALT+DEL zyskała humorystyczne miano "Trzech Króli".
- Inne często wykorzystywane kombinacje tego klawisza to:
- ALT-F4 do zamykania aktywnego okna lub programu,
- ALT-TAB służący do przełączania się pomiędzy oknami.
- Często przytrzymanie klawisza ALT i wpisanie stosownych cyfr z klawiatury numerycznej pozwala uzyskać specjalne znaki (kody Alt, ang. Alt codes), normalnie niedostępne na klawiaturze. Przykładowo: przytrzymanie ALT podczas wpisywania cyfr 0169 pozwala uzyskać znak ©. Kody te są używane do wpisywania symboli matematycznych, znaków z innych języków, symboli walut itp.
Klawisz ALTGr
- Występuje tylko w niektórych układach klawiatury (po prawej stronie spacji).
- Używany jest w kombinacji z innymi klawiszami, których naciśnięcie wstawia znak pisarski i służy do modyfikacji znaczenia klawisza.
Przykładowo w przypadku układów klawiatur dla języków używających alfabetu łacińskiego wzbogaconego o litery ze znakami diakrytycznymi naciśnięcie klawisza ALTGr i klawisza z literą łacińską zwykle skutkuje wstawieniem litery ze znakiem diakrytycznym opartej na tej literze łacińskiej (ALTGr+a - ą itd.).
- W systemie Windows przy układzie klawiatury "Polski programisty" ALTGr odpowiada kombinacji klawiszy CTRL+ALT, co jest niekiedy kłopotliwe, gdyż w niektórych aplikacjach, sterownikach i skrótach programów znajdujących się na pulpicie zdefiniowane są skróty klawiaturowe CTRL+ALT+litera.
Na przykład zdefiniowanie skrótu CTRL+ALT+L może uniemożliwić wpisywanie małej litery "ł".
Klawisz WINDOWS (WinKey, Start)
- W systemie Microsoft Windows standardowo odpowiada za wyświetlenie "Menu Start" (w systemie Vista ustawiając zaznaczenie w polu szybkiego wyszukiwania), natomiast w systemie Windows 8 otwiera interfejs Modern.
- Naciśnięcie klawisza WINDOWS w kombinacji z innym klawiszem pozwala na wywołanie wielu często używanych poleceń. To, jakie skróty są w danej chwili dostępne, zależy od wielu czynników.
- W większości współczesnych klawiatur są dwa klawisze WINDOWS: po lewej i prawej stronie głównego bloku klawiatury.
- Klawisz WINDOWS został po raz pierwszy wprowadzony dla systemu Windows 95. Zmieniono wówczas ówczesny 101-klawiszowy układ na używany do dziś układ ze 104 klawiszami (jednocześnie wprowadzono klawisz MENU).
- Najpopularniejszy dziś 104-klawiszowy układ klawiatury nie jest pierwszym, który posiada dodatkowe klawisze przystosowane do danego systemu operacyjnego. Z wcześniejszych przypadków można wymienić: 8-bitowe komputery Commodore z klawiszem "Commodore", klawiatura Apple Macintosh z klawiszem "Command", dwa klawisze "Amiga" na klawiaturze komputera o tej nazwie.
- Znak graficzny zmieniał się przez lata. Praktycznie od wydania systemu Windows 95 w mniejszym lub większym stopniu był on modyfikowany.
- wersja wprowadzona wraz z wydaniem systemu Windows 3.1
- wersja wprowadzona wraz z wydaniem systemu Windows XP
Klawisz MENU
- Wywołuje menu kontekstowe dla aktualnie zaznaczonego obiektu.
- Taką samą funkcję wykonują sekwencje: SHIFT+F10, CTRL+SHIFT+F10.
- Został wprowadzony razem z klawiszem WINDOWS w systemie Windows 95.
Klawisz akceptacji ENTER (ang. wejdź)
- W większości programów służy do wyboru domyślnej dla danego okna lub innej wybranej przez użytkownika akcji bądź zakończenia akapitu w edytorach tekstu.
- W niektórych klawiaturach oznaczony jest jako RETURN (ang. powróć), co nawiązuje do funkcji tego klawisza w maszynach do pisania - czyli przejścia do nowej linii i powrotu karetki. Stąd też ikoną umieszczaną na klawiszu Enter jest zazwyczaj strzałka w dół i w lewo.
- Na większości klawiatur znajdują się dwa klawisze ENTER: jeden w bloku alfanumerycznym, używany najczęściej, a drugi (tzw. szary) w bloku numerycznym. Oba klawisze są rozróżnialne dla systemu operacyjnego, więc ich działanie może być różne (domyślnie jest takie samo).
Klawisz BACKSPACE
- Usuwa znak stojący przed kursorem tekstowym i przesuwa ten kursor o jedną pozycję do tyłu.
- W przeglądarkach internetowych klawisz ten cofa do poprzednio oglądanej strony.
Klawisz POWER
- Pozwala włączać i wyłączać komputer za pomocą klawiatury.
Klawisz SLEEP (z ang. uśpij)
- Przełącza system w stan uśpienia.
Klawisz WAKE UP (z ang. obudź się)
- Wyłącza stan uśpienia systemu.
Klawisz PRINT SCREEN (z ang. drukuj ekran)
- Pod systemami Microsoft Windows naciśnięcie jego powoduje zapis w schowku systemowym zawartości ekranu, którą można następnie wkleić w dowolnym programie graficznym, np. Microsoft Paint. W zrzucie nie zawsze pokazuje się kursor.
- W systemach Microsoft Windows oraz wielu środowiskach graficznych innych systemów wciśnięty klawisz ALT ogranicza działanie klawisza PRINT SCREEN do obszaru zajmowanego przez aktywne okno (np. dialogowe czy okno przeglądarki).
Klawisz SCROLL LOCK (z ang. blokowanie przewijania)
- Jest pozostałością z oryginalnej klawiatury IBM PC, gdzie służył do zmiany zachowania klawiszy strzałek. Zaliczany jest do grupy klawiszy przełączających, które po włączeniu zmieniają sposób działania grupy klawiszy, a po ponownym wciśnięciu przywracają pierwotne znaczenie tej grupy klawiszy.
- Obecnie niewiele programów korzysta z pierwotnego znaczenia tego klawisza. Jednym z nich jest Microsoft Excel, gdzie klawisze strzałek służą do przesuwania kursora komórki, a przy włączonej funkcji SCROLL LOCK służą do przewijania zawartości arkusza.
- Systemy Microsoft Windows 2000, Windows XP i Windows Vista mają funkcję, w której użytkownik może ręcznie wywołać "Niebieski ekran śmierci" prostym skrótem klawiaturowym CTRL+SCROLL LOCK (dwukrotnie).
- Część programów wykorzystuje SCROLL LOCK jako klawisz funkcyjny do uruchamiania konkretnych funkcji czy procedur.
Klawisz PAUSE/BREAK (z ang. zatrzymać, złamać)
- Używany w dawnych systemach operacyjnych (np. MS-DOS) i BIOS-ach do zatrzymywania operacji. Przykładowo w czasie uruchamiania się komputera, gdy są wyświetlane informacje o sprzęcie, można wcisnąć ten klawisz, aby zatrzymać dalsze wczytywanie i dokładnie przeczytać informacje.
- W niektórych programach klawisz PAUSE/BREAK (lub kombinacja CTRL+PAUSE/BREAK) służy do przerwania aktualnie wykonywanego, czasochłonnego zadania.
KLAWISZE STEROWANIA KURSOREM (NAWIGACYJNE)
Klawisz INSERT (z ang. wstaw)
- Zgodnie z przeznaczeniem i nazwą najczęstszym jego zastosowaniem jest przełączanie między trybami wstawiania (domyślny) i nadpisywania podczas wprowadzania tekstu. W programie Microsoft Word można przypisać mu zamiast tego funkcję wklejania ze schowka systemowego.
- Nazwa na klawiaturze bywa skracana do trzyliterowca INS.
- Klawisz ten, w sumie dość rzadko używany, jest częstokroć pomyłkowo wciskany zamiast sąsiedniego klawisza DELETE, który jest używany zdecydowanie częściej. Istnieją klawiatury, w których klawisz INSERT zastąpiono klawiszem DELETE podwójnej wielkości.
Klawisz HOME (z ang. dom, początek)
- Znajduje się na klawiaturze numerycznej oraz pod klawiszem SCROLL LOCK.
- Przenosi na górę strony internetowej lub dokumentu. Przy edycji tekstu przesuwa kursor na początek linii.
- Dla systemu Microsoft Windows w połączeniu z klawiszem SHIFT umożliwiają zaznaczanie od bieżącej pozycji do początku lub końca linii, a w połączeniu z klawiszem CTRL umożliwia przejście do początku lub końca otwartego dokumentu. Możliwa jest kombinacja obu operacji.
Klawisz END (z ang. koniec)
- Znajduje się zarówno na klawiaturze numerycznej, jak i nad strzałkami.
- Jego funkcje różnią się w zależności od systemu operacyjnego.
- W nowoczesnym edytorze tekstu pod systemem Microsoft Windows jest głównie używany, żeby przesunąć kursor na koniec linii w której się znajduje. Kiedy tekst nie jest edytowalny, klawisz ten jest używany do przenoszenia się na koniec dokumentu. Można tego dokonać również w edytowalnym pliku pod warunkiem przytrzymania kombinacji klawiszy CTRL+END.
Klawisze przewijania strony PAGE UP i PAGE DOWN
- Klawisze przewijania stron są przeważnie używane do przewijania w górę lub w dół otwartych dokumentów. Dystans przewijania może być w różny w różnych aplikacjach. W przypadku, gdy dokument jest krótszy niż dystans przewijania, wciskanie klawiszy przewijania nie zmienia położenia dokumentu, może natomiast przenieść kursor edycji na sam koniec dokumentu.
- Klawisze przewijania strony prawie zawsze mają większy dystans przewijania niż klawisze strzałek i kółka przewijania myszy komputerowej.
- W wielu programach, na rozmaitych systemach operacyjnych, jeśli jeden z klawiszy przewijania strony zostanie wciśnięty także z klawiszem SHIFT w edytorze tekstu czy polu edycji, cały przewinięty tekst zostanie zaznaczony. Naciśnięcie następnego klawisza może to skasować lub zachować - zależy to od oprogramowania.
Klawisz DELETE (z ang. usuń)
- Jego najczęstszym zastosowaniem jest usuwanie znaków znajdujących się za kursorem tekstu.
- Nazwa klawisza bywa czasem skracana do formy DEL.
- Na komputerach typu Macintosh klawisz DELETE spełnia funkcję klawisza BACKSPACE.
Klawisze strzałek (także: klawisze kierunkowe, strzałki kierunkowe)
- Klawisze służące do przemieszczania kursora w określonym kierunku. Umieszczone są na dole klawiatury, w układzie odwróconej litery T. Klawisze te są najczęściej wykorzystywane do nawigacji po dokumentach oraz w grach komputerowych. W czasach kiedy myszki komputerowe nie były powszechnie używane wykorzystanie tych klawiszy było jedynym sposobem przemieszczania kursora po ekranie.
- Alternatywy dla klawiszy strzałek:
- klawisze WSAD lub WAXD (na klawiaturze QWERTY); czasami kombinacja ta jest używana równocześnie z klawiszami strzałek, na przykład w grach komputerowych klawisze te mogą służyć do przemieszczania postaci gracza, a klawisze strzałek do poruszania kamerą;
- inne kombinacje klawiszy alfanumerycznych: ESDF, IJKL, HJKL, OPQA (w niektórych starszych grach);
- 8462 lub 7845 na klawiaturze numerycznej.
Blok KLAWISZY NUMERYCZNYCH jest włączony dopiero wtedy, gdy naciśnie się klawisz NUM LOCK (z ang. blokowanie klawiatury numerycznej), co sygnalizuje paląca się kontrolka. Blok ten służy przede wszystkim do szybkiego wpisywania długich kolumn liczb. Jeśli NUM LOCK jest wyłączony, to klawisze numeryczne działają tak, jak klawisze sterowania kursorem.
Dla KLAWISZY FUNKCYJNYCH (ang. Function Key) są przypisane określone znaczenia na gruncie konkretnych programów. To, co stanie się po naciśnięciu dowolnego klawisza funkcyjnego zależy wyłącznie od wykonywanego programu.
Niektóre klawiatury były wyposażone w 24 klawisze funkcyjne (F1-F24), po dwanaście w rzędzie. Obecnie większość programów obsługuje "górny rząd" klawiszy funkcyjnych (F13-F24) jako SHIFT+F(n) (klawisz SHIFT dodaje 12 do numeru klawisza funkcyjnego).
Działanie klawiszy funkcyjnych w systemie Windows
F1 - Wywołuje informacje pomocnicze.
F2 - Najczęściej służy do zmiany nazwy obiektu (np. folderu lub pliku). W niektórych programach pełni funkcję zapisania (np. dokumentu - Turbo Pascal).
F3 - Działa jako "szukaj", zarówno w przeglądarkach internetowych, jak i w systemie.
F4 - Wraz z klawiszem ALT (ALT+F4) oznacza zamknięcie aplikacji. Z CTRL umożliwia zamknięcie pojedynczego okna lub karty aplikacji. Powtarza ostatnie polecenie lub akcję, o ile to możliwe.
F5 - Służy najczęściej do odświeżania okien, np. okna przeglądarki lub folderu. W programie Microsoft PowerPoint uruchamia prezentację. W wielu grach odpowiedzialny za funkcję szybkiego zapisu stanu.
F6 - Powoduje przejście między kolejnymi elementami okna lub "Pulpitu". W przeglądarkach internetowych przenosi kursor do paska adresowego.
F7 - W Microsoft Office uruchamia sprawdzanie pisowni. W przeglądarce Firefox uruchamia tryb przeglądania z kursorem.
F8 - Po naciśnięciu tego klawisza funkcyjnego w trakcie uruchamiania systemu można uruchomić system w trybie awaryjnym lub przywrócić komputer do stanu ostatniej znanej dobrej konfiguracji.
F9 - W wielu środowiskach programistycznych używany do uruchomienia projektu i/lub jego kompilacji. W wielu grach odpowiedzialny za funkcję szybkiego wczytania stanu.
F10 - Najczęściej w programie konfiguracyjnym BIOS-u umożliwia wyjście z zapisaniem zmian.
F11 - Służy do przejścia do widoku pełnego ekranu w przeglądarkach internetowych. W Microsoft Office w kombinacji ALT+F11 uruchamia edytor języka Visual Basic, a w kombinacji z ALT+SHIFT+F11 – edytor skryptów.
F12 - Powoduje wyświetlenie okna dialogowego "Zapisz jako". W niektórych grach powoduje zapis zrzutu ekranu z gry na dysk.
WPISYWANIE TEKSTU
Przy każdym wpisywaniu tekstu w programie, wiadomości e‑mail lub polu tekstowym jest widoczna migająca pionowa linia (|). Ta linia to kursor, nazywany także punktem wstawiania. Wskazuje on miejsce, w którym pojawi się nowo wpisywany tekst. Kursor można przenieść, klikając za pomocą myszy odpowiednie miejsce w dokumencie lub używając do tego celu klawiszy nawigacyjnych.
Skróty klawiaturowe umożliwiają wykonywanie akcji za pomocą klawiatury. Są nazywane skrótami, ponieważ pomagają szybciej wykonywać różne czynności. W rzeczywistości prawie każda akcja lub polecenie, które można wykonać za pomocą myszy, można wykonać szybciej za pomocą jednego lub kilku klawiszy na klawiaturze.
Znak plus (+) między dwoma lub więcej klawiszami wskazuje, że należy nacisnąć kombinację klawiszy.
Aby sprawdzić, którym poleceniom odpowiadają skróty klawiaturowe, należy otworzyć menu. Skróty (jeśli są dostępne) są wyświetlane obok elementów menu.
Ta procedura działa także w oknach dialogowych. Podkreślona litera dołączona do opcji w oknie dialogowym oznacza, że naciśnięcie klawisza ALT i klawisza odpowiadającego tej literze spowoduje wybranie danej opcji.
Prawidłowe korzystanie z klawiatury może pomóc w uniknięciu bólu w nadgarstkach, dłoniach i ramionach lub ich uszkodzenia, szczególnie podczas długotrwałego korzystania z komputera.
Porady ułatwiające uniknięcie problemów
- Należy umieścić klawiaturę na poziomie łokci. Ramiona powinny spoczywać rozluźnione wzdłuż boków ciała.
- Należy umieścić klawiaturę naprzeciw siebie. Jeśli klawiatura ma blok numeryczny, za punkt środkowania może posłużyć klawisz spacji.
- Należy rozpocząć wpisywanie znaków, trzymając dłonie i nadgarstki nad klawiaturą, tak aby najbardziej oddalone klawisze znalazły się w zasięgu przedramienia i nie trzeba było rozciągać palców.
- Nie powinno się opierać dłoni ani nadgarstków na żadnej powierzchni podczas pisania. Jeśli klawiatura jest wyposażona w podpórkę na dłonie, należy używać jej tylko w trakcie przerw w pisaniu.
- Pisząc, należy naciskać lekko klawisze i trzymać nadgarstki wyprostowane.
- W czasie przerw w pisaniu powinno się rozluźnić ramiona i dłonie.
- Podczas pracy z komputerem należy robić krótkie przerwy co 15-20 minut.
Pisanie bezwzrokowe (inaczej pisanie dziesięcioma palcami lub pełnopalcowe) to system wprowadzania znaków na klawiaturze maszyny do pisania lub komputera. Pozycja poszczególnych klawiszy jest przy tym opanowywana tak, by kontrola czy sterowanie wzrokowe były zbędne.
Metoda pisania bezwzrokowego została wymyślona i zastosowana w 1876r. przez Franka McGurrina, stenografa sądowego z Salt Lake City. 25 lipca 1888r. McGurrin, który w owym czasie jako jedyny zapewne posługiwał się metodą bezwzrokową, wygrał w Cincinnati konkurs w pisaniu na maszynie na czas. Wynik ten odnotowany przez prasę zapewnił mu sławę oraz nagrodę pieniężną w wysokości 500 dolarów. McGurrin w późniejszym czasie prowadził kursy maszynopisania metodą bezwzrokową. Metoda bezwzrokowa jest do dziś stosowana powszechnie przy profesjonalnym wpisywaniu tekstów.
Na praktycznie wszystkich klawiaturach znajdziemy na klawiszach "F" i "J" małe ale wyczuwalne wzniesienie, umożliwiające bezwzrokowe ich znalezienie i orientację na klawiaturze.
Co do obsługi poszczególnych klawiszy, jak widać na rysunku, każdy palec ma ściśle określony zakres przycisków.
Ścisłe powiązanie palca i przycisku doprowadza w efekcie do wytworzenia automatyzmów, co prowadzi do przyspieszenia ruchów palców z jednej strony, z drugiej zaś do zmniejszenia liczby błędów.
Odstępnik, czyli spacja, jest książkowo uruchamiana kciukiem przeciwnej ręki do tej, która obsługiwała ostatnio użyty klawisz. W praktyce jest to robione bezwiednie i nie odgrywa znaczącej roli.
Klawisz SHIFT uruchamiany jest zawsze małym palcem ręki przeciwnej do tej, która obsługuje dany klawisz, np. by uzyskać duże "A" należy małym palcem prawej ręki nacisnąć SHIFT, lewym małym palcem nacisnąć "a".
Przyciski CTRL, ALT, ALTGr, jak również WINDOWS i MENU oryginalnie nie występowały na klawiaturze maszyn do pisania i nie należą do systemu pisania bezwzrokowego. Pod warunkiem korzystania z właściwego sterownika nie są też konieczne do wpisywania tekstów, co jest podstawowym przeznaczeniem systemu bezwzrokowego. Klawisz CTRL może być wygodnie obsługiwany małym palcem. Klawisze ALT najłatwiej osiągnąć kciukiem (z wyjątkiem starszych klawiatur pecetowych oraz klawiatur firmy Apple, gdzie wygodniejszy jest mały palec).
Po kilkudziesięciu godzinach ćwiczeń można uzyskać znacznie szybsze wpisywanie tekstów niż przy pisaniu sterowanym wzrokiem. Przy pisaniu tekstów na komputerze możliwe jest śledzenie wyniku na monitorze, przy przepisywaniu nie trzeba odrywać wzroku od brudnopisu. Podstawową i jedyną wadą jest konieczność poświęcenia kilkudziesięciu godzin na trening. Przy pisaniu sterowanym wzrokiem efekt nauki jest szybki, ale już po krótkim czasie nie można osiągnąć dalszej poprawy wyniku.
Przy metodzie bezwzrokowej w klasie mistrzowskiej osiągane są wyniki powyżej 700 znaków na minutę. Na międzynarodowych turniejach obserwuje się wyniki powyżej 1000 uderzeń na minutę.
Klawiatura w układzie programisty (QWERTY), powszechnie używana w Polsce, utrudnia opanowanie pisania bezwzrokowego w języku polskim. Źródłem trudności jest konieczność jednoczesnego naciskania dwóch klawiszy w celu wprowadzenia każdego znaku diakrytycznego.
W wielu systemach do wprowadzania znaków diakrytycznych domyślnie stosowany jest wyłącznie prawy klawisz ALTGr. Może to powodować dodatkowe trudności przy konieczności jednoczesnego naciśnięcia innego klawisza po prawej stronie klawiatury (L, O, N), dlatego osoby preferujące ten układ klawiatury w pisaniu bezwzrokowym często stosują rozwiązania umożliwiające uzyskiwanie polskich liter również z lewym klawiszem ALT. System Windows oferuje również udogodnienie pozwalające na stosowanie kombinacji CTRL + lewy ALT zamiast prawego ALTGr.
Układ klawiatury maszynistki (QWERTZ) ułatwia wpisywanie tekstów bezwzrokowo poprzez umieszczenie znaków diakrytycznych pod dedykowanymi klawiszami po prawej stronie bloku liter. Większość polskich znaków (z wyjątkiem ó i ą) może być w tym układzie wpisana jednym klawiszem, dwu klawiszy wymagają natomiast znaki interpunkcyjne, np. kropka (.), przecinek (,), dywiz (-).